Сяргей Белаяр - Расследаванні інспектара Сарвы
Не атрымаўшы новых інструкцый ад камісара Еінара Айнбунда, Сарва заняўся дадатковым зборам, ацэнкай і сістэматызацыяй доказаў злачыннай дзейнасці «Тэраформа». Дэтэктыў Ладо не паспеў прарабіць і траціны працы.
Паведамленне з новым загадам паступіла, калі інспектар уносіў у ноўтбук удакладненыя даныя пра агента-актыватара дафамінэргічных сістэм — ператрус Монтаўта Юдзіна дазволіў атрымаць дадатковую інфармацыю.
— Чатыры гадзіны таму ў выніку сутыкнення з касмічным смеццем адбылася аварыя на міжнароднай касмічнай станцыі «Жэрар Анры дэ Вакулёр». У выніку разгерметызацыі навукова-даследчага модуля загінулі тры астранаўты — прафесар Гродвіл Дамарод, бортінжынер-два Кунц Чэрпер і геолаг Мізгір Лабар. Бот прыбывае праз гадзіну.
Інспектар толькі прыгнечана паківаў галавой — паведамленні камісара Айнбунда заўсёды адрозніваліся крайнім лаканізмам, якому мог пазайздросціць любы са спартыатаў. Але рабіць няма чаго — загад ёсць загад.
Бот, які формай нагадваў грушу, апусціўся побач з усходнім шлюзам «Джавані Скіяпарэлі» дакладна ў паказаны час. З апарата выйшаў незнаёмы Сарве дэтэктыў, у якога інспектар не пасаромеўся праверыць дакументы. Нельга выключаць таго, што «Тэраформ» паўторыць спробу знішчыць доказы.
— Тут — усе матэрыялы, — сказаў Сарва, скапіраваўшы даныя са свайго ноўтбука на камп'ютар кандыдата ў дэтэктывы Жмырэні. — Усяго добрага, калега!
Як толькі інспектар заняў месца ў супрацьперагрузачным крэсле, з паскарэннем у чатыры g бот стартаваў на арбіту Марса. Насавыя відэакамеры перадавалі малюнак на дысплей, дзякуючы чаму Сарва атрымаў магчымасць разгледзець «Жэрара Анры дэ Вакулёра» ўжо на падлёце.
Аб'ект касмічнага смецця да маштабных разбурэнняў модуля не прывёў, але яго памераў і хуткасці з лішкам хапіла на тое, каб прабіць дзірку ў звышмоцным корпусе МКС. На шчасце, модуль пагасіў інэрцыю смецця, у адваротным выпадку ахвяр магло быць і больш.
— Калі б «Жэрар Анры дэ Вакулёр» сышоў з арбіты... — Сарва валодаў досыць развітым уяўленнем.
Станцыя была абсталявана манеўровымі рухавікамі, якія прызначаліся для карэкцыі становішча. Але не факт, што іх магутнасці хапіла б, каб утрымаць МКС на арбіце.
Праводзіць стыкоўку ўручную не прыйшлося — андрагін-перыферыйны агрэгат дазволіў аўтаматычна злучыць станцыю і бот. Інспектар прайшоў праз шлюзавую камеру і апынуўся на борце «Жэрара Анры дэ Вакулёра», дзе яго сустрэў камандзір МКС.
— Будзем знаёмыя — Скурда Хіжа.
— Вельмі прыемна! — Сарва адказаў на поціск рукі. Дзякуючы таму, што на станцыі працаваў генератар штучнай сілы цяжару, аб бязважкасці можна было забыць.
— Гэта я папрасіў камісара даслаць вас, спадар Сарва.
— Падазраю, тое, што здарылася не з'яўляецца няшчасным выпадкам?
— Менавіта так!
— А дазвольце пацікавіцца, што прымушае вас так думаць, спадар Хіжа?
— Інтуіцыя, спадар Сарва. Менавіта па гэтай прычыне я і вырашыў звярнуцца па дапамогу да былога аднакласніка.
Інспектар кіўнуў — для неафіцыйнага расследавання цалкам падыходзіла і прадчуванне. Мужчыны прайшлі доўгім калідорам, які ўпёрся ў кластар кают, адна з якіх была прыгатаваная для Сарвы. З багажу ён узяў толькі чамаданчык з інструментамі, без якіх не абыходзілася ні адно расследаванне.
Інспектар вырашыў пачаць з агляду месца здарэння. Замест звыклага стыла і планшэтнага персанальнага камп'ютара Сарве прыйшлося скарыстацца нататнікам і механічным алоўкам.
— Дэфармаваны ніт урэзаўся ў навукова-даследчы модуль пад вуглом прыкладна ў трыццаць градусаў. З прычыны рэзкага падзення ціску паветра загінулі тры чалавекі. Бортінжынер Сташ Багнавец, які праводзіў планавы прафілактычны агляд абсталявання, знаходзіўся звонку і толькі цудам ацалеў — калі б хуткасць ніта была вышэй, страховачны фал мог і не вытрымаць... Мы прыйшлі!
Апранаць дубль-скафандры не было патрэбы — экіпаж «Жэрара Анры дэ Вакулёра» замураваў прабоіну пры дапамозе герметычнай палімернай лапкі і клею з высокай адгэзіяй. Унутры модуля панаваў хаос.
— Сіла ўдару аказалася невялікай, аднак ніт трапіў прама ў электрахімічны генератар. Тое, што не паспеў зрабіць вакуум, дарабіла ўдарная хваля.
Інспектар з вялікай цяжкасцю выцягнуў з пераборкі злапомны ніт і сунуў яго ў грыпер, папярэдне падвергнуўшы агляду ў магутную лупу. Ашалёўка пакінула на кранутым карозіяй метале характэрныя меткі.
Сарва выдаткаваў амаль дзве гадзіны на тое, каб агледзець модуль. Для гэтага прыйшлося павазіцца. Газавы храматограф выявіў сляды хлоргідрату і воднага раствору хларыду цынку ледзь ці не на ўсіх паверхнях.
— Пакуль няма нічога, што пацвярджала б вашу версію, спадар Хіжа.
Камандзір МКС у адказ толькі паціснуў плячыма.
Інспектар узброіўся лічбавым фотаапаратам і пачаў рабіць фатаграфіі. Свае каментары Сарва запісваў на дыктафон.
— У якім стане знаходзіцца Багнавец? — Скончыўшы са здымкай, інспектар зноў пачаў рабіць запісы ў нататніку.
— Лекар кажа, у яго шок другой ступені.
— Гэта значыць гаварыць ён можа. Мне трэба задаць Багнаўцу сякія-такія пытанні.
— Думаю, Аршан будзе не супраць.
Медыцынскі модуль размяшчаўся ў процілеглым канцы станцыі. Па шляху інспектар удакладніў у камандзіра МКС асобныя дэталі.
Насуперак запэўненням Хіжы, з'яўленню Сарвы Аршан не ўзрадаваўся:
— Да хворага нельга, у яго — субкампенсаваны шок!
— Мы ўсяго на некалькі хвілін! — Інспектар паспрабаваў абысці лекара, але той быў на варце. Яшчэ і рукі выставіў, перапыняючы дарогу.
— Хвораму неабходны поўны спакой!.. Неадкладна спыніце тыкаць мне ў твар вашым значком! Ну і што, што вы паліцэйскі? Галоўны тут я!
— Вісвід Білюнавіч! — Загадваць Хіжа не мог. Заставалася толькі прасіць.
— Клятва Гіпакрата патрабуе ад мяне ставіць дамінанту інтарэсаў хворага на чале кута! — Лекар быў настроены вельмі рашуча.
— Спадар Аршан, ды прапусціце вы дэтэктыва, — за спінай лекара з'явіўся апрануты ў халат мужчына сярэдніх гадоў, — усё роўна ж прыйдзецца адказваць на пытанні паліцыі. Я — адзіны сведка.
— Я не дазваляў вам уставаць! — Незадаволенасць Аршана імгненна пераключылася на Багнаўца. Погляд лекара не абяцаў бортінжынеру нічога добрага.
— Магу адказаць і лежачы ў ложку.
— Пра якую рэмісію можа ісці гаворка, калі сам хворы не хоча акрыяць?.. Не больш за паўгадзіны! І апрануць халаты!
Бортінжынер вярнуўся на сваё месца, пасля чаго інспектар прыступіў да допыту:
— Скажыце, спадар Багнавец, а ў момант аварыі паблізу станцыі не было іншых караблёў або ботаў?
— Не, нічога такога, — падумаўшы, адказаў бортінжынер, — я б абавязкова заўважыў!
— Дамарод, Чэрпер і Лабар маглі выратавацца?
— Ні адзінага шансу... — на вачах Багнаўца нечакана выступілі слёзы. — Прашу прабачэння, Гродвіл быў маім лепшым сябрам...
Інспектар паслужліва падаў бортінжынеру насоўку і задакументаваў адказ. Багнавец выклікаў спачуванне — Сарва добра ўяўляў, наколькі цяжка яму давялося. Космас па-ранейшаму заставаўся варожым людзям.
— Папраўляйцеся! — Камандзір МКС і інспектар пакінулі медыцынскі модуль і накіраваліся да шлюзавай камеры: Сарва меў намер агледзець уваходную адтуліну. — Вы можаце займацца сваімі справамі, спадар Хіжа!
— Калі спатрэбіцца мая дапамога, звяртайцеся!
Да корпуса праз кожны метр былі прывараны клямары, што дазваляла дабрацца да патрэбнай кропкі, не уключаючы ранцавы ракетны рухавік. Інспектар прайшоў па маршруце бортінжынера і пераканаўся ў тым, што яго словы адпавядаюць праўдзе. Узяўшы пробу акаліны і сажы, Сарва зрабіў з паўсотні фотаздымкаў з розных ракурсаў і вярнуўся на борт.
— Мне патрэбны дазвол скарыстацца вашай лабараторыяй, спадар Хіжа.
— Асістэнты вам патрабуюцца? — адгукнулася ўнутраная перагаворная прылада.
— Зладжуся сам.
Інспектар пачаў з рэнтгенафлуарэсцэнтнага аналізу. Узрост ніта набліжаўся да паўтары сотні гадоў. Высокатрывалы стрыжань быў выраблены з легіраванай сталі з нізкім утрыманнем вугляроду шляхам выкарыстання гарачай высадкі і накаткі разьбы. Працяглы кантакт з электрамагнітным і карпускулярным выпраменьваннем Сонца, а таксама касмічным пылам, плазмай і вадародам пакінуў на метале свой адбітак.
Нашмат больш цікавымі аказаліся вынікі спектральнага аналізу сажы.
— Гексанітрагексаазаізавюрцытан. Эпсілон-форма... Але адкуль?
Сінтэз поліцыклічнага нітраміна з'яўляўся шматстадыйным працэсам і быў магчымы толькі ў спецыяльнай лабараторыі. Каб выключыць верагоднасць памылкі, Сарва праверыў вынікі тройчы.
— Спадар Хіжа, вы не маглі б падысці ў лабараторыю? — Інспектар не рызыкнуў пытаць па перамоўнай прыладзе.
— Буду праз чвэрць гадзіны.
Сарва заняў час дадатковым аналізам ніта. Слядоў выбуховага рэчыва на стрыжні выяўлена не было.
— На борце станцыі ёсць выбухоўка? — пацікавіўся інспектар, ледзь камандзір МКС пераступіў парог лабараторыі.
