Сяргей Белаяр - Расследаванні інспектара Сарвы
— Спадар Хіжа, вы не маглі б падысці ў лабараторыю? — Інспектар не рызыкнуў пытаць па перамоўнай прыладзе.
— Буду праз чвэрць гадзіны.
Сарва заняў час дадатковым аналізам ніта. Слядоў выбуховага рэчыва на стрыжні выяўлена не было.
— На борце станцыі ёсць выбухоўка? — пацікавіўся інспектар, ледзь камандзір МКС пераступіў парог лабараторыі.
— Так, «Жэрар Анры дэ Вакулёр» выкарыстоўваецца як перавалачная база для калоній і навукова-даследчых станцый. Грузавыя караблі дастаўляюць нам кантэйнеры, а мы затым ботамі адпраўляем груз па прызначэнні.
— Хто ў курсе змесціва кантэйнераў?
— Я, мой намеснік і кладаўшчыкі. Разгрузачна-пагрузачныя работы праводзяцца з выкарыстаннем робатаў... А чаму вы пытаецеся пра выбуховае рэчыва, спадар Сарва? — нахмурыўся камандзір МКС.
— Я выявіў мікрачасціцы гексанітрагексаазаізавюрцытана ў прабітай нітам дзірцы.
— Гэта значыць... — навіна не дадала Хіжу радасці.
— Давайце не будзем спяшацца з высновамі, спадар Хіжа!
— Так, вядома. Вы маеце рацыю, спадар Сарва.
— Кантэйнеры можна адкрыць незаўважна для навакольных?
— Ахова да склада не прадстаўленая, аднак патрапіць унутр старонні не можа. Патрэбна карта допуску.
— Падмануць камп'ютар не так складана, як здаецца, спадар Хіжа... Правядзіце мяне на склад!
Інспектар уважліва агледзеў сканер сістэмы бяспекі, але слядоў узлому не знайшоў.
— Знаёмцеся, спадары. Інспектар Сарва, кладаўшчык Нікула. Станка Гутаравіч, інспектару трэба агледзець кантэйнеры для «Эразма Рэйнгольда».
— Вы ведаеце правілы, Скурда Якубавіч. Без вашага пісьмовага загаду — нельга!
— Паперу і ручку! — Праз некалькі хвілін загад быў складзены, і Сарва атрымаў магчымасць трапіць у сектар, дзе захоўваўся гексанітрагексаазаізавюрцытан.
На складзе знаходзіліся чатыры кантэйнеры рознага памеру. Выцягнуўшы з несэсэра магутную лупу, інспектар агледзеў іх, надаўшы асаблівую ўвагу пломбам, замкам і швам.
— Падобна на тое, што прадчуванне вас не падманула, спадар Хіжа... Спадар Нікула, адкрыйце гэты кантэйнер!
— Нельга!
— Спадар Нікула, павінен папярэдзіць вас аб адказнасці за перашкоду выкананню службовых абавязкаў! — перайшоў на афіцыйны тон Сарва. — Зараз жа адкрывайце! Усю адказнасць я бяру на сябе!
Кладаўшчык паглядзеў на камандзіра МКС. Хіжа кіўнуў, і Нікула адкрыў кантэйнер. На першы погляд усё было на месцы. Тым не менш інспектар папрасіў кладаўшчыка зверыць колькасць адзінак захоўвання з вопісам. Праверка доўжылася амаль гадзіну.
— Не хапае ста пяцідзесяці грам гексанітрагексаазаізавюрцытана! — разгублена рэзюмаваў Нікула.
— Der Teufel steckt im Detail!.. Пляценне тросіка пломбы на кантэйнеры нумар тры адрозніваецца ад астатніх. Ды і сам адбітак выглядае змазаным... Спадар Хіжа, які колькасны склад экіпажа?
— Трыццаць адзін чалавек, дакладней ужо дваццаць восем.
— Будзьце ласкавы, падзяліце людзей на чатыры партыі і адпраўце ў кают-кампанію!
— Навошта?
— Пры кантакце з гексанітрагексаазаізавюрцытанам на скуры доўгі час застаюцца мікрачасціцы. Я хачу праверыць рукі ўсіх вашых падначаленых. І пачну з асоб, якія маюць допуск да склада.
Праз паўгадзіны першая партыя выстраілася ў чаргу перад дзвярыма кают-кампаніі. Сарва старанна апрацоўваў кісці рук сілікагелевым алоўкам, пасля чаго ўносіў даныя газавага храматографа ў нататнік.
Насуперак чаканню, праверка нічога не дала.
— Ці то злачынец прадбачыў і такі паварот падзей, ці то я няправільна звязаў прычыну і следства... — задуменны погляд інспектара спыніўся на спісе. Дваццаць сем чалавек... — Хто не з'явіўся?
На сінтэтычнай паперы адсутнічалі імя і прозвішча бортінжынера.
— Аршан напэўна забараніў яму падымацца, — Сарва сунуў газавы храматограф і нататнік у чамаданчык, а затым адправіўся ў медыцынскі модуль.
— Зноў вы? — Лекар сустрэў інспектара ў штыкі. — Мала таго, што вы падвергнулі мяне зневажальнай працэдуры праверкі, як быццам якога-небудзь крымінальніка, дык яшчэ маеце нахабства парушаць спакой хворага!
— Спадар Аршан, я прама зараз магу арыштаваць вас за тое, што вы перашкаджаеце мне рабіць сваю працу. Хочаце даведацца, што гэта такое — турэмнае зняволенне?.. Запэўніваю вас — прыемнага мала!
Падзейнічала.
— Як самаадчуванне, спадар Багнавец? — спытаў Сарва, заходзячы ў бокс.
— На жаль, медыцына пакуль не навучылася вылечваць душэўныя раны, спадар Сарва!.. Будзеце зноў мяне дапытваць?
— Не. Я тут з тым, каб правесці праверку. Не хвалюйцеся, спадар Багнавец, — гэта простая фармальнасць!.. Засталіся толькі вы.
— Калі гэта неабходна...
Рукі бортінжынера аказаліся чыстымі.
— Дзякуй за садзейнічанне, спадар Багнавец! — Інспектар вярнуўся ў каюту, дзе пагрузіўся ў роздум. Расследаванне патрабавала змены тактыкі.
Безвынікова праседзеўшы над запісамі тры гадзіны, Сарва пакінуў каюту ў надзеі, што змена становішча дазволіць каталізаваць разумовую дзейнасць. Ногі самі прывялі яго да медыцынскага модулю.
— ...я вымушаны падаць скаргу аб парушэнні рэжыму на імя камандзіра станцыі! — Дзякуючы прачыненым дзвярам інспектар атрымаў магчымасць чуць Аршана. — Што гэта за звышлімітаваны перарасход вады?
Сарва нарэшце зразумеў, што здалося яму дзіўным. Рукі Багнаўца былі занадта чыстымі.
— Я думаю, абвінавачванне ў парушэнні бальнічнага рэжыму — не самае страшнае, што пачуе спадар Багнавец!
Інспектар пайшоў ва-банк і не прайграў — плечы бортінжынера паніклі, галава апусцілася.
— Раскажаце ўсё самі, спадар Багнавец?
— Я не хацеў забіваць! Не ведаю, што на мяне найшло... Усё з-за праклятай рэўнасці — закранула тое, што Дамарод атрымаў дадатковае фінансаванне, а мне грант не далі.
— Ды як вы маглі? — накінуўся на бортінжынера лекар. Сарву прыйшлося заклікаць да спакою.
— Вы выкарысталі гексанітрагексаазаізавюрцытан, інсцэніраваўшы забойства пад няшчасны выпадак. Так? — Рушыў услед ківок Багнаўца. — Прапажу выбуховага рэчыва вы спадзяваліся спісаць на памылку пры камплектацыі. Які кладаўшчык не памыляецца?
Бортінжынер зноў кіўнуў.
— Як вы праніклі ў склад?
— Там прымітыўная сістэма бяспекі, абыйсці якую здолеў бы і школьнік малодшых класаў... — казаў Багнавец ціха. — Я выкраў выбухоўку і ўсталяваў яе на корпусе модуля. Я разлічыў усё дакладна — страховачны фал не павінен быў абарвацца. У якасці адцягваючага манеўру спатрэбіўся ніт, знойдзены мной падчас аднаго з выхадаў у адкрыты космас... Д'ябал, навошта я адважыўся на гэта?
Бортінжынер абхапіў галаву рукамі. Нельга было выключаць верагоднасці таго, што Багнавец зноў гуляе.
— А Чэрпер і Лабар чым вінаватыя? — Парушыў цішыню інспектар.
— Выпадковыя ахвяры. Я не меркаваў, што Дамарод возьме з сабой кагосьці яшчэ.
«ЭНІГМА»
У тым жа нататніку, у якім рабіў запісы па справе бортінжынера Сташа Багнаўца, інспектар Дэпартамента пазаземных крымінальных расследаванняў Ратаўт Сарва накідаў і тэкст радыёграмы для камісара Айнбунда
— Спадар Аршан, вы не маглі б перадаць паведамленне спадару Хіжу?
— Безумоўна, спадар Сарва! — Аркуш сінтэтычнай паперы перавандраваў у рукі лекара, стаўленне якога да інспектара кардынальна змянілася.
— І няхай дашле ахову!
— Добра! — Аршан пайшоў.
— Я не схільны чытаць людзям натацыі, спадар Багнавец, таму не буду вас ні ў чым вінаваціць. Проста адкажыце: ваш праект сапраўды быў такім важным для вас?
Абхапіўшы галаву ў запозненым раскаянні, бортінжынер слаба кіўнуў.
Сарва прываліўся да сцяны і, не зводзячы позірку з Багнаўца, падумаў пра тое, якімі ўсё ж такі дробязнымі бываюць часам людзі. Пазбаўляць чалавека жыцця толькі з-за таго, што ён працуе лепш? Што перашкаджае самому працаваць гэтак жа?
Вылучаны ў якасці ахоўніка дужы інжынер-энергетык Саргер не прымусіў сябе чакаць. Інспектар здаў яму бортінжынера, пасля чаго накіраваўся ў сваю каюту, дзе меў намер скласці справаздачу аб праведзеным расследаванні і прысвяціць нейкі час адпачынку. Патрэбна было таксама звязацца з «Джавані Скіяпарэлі» і спытаць у Жмырэні аб стане спраў.
Ігнараваны да гэтага страўнік нагадаў пра сябе з новай сілай.
— Не зашкодзіла б і павячэраць!
Вырашыўшы, што голад будзе толькі перашкаджаць разумовай канцэнтрацыі, Сарва змяніў маршрут. Гатавалі на «Жэрары Анры дэ Вакулёры» смачна, з-за чаго інспектар правёў у сталовай больш часу, чым планаваў.
Завяршыць укладанне справаздачы Сарву не далі.
— Спадар Сарва, тэрміновая радыёграма! — сунуў галаву ў каюту радыст.
— Дзякую! — інспектар слізгануў позіркам па каардынатах і спыніўся на тэксце: — Паўтары гадзіны таму адбылося сутыкненне абсталяванага эксперыментальным гіперпрыводам карвета «Сяргей Пятровіч Капіца» з неапазнаным суднам. У выніку аварыі чатыры чалавекі атрымалі траўмы рознай ступені цяжкасці. Магчыма замах на Вількгола Юхно, кіраўніка Еўрапейскага касмічнага агенцтва. Прадпісваецца правесці расследаванне. Брыг за вамі высланы...
