Василий Головачев - Волат на дарозе (на белорусском языке)
Вiдавочна, ён чымсьцi выдаў сябе, бо Сташэўскi раптам уважлiва да яго прыгледзеўся, паказаў пальцам на дынамiк, адкуль усё неслася хрыплае гучанне двух слоў, i кiўнуў. Значыцца, i ён думаў пра тое ж. За тры гады сумеснай работы яны навучылiся разумець адзiн аднаго без слоў.
У нейкi момонт, што не запомнiўся сваёй ардынарнасцю, Грэхаў звыкла адзначыў сабе з'яўленне на гаразонце размытай чорнай гары, падумаўшы пры гэтым каб не давялося яе аб'язджаць. Потым цьмяны неспакой прымусiў яго прыгледзецца да гэтай гары пiльней, i, унутрана халадзеючы, ён зразумеў, што перад iмi Горад, той самы загадкавы Горад, каля якога павiнен быў размяшчацца карабель. Не паспеў ён так падумаць, як Малчанаў раптам сарваўся з месца i штосьцi здушана выгукнуў. Танк уз'ехаў на вяршыню доўгага адхону, i прыкладна за пяць-шэсць кiламетраў ад Горада яны ўбачылi карабель. Вiдаць ён быў кепска, быццам скрозь бруi вады, аднатонна шэры, падобны на тоўсты аловак, пастаўлены тарчма, i вельмi ўжо доўгiм здаваўся ён адсюль. I тут Сташэўскi сказаў нягучна:
- Ды ён жа вiсiць...
I тады Грэхаў зразумеў, у чым несамавiтасць карцiны. Карабель сапраўды вiсеў у паветры, не апускаючыся i не ўзнiмаючыся, вiсеў абсалютна спакойны i ў гэтым спакоi чужы. Можа, яны стартавалi, убачылi iх i чакаюць? Але навошта марнаваць энергiю на вiсенне? Спакойней i разумней было б дачакацца "седзячы"... Што ж гэта тады? Карабель вiсiць з той пары, як яны яго ўбачылi, i нiякай рэакцыi. Не можа ж ён вiсець так доўга дзеля задавальнення...
Але вось яны пад'ехалi блiжэй да мяжы яснай бачнасцi пыльнай атмасферы Тартара, i стаўся прыкметны нейкi рух вакол трансгала, як быццам празрыстае полымя мiгцела i струменiлася вакол яго... Грэхаву дужа захацелася спынiцца, асаблiва пасля таго, як над "алоўкам" карабля ён убачыў некалькi вялiкiх "павуцiн", што выгнулiся купалам над iм. А яшчэ каля дзесятка "павуцiн" утварылi штосьцi накшталт крацiстай сцяны памiж блiзкiм Горадам i караблём. Зноў "павуцiны"...
Сташэўскi, вiдаць, таксама нешта адчуў, ён паглядзеў на вадзiцеля неяк дзiўна, скоса, i Грэхаў спачатку запаволiў ход, а потым зусiм спынiў машыну. Мясцовасць перад iмi панiжалася, i пакат гэты цягнуўся да самага трансгала, што вiсеў над дном конусападобнай нiзiны на вышынi шасцiдзесяцi метраў. Трохi злева адтуль, дзе спынiўся танк, Грэхаў заўважыў грыбападобны выступ чорнай пароды: памерамi той не саступаў "Мастыфу", затрымаў на iм позiрк, падазроны ён ямў здаўся, потым убачыў яшчэ некалькi такiх жа "грыбоў", што ланцужком адступалi ў каламуць атмасферы.
- Ты чаго? - спытаўся Дыега Вiрт, паварочваючыся да яго. Малчанаў нi пра што не пытаўся але i ён захваляваўся, калi мiнула некалькi хвiлiн чакання, а нiчога не змянiлася. "Чакаю яшчэ хвiлiн пяць", - вырашыў Грэхаў, i ў гэты момант з чорнага "грыба" з такiм гукам, з якiм вылятае з пляшкi шампанскага корак, шугануў да зямнога зоркалёта, што лунаў паблiзу яго, гiганцкi язык найяскравага смарагдавага агню: пок!
Толькi дзякуючы фiльтрам колерабачання яны не аслеплi. Факел агню за секунду выцягнуўся да корпуса карабля, як бы абцёк яго, не кранаючыся самога корпуса, утварыўшы вогненны кокан, i тут жа ўцягнуўся назад пад "грыб". Затое ўспыхнуў яго сусед, такi ж "грыб", што i першы, выкiнуў язык агню, потым наступны, i пайшло: пок! пок! пок! - па перыметры вакол карабля. Агонь быў халодны, вонкавы тэрмавымяральнiк нават не спрацаваў, затое пад час кожнай успышкi скрыўляўся гарызонт, скрыўлялiся ўсе мясцовыя прадметы, скрыўлялася кабiна танка, i па нервах бiла хваравiта i моцна, быццам электраразрадамi. Уласна кажучы, i прыборы адзначылi iанiзацыю паветра звонку, такую, што не бывае нават у эпiцэнтры магутнай навальнiцы.
Языкi зялёнага агню абеглi па коле вакол карабля i знiклi, але ў вачах яшчэ доўга скакалi цёмныя плямы.
Усё адбылося так хутка, што Грэхаў не паспеў зрагаваць i вывесцi машыну з небяспечнай зоны, ды i наўрад цi гэта дапамагло б. Скрыўляць прастору ўмеюць i людзi, дастаткова ўключыць генератары форм або дэфарматар, але тады спрацавала б сiлавое поле, спрацавала вельмi лёгка, можна сказаць, нават элегантна, без адчувальнага змянення мас i палёў...
- Падобна на тое, што ўначы мы бачылi менавiта гэткiя ўспышкi, меланхалiчна заўважыў Малчанаў. - Я не ведаю, што гэта такое. Iнфармблок танка ўключаны?
- Вядома.
- Прабiла абарону? - пацiкавiўся Дыега Вiрт.
- Нельга сказаць, каб прабiла... - туманна адказаў Грэхаў.
- Так, - вымавiў Сташэўскi. - Нерашучасць - сiмптом няўдачы, а iсцi да карабля мы абавязаны. Цi, можа, хтосьцi думае iнакш?
Мяжу, уздоўж якой размясцiлiся "грыбы", што шугалi агнём, яны праехалi без усялякiх эксцэсаў. Iанiзацыя пайшла на спад, чырвоныя агнi iндыкатараў пацямнелi. Карабель вырастаў у памерах. Без адтулiн, шчылiн i дробных дэталей шэры маналiт, ён быў суровы i маўклiвы, ён быў падобны на манумент, на гiганцкi помнiк самому сабе, на гару мёртвага металу, застылага невысока над глебай... Вось такiя параўнаннi лезлi ў галаву Грэхава.
Але карабель не мог быць мёртвы, ён быў абавязаны быць жывы, стогн яго паўтараўся кожныя паўхвiлiны: "...Увага! Выкiдваю...", маўчанне, шолах, скрыгат, i зноў той жа стогн або ўскрык, паўтораны аўтаматам, цяпер Грэхаў у гэтым не сумняваўся.
Да карабля заставалася менш за паўкiламетра, яны ўсё спрабавалi зразумець, чаму ён вiдаць як праз слой тоўстага шкла, як раптам шкло гэтае ўспенiлася i разляцелася ў бакi белымi нiткамi рознай таўшчынi. Нiткi былi скручанымi ў рулоны "павуцiнамi", яны круцiлi карусель вакол карабля з хуткасцю, у вынiку якой "размазвалiся" да нябачнасцi. Яны зрабiлi аднолькавы пiруэт у паветры, разгарнулiся i завiслi над караблём лесвiчкай, адна над другой, а самая першая з iх, быццам адчуўшы наблiжэнне чужынцаў, раптам павольна паплыла да iх i накрыла слабым ажурным ценем. I зноў паўтарыўся той дзiўны эфект, што суправаджае з'яўленне "павуцiн": "унутры" Грэхава забiлiся, зашапталiся невыразныя чалавечыя галасы, ён адчуў цiск звонку на скронi, якi змянiўся паколваннем у патылiцы, а потым па ўсёй галаве. Здалося, што бачыць ён зыбкiя празрыстыя контуры нейкiх прадметаў, потым на iх накладваюцца каляровыя ўспышкi i нешта яшчэ вялiзнае, нераспазнавальнае, як яма, у якую ўвалiўся танк. Ён зрабiў высiлак, прывiд растаў, толькi шэпт не знiкаў i казытлiва паколвала скуру на патылiцы, i гэта было нават прыемна.
Паўз iх праплыла яшчэ адна велiзарная "сетка", горб якой апусцiўся нiзка над галавой. Давялося адступiць убок, каб размiнуцца з "сеткай" на добрай алегласцi. Мясцовасць прыкметна панiжалася, танк спускаўся ў глыбокую варонку, цэнтр якой, па разлiках Грэхава, павiнен быў знаходзiцца дзесьцi амаль пад караблём. Глеба варонкi была дзiўнага рыжага колеру, быццам усю яе пакрыла ржа, нiчога асаблiвага на ёй не было.
Грэхаў сабраўся павялiчыць хуткасць, i ў гэты момант яго быццам вывернулi, як апратку. А калi ён ачнуўся ад незразумелага забыцця, выявiлася, што танк караскаецца ўгору па схiле варонкi, зусiм недарэчным чынам павярнуўшыся да зоркалёта кармой.
