Джордж Оруэлл - 1984 (на белорусском языке)
У пакойчыку над крамай пана Чэрынгтана Джулiя i Ўiнстан, калi iм выпадала туды прыйсцi, клалiся побач на ложку без коўдры, голыя, пад расчыненым акном, каб уратавацца ад спёкi. Пацук болей не прыходзiў, але клапоў такiм гарачым часам напладзiлася процьма. Ды, як здавалася, гэта не мела значэння. Брудны або чысты, пакой гэты быў раем. Прыйшоўшы, Ўiнстан i Джулiя звычайна насыпалi паўсюль купленага на чорным рынку перцу, раздзявалiся, кахалiся, залiваючыся потам, i засыналi. Прачнуўшыся, яны заўважалi, што клапы вярнулiся i рыхтавалiся на контратакi.
За ўвесь чэрвень яны сустрэлiся чатыры, пяць, шэсць, сем разоў. Ўiнстан страцiў звычку пiць джын абы-калi. Здавалася, ён быў яму болей непатрэбны. Ён памажнеў, язва на назе загаiлася, засталася толькi рудая плямка. Ранiшнi кашаль болей не мучыў яго. Жыццё перастала быць невыносным, яму ўжо болей не хацелася строiць грымасы тэлегляду i крычаць дзiкiм голасам брыдкiя словы. Цяпер, калi ў iх быў патаемны i надзейны прытулак, амаль што дом, iх нават ужо не засмучала, што яны сустракалiся зрэдку i кожны раз толькi на некалькi гадзiн. Важна, што гэты пакойчык над антыкварнай крамай увогуле iснаваў. Ведаць, што ён там, некрануты, было амаль тое самае, што i быць там. Пакойчык быў сусветам, прыстаннем мiнуўшчыны, дзе можна сустрэць даўно вымерлых жывёлiн. Пан Чэрынгтан, думаў Ўiнстан, таксама вымерлая жывёлiна. Перш чым падняцца ў пакойчык, ён звычайна затрымлiваўся на колькi хвiлiн, каб з iм пагаварыць. Здавалася, што стары выходзiць з крамы вельмi рэдка цi нават увогуле не выходзiць, а з другога боку, як выглядала, да яго нiхто не заходзiў. Ён вёў прывiднае iснаванне памiж маленькай цьмянай крамай i яшчэ меншай кухняй, дзе гатаваў сабе ежу. У гэтай кухнi сярод iншага можна было ўбачыць неверагодна стары грамафон з вялiзнай трубою. Пан Чэрынгтан, здавалася, быў вельмi рады пагаварыць. Калi ён хадзiў сярод сваiх нiкому не патрэбных рэчаў, з доўгiм носам, тоўстымi акулярамi, угнутымi плячыма, у аксамiтнай куртцы, ён заўсёды нагадваў хутчэй калекцыянера, чым гандляра. З нейкiм вялым захапленнем ён дакранаўся да тое цi iншае рэчы - фарфоравай затычкi, маляванага вечка зламанай табакеркi, таннага медальёна з пасмачкай валасоў даўно памерлага дзiцяцi. Ён нiколi не прапаноўваў Ўiнстану купiць i задавальняўся тым, што выклiкаў у яго захапленне. Гаварыць з iм было як слухаць старую музычную скрынку. Ён выцягнуў з глыбiняў памяцi iншыя ўрыўкi забытых вершыкаў. У адным з iх гаварылася пра дваццаць чатыры дразды, у другiм - пра карову з адламаным рогам. У яшчэ адным было пра смерць беднага пеўня Робiна. "Мне здалося, што гэта можа вас зацiкавiць", - казаў ён, вiнавата ўсмiхаючыся, пасля кожнага новага ўрыўка. Але ён памятаў толькi некалькi радкоў з кожнага верша.
Ўiнстан i Джулiя ведалi - так цi iнакш яны заўсёды гэта ўсведамлялi - тое, што цяпер адбываецца, не можа працягвацца доўга. Былi хвiлiны, калi думка пра непазбежную смерць была гэткая ж рэальная, як i ложак, на якiм яны ляжалi, i тады яны абдымалiся з нейкай адчайдушнай пяшчотай, як засуджаныя на смерць, якiя за пяць хвiлiн перад тым, як праб'е iх апошняя гадзiна, спрабуюць ухапiць апошнiя глыткi шчасця. Але былi моманты, калi яны адчувалi сябе ў бяспецы, iм здавалася нават, што ўсё гэта можа цягнуцца доўга. Пакуль яны былi ў пакоi, абаiм здавалася, што iм нiчога не пагражае. Шлях туды быў цяжкi i небяспечны, але сам пакой быў недатыкальнай святыняй. Гэта было падобна на тое, як Ўiнстан, узiраючыся ў глыбiнi прэс-пап'е, уяўляў сабе, што ён можа пранiкнуць у той шкляны сусвет i, апынуўшыся там, спынiць ток часу. Часта яны марылi пра ўцёкi. Iм будзе шанцаваць вечна, i да канца наканаванага iм жыцця яны будуць кахаць адно аднаго, як i дагэтуль. Або Кэтрын памрэ, i праз хiтрыя манеўры iм удасца ажанiцца. Або яны разам скончаць самагубствам. Або яны знiкнуць, непазнавальна зменяць аблiчча, навучацца гаварыць з пролаўскiм акцэнтам, знойдуць працу на нейкiм заводзе i пражывуць усё жыццё незаўважна ў нейкiм далёкiм завулку. Але ўсё гэта, як яны абое ведалi, было пустым глупствам. У сапраўднасцi нiякага паратунку не было. Яны нават не збiралiся ажыццяўляць адзiна рэальны план - самагубства. Трымацца дзень у дзень, тыдзень за тыднем, каб працягнуць цяпершчыну, у якой не было будучынi - гэта быў непераможны iнстынкт, як, скажам, лёгкiя чалавека працягваюць дыхаць, пакуль ёсць чым дыхаць.
Часам яны гаварылi таксама пра адкрытае паўстанне супраць Партыi, але не мелi нiякага ўяўлення аб тым, з чаго пачаць. Нават калi легендарнае Братэрства i iснавала, выйсцi на яго было надзвычай цяжка. Ўiнстан расказаў ёй пра дзiўную сувязь, што iснавала, цi здавалася, што iснавала, памiж iм i О'Браэнам, пра тое, што часам яму хацелася проста пайсцi да О'Браэна, абвясцiць яму, што ён, Ўiнстан, - вораг Партыi, i папрасiць у яго дапамогi. Як нi дзiўна, немагчымая дзёрзкасць гэткага ўчынку не ўразiла Джулiю. Яна прызвычаiлася меркаваць аб людзях па iх тварах, i ёй здавалася натуральным, што Ўiнстан паверыў О'Браэну, толькi ўбачыўшы яго позiрк. Да таго ж яна лiчыла само сабой зразумелым, што ўсе цi амаль усе ў душы ненавiдзяць Партыю i паўсталi б супраць яе законаў, калi б ведалi, што iм нiчога не будзе пагражаць. Але яна адмаўлялася верыць, што iснавала або магла iснаваць шырока арганiзаваная апазiцыя. Байкi пра Гольдштэйна i яго падпольную армiю, казала яна, былi чыстай лухтой, якую Партыя прыдумала для сваiх мэтаў, i ўсе толькi прыкiдваюцца, што гэтаму вераць. Незлiчоную колькасць разоў на партыйных сходах, спантанных дэманстрацыях яна, крычучы на ўсё горла, патрабавала пакараць людзей, чыiх iмёнаў яна дагэтуль нiколi не чула i ва ўяўныя злачынствы якiх нi на кроплю не верыла. Пад час паказальных працэсаў яна займала сваё месца ў атрадах Юнацкага Саюза, якiя з ранiцы да вечара стаялi перад будынкам суда i час ад часу крычалi: "Смерць здраднiкам!" Пад час Двуххвiлiнак Нянавiсцi яна заўсёды гучней за iншых выкрыквала абразы Гольдштэйну. Нягледзячы на гэта, яна мела самае цьмянае ўяўленне пра тое, хто такi ўвогуле Гольдштэйн i з якiмi iдэямi ён выступае. Яна вырасла пасля Рэвалюцыi i была занадта маладая, каб памятаць iдэалагiчныя бiтвы пяцiдзесятых i шасцiдзесятых гадоў. Гэткая рэч, як незалежны палiтычны рух, была недасяжная яе ўяўленню: Партыя раз i назаўсёды была непераможная. Яна будзе iснаваць заўсёды, i заўсёды будзе заставацца такою, як дагэтуль. Паўстаць супраць яе можна было толькi праз патаемную непакорлiвасць або ў крайнiм выпадку праз асобныя гвалтоўныя акты - забiць некага або пусцiць што-кольвек у паветра.
У некаторых адносiнах яна была значна разумнейшая за Ўiнстана i значна менш падатная на партыйную прапаганду. Калi ён неяк выпадкова, гаворачы пра нешта iншае, прыгадаў вайну з Эўразiяй, яна вельмi здзiвiла яго, сказаўшы, што, на яе думку, нiякай вайны ўвогуле няма. Ракетныя бомбы, якiя штодня падаюць на Лондан, запускае, мабыць, сам урад Акiянii, "проста каб трымаць людзей у страху". Гэтая думка нiколi не прыходзiла яму ў галаву. I яшчэ яму зрабiлася ледзь не зайздросна, калi яна прызналася, што пад час Двуххвiлiнак Нянавiсцi яна больш за ўсё зважае на тое, каб не засмяяцца. Але яна ставiла пад сумненне вучэнне Партыi толькi тады, калi яно нейкiм чынам датычыла яе ўласнага жыцця. Часта яна была гатовая прыняць афiцыйны мiф проста таму, што рознiца памiж праўдай i хлуснёй уяўлялася ёй неiстотнай. Яна верыла, напрыклад, што, як яе вучылi ў школе, Партыя вынайшла самалёты. (Ўiнстан памятаў, што, калi ён вучыўся ў школе, у канцы пяцiдзесятых, Партыя прыпiсвала сабе толькi вынаходку верталёта; праз дзесятак гадоў, калi ў школе вучылася Джулiя, Партыя ўжо дадала сюды i самалёты; яшчэ праз пакаленне яна прыпiша сабе i паравую машыну.) Калi ён сказаў ёй, што самалёты iснавалi яшчэ да яго нараджэння i задоўга да Рэвалюцыi, яна не надала гэтаму вялiкай увагi. Дый, зрэшты, якая рознiца, хто там вынайшаў самалёты? Ён быў уражаны яшчэ больш, калi з нейкай нязначнай заўвагi зразумеў, што яна не памятае, як чатыры гады таму Акiянiя ваявала з Усходазiяй i была ў замiрэннi з Эўразiяй. I хоць яна лiчыла ўсю гэтую вайну фiкцыяй, аднак, вiдаць, увогуле не заўважала, што iмя ворага змянiлася.
