Сяргей Белаяр - Расследаванні інспектара Сарвы
— З Богам!
Бачачы, што інспектар зусім не рэагуе на знешнія раздражняльнікі, механік узяў на сябе адказнасць за яго ахову. Юдзін не выключаў верагоднасці нападу з боку ацалелага альбо ацалелых. Экзашкілет скафандра дазваляў трымаць пісталет на вісу колькі хочаш.
Прайшло не менш за пяць гадзін, перш чым Сарва скончыў. Выпрабоўваць цярпенне Юдзіна інспектар не стаў.
— Усе параметры, за выключэннем поўнай адсутнасці трыптафану, больш-менш у норме... Трыптафан — гэта біялагічны прэкурсор, гэта значыць рэчыва, якое ўдзельнічае ў рэакцыі, якая прыводзіць да з'яўлення мэтавага рэчыва, сератаніну. А сератанін гуляе ролю нейрамедыятара ў цэнтральнай нервовай сістэме, палягчаючы рухальную актыўнасць, дзякуючы ўзмацненню сакрэцыі субстанцыі Р у канчатках сэнсарных нейронаў шляхам уздзеяння на іанатропныя і метабатропныя рэцэптары...
— Прабачце, вы не маглі б зрабіць зніжку на мой узровень інтэлекту, спадар Сарва?
— Вядома. Сератанін рэгулюе імпульсіўную цягу, агрэсіўнасць, трывогу і палавыя паводзіны, адыгрывае важную ролю ў працэсах згортвання крыві, удзельнічае ў кантролі тэрмарэгуляцыі, у рэгуляцыі судзінкавага тонусу, а таксама працэсаў сэнсарнага ўспрымання. Прыгнёт сератанінэргічнай сістэмы выклікае ўзбуджальны эфект і абумоўлівае растарможанасць у паводзінах...
— Што з вамі, спадар Сарва? — занепакоіўся механік, бачачы, што інспектар замер, утаропіўшы позірк у нікуды.
— Д'ябал! — праз некалькі імгненняў да інспектара вярнулася жвавасць. — Як жа я адразу не зразумеў?.. Дэфіцыт або інгібіраванне сератанінэргічнай перадачы з'яўляецца адным з фактараў фармавання дэпрэсіўных станаў, дакучлівых расстройстваў, цяжкіх формаў мігрэні, а яшчэ агрэсіі... Агрэсіі!
Сарва паваліўся ў крэсла і, скінуўшы пальчаткі, забарабаніў па клавішах, уводзячы новую дырэктыву.
— Так і ёсць: відавочныя сляды прымусовай актывацыі дафамінэргічных сістэм!.. Нейрамедыятараў агрэсіі!.. Але чым выклікана спыненне сінтэзу сератаніну? — інспектар адчуваў, што разгадка блізкая. — Паветрана-кропельны механізм перадачы інфекцыі?.. Кантактны?.. Гемакантактны?.. Ін'екцыя?.. Спадар Юдзін, мне патрэбна ваша дапамога!
— Усё, што ў маіх сілах, спадар Сарва!
Мужчыны распранулі некалькі трупаў, і інспектар пры дапамозе магутнай лупы пачаў паўторны, нашмат больш пільны агляд.
— Атрымліваецца, аліментарны?!.. Але што маглі есці ўсе? Харчовыя перавагі ў людзей розныя... Падобна на тое, спадар Юдзін, што вы маеце рацыю: персанал сапраўды атруцілі.
— І якім шляхам?
— Ямо мы рознае, але абыходзіцца не можам без аднаго...
— Вады!
— Так, спадар Юдзін! Вада з'яўляецца аптымальным спосабам заражэння для віду Homo sapiens. На «Джавані Скіяпарэлі» цэнтралізаваная сістэма падачы вады. Дастаткова інфіцыраваць рэзервуар... Cui bono? Cui prodest? Часам у расследаванні ўсталяванне матываў злачынца — ледзь ці не самая складаная частка... Матываў можа быць мноства: тут і дыверсія, і самагубства, і помста, і памылка... Хоць, апошняе я выключаю — занадта спецыфічнае рэчыва... Спадар Юдзін, мне зноў патрабуецца ваша дапамога!
— Я гатовы!
— Мы павінны знайсці любую зачэпку, здольную праліць святло на гэтае жахлівае злачынства. І пачнём мы з абследавання рэзервуара і аналізу вады.
РЭЗАНАНС
Рэзервуар з прайшоўшай шматразовы рэцыкл вадой знаходзіўся ў паўночным крыле «Джавані Скіяпарэлі». Перад тым, як увайсці ўнутр тэхнічнага памяшкання, Сарва ўважліва агледзеў замок, панэль доступу і стык паміж дзвярным палатном і сцяной.
— Ніякіх слядоў узлому. — Інспектар увёў код, які складаўся з шасці лічбаў, і дзверы расчыніліся. На першы погляд ні рэзервуар — таўстасценная цыстэрна аб'ёмам дзесяць тон, ні абсталяванне вонкавых пашкоджанняў не мелі, аднак прымаць гэта на веру інспектар не збіраўся. — Спадар Юдзін, як механіка я прашу вас падвергнуць самай дбайнай праверцы ўсе механізмы. А я пакуль вазьму пробу вады для аналізу.
— Добра! — Юдзін схаваў пісталет і ўзяўся за справу.
Інспектар забраўся на цыстэрну па прыстаўной металічнай лесвіцы і пасля агляду набраў код, разблакіраваўшы замкі люка. Для таго каб акунуць прабірку ў ваду, Сарва выкарыстаў тэлескапічную штангу, якую падабраў у лабараторыі. Пры поглядзе няўзброеным вокам старонніх прымешак не назіралася.
— Нейкі час я буду адсутнічаць, спадар Юдзін. Паспрабуйце нічога не прапусціць. Der Teufel steckt im Detail! Д'ябал крыецца ў дэталях!
На шляху да лабараторыі інспектар наткнуўся на мерцвяка, які адрозніваўся ад астатніх навукоўцаў тым, што быў апрануты ў скафандр. Беспарадак у амуніцыі і зблытаныя шлангі сістэмы забеспячэння жыццядзейнасці паказвалі на тое, што чалавек збіраўся ў жудаснай спешцы. На таблічцы, якая размяшчаецца на грудзях, значылася «Барыс Майнц».
— Накіроўвацца ён мог толькі да шлюзавай камеры. — Сарва сфатаграфаваў труп і зрабіў новыя адзнакі ў планшэтным персанальным камп'ютары.
Аснашчэнню станцыйнай лабараторыі мог пазайздросціць любы вядучы навукова-даследчы інстытут. Інспектара займала толькі тое абсталяванне, пры дапамозе якога можна было правесці комплексны аналіз вады. І зноў лёс усміхнуўся Сарву — прыборы не пацярпелі.
Гравіметрычны і нефеламетрычны аналізы, інфрачырвоная спектраскапія, цытраванне, фотаметрыя, іанаметрыя — нішто не выявіла слядоў заражэння.
— Ці я памыліўся ў пабудове прычынна-выніковай мадэлі, ці ж хімічны агент валодае здольнасцю поўнага растварэння ў вадзе... — для таго, каб цалкам выключыць памылку, Сарва праверыў вынікі двойчы. — Нічога... Спадар Юдзін, атрымалася што-небудзь выявіць?
— Нічым не магу вас парадаваць, спадар Сарва.
— Сумна.
— А што ў вас?
— Мне не ўдалося выявіць ні хімічнага, ні біялагічнага агента, які б выклікаў інгібіцыю сінтэзу сератаніну, спадар Юдзін... Чакаю вас у цэнтральным адсеку — неабходна прагледзець запісы з камер відэаназірання.
— Я не заўважыў ні адной.
— Запэўніваю вас — падобныя аб'екты ў абавязковым парадку абсталёўваюцца сістэмай відэаназірання. І нярэдка персанал ніхто не ставіць у вядомасць.
Як і меркаваў інспектар, здымка на «Джавані Скіяпарэлі» вялася. Праўда, не ва ўсіх памяшканнях. У рэзервуарным модулі камера відэаназірання мелася.
— Выдатна!
Тэчка з запісамі аказалася абаронена паролем, і Сарву прыйшлося прымяніць усе свае хакерскія ўменні. Вельмі дарэчы прыйшоўся партатыўны дэшыфратар падраздзяленняў спецыяльнага прызначэння.
— Мяркуючы па стане трупаў, смерць наступіла каля дваццаці трох — дваццаці пяці гадзін таму, — інспектар уключыў рэжым зваротнага прайгравання запісу і паскорыў яго ў два, чатыры, а затым восем разоў. Праз чвэрць гадзіны Сарва ляпнуў па клавішы прабелу. На позірк Юдзіна ён адказаў: — Малюнак не мяняецца працяглы час.
— Я нічога не заўважыў.
Інспектар некалькі разоў прагнаў запіс наперад-назад і сказаў:
— Зроблена прафесійна, але недастаткова добра для таго, каб не заўважыць злепліванне... Цяпер паглядзім, хто меў доступ да базы даных «Джавані Скіяпарэлі»... — на дысплэі з'явіліся чатыры каляровых фатаграфіі. На адным са здымкаў быў Барыс Майнц. Сарва вярнуўся да трупа і абшукаў яго. Не знайшоўшы нічога цікавага, інспектар накіраваўся ў жылую ячэйку інжынера-геадэзіста. — Магчыма, я памыляюся...
Ячэйка развеяла ўсе сумневы — на падлозе чарнела пачварная клякса, што засталася ад вогнішча, а ўсе гарызантальныя паверхні пакрываў белаваты парашок, у якім Сарва прызнаў вогнетушыльны састаў. Абкуродымленым кавалкам металу мог быць толькі назапашвальнік на жорсткіх магнітных дысках.
— Дастатковай колькасці часу для таго, каб пазбавіцца ад доказаў, у Майнца не было, таму ён выдраў запамінальную прыладу і плюхнуў на яе этылавы спірт, — увагу Сарвы нечакана прыцягнула невялікая прабірка, што завалілася пад ложак. Ад полымя пластык дэфармаваўся, аднак герметычнасць захаваў. — Мяркуючы па ўсім, адкінула выбуховай хваляй... У лабараторыю!
Інспектар падвергнуў самотную кроплю вадкасці, якая цудам захавалася ўнутры прабіркі, хімічнаму аналізу.
— Quod erat demonstrandum!.. Засталося толькі высветліць, хто мог быць зацікаўлены ў гібелі «Джавані Скіяпарэлі».
Аднавіць даныя з пашкоджанага назапашвальніка аказалася справай нялёгкай — Сарва скарыстаўся USB-кішэняй і спецыялізаванай паліцэйскай праграмай-рэаніматарам.
— Майнца выкарыстала транснацыянальная карпарацыя «Тэраформ».
— Канкурэнтка «Міжнародных зялёных тэхналогій», якая выйграла тэндар на тэрафармаванне Марса і якой належаў «Джавані Скіяпарэлі»?
— Цалкам дакладна, спадар Юдзін! Майнца выкарыстоўвалі ўсляпую — інжынер-геадэзіст усвядоміў маштабы катастрофы, калі стала занадта позна. Іначай, пэўна, пастараўся б пакінуць станцыю да таго, як агент ператварыў персанал у прагных да крыві істот.
— Але навошта «Тэраформу» забіваць?
— Банальная помста, спадар Юдзін. Праект тэрафармавання Марса — прынадны кавалак, а канкурэнцыі ніхто не адмяняў.
