Сяргей Белаяр - Расследаванні інспектара Сарвы
— «Жан-Жак Русо» трапіў пад накіраваны ядзерны ўдар, у выніку якога ашалёўка ператварылася ў аднастайную масу. Скарынка паралізавала працу абсталявання і ўсіх сістэм, з прычыны чаго судна ператварылася ў груду металалому. Вам невымоўна пашанцавала, спадар Маркуш, што «Жан Жак Русо» заўважылі. Судна магло стаць брацкай магілай — скарынка экрануе любыя віды выпраменьвання.
Бледнасці на твары першага памочніка дадалося.
— Спецыялістам яшчэ трэба правесці поўны аналіз, але ўжо цяпер зразумела, што мы маем справу з выпраменьваннем, якое разбурае крышталічную структуру рэчыва, дробнячы яго да атамнага ўзроўню з наступнай рэкамбінацыяй малекул і буйнейшых адзінак. Ролю каталізатара выконвае пастаяннае магнітнае поле — электронны зарад на паверхні «ЖанЖака Русо» спрыяў інтэнсіфікацыі працэсу рэкамбінацыі.
— І адкуль узялося гэта выпраменьванне, спадар Сарва?.. Прыборы не адзначылі наяўнасці якіх-небудзь крыніц.
— Гэта нам і трэба высветліць.
Апытанне іншых сведак зацягнулася да глыбокай ночы. За выключэннем асобных дэталяў, паказанні цалкам супадалі.
— І што вы пра гэта ўсё думаеце, спадар Сарва? — пацікавіўся капітан, які вырашыў наведаць інспектара ў яго каюце.
— Мы павінны знайсці крыніцу, спадар Дальніковіч. У адваротным выпадку караблі будуць знікаць і далей. Вы можаце адсачыць маршрут руху «Жан-Жака Русо»?
— Думаю, што так, — пасля працяглай паўзы адказаў капітан, — але на гэта можа сысці некалькі дзён, а то і тыдняў.
— Пачынайце прама зараз!
Дальніковічу і ў галаву не прыйшло пярэчыць. Сарва разважыў правільна — не той чалавек Гартэль, каб не расплаціцца па абавязку. Мільярдэр узяў на сябе і клопат пра турыстаў — на покліч «Аякса» адгукнуліся караблі, якія знаходзіліся паблізу.
У велізарным багацці меліся і свае плюсы — праз чацвёра сутак штучны інтэлект яхты выдаў вынік.
— Няма неабходнасці выклікаць паліцэйскі крэйсер, спадар Сарва, — сказаў Дальніковіч, бачачы, што інспектар мае намер звязацца з Дэпартаментам. — Спадар Гартэль гатовы аддаць «Аякс» поўнасцю пад вашу ўладу.
— Ніхто не ведае, што нас чакае. Крыніцай выпраменьвання можа аказацца ўсё, што заўгодна.
— У рандэву адправяцца выключна добраахвотнікі, спадар Сарва. Камандуйце!
Разумна вырашыўшы, што залішняя рызыка можа толькі нашкодзіць, інспектар выслаў наперад два боты, а таксама загадаў задзейнічаць усе прыборы назірання і аналізу, якія меліся на «Аяксе».
— У выпадку найменшай небяспекі неадкладна адварочвайце, спадар Дальніковіч!
— На гэты конт можаце не хвалявацца, спадар Сарва. Я не дапушчу, каб хто-небудзь з маіх людзей пацярпеў.
Гартэль таксама падахвоціўся ляцець, хоць інспектар праз капітана і целаахоўнікаў спрабаваў адгаварыць яго пад падставай смяротнай небяспекі, якая патэнцыяльна магла пагражаць экіпажу «Аякса».
— Спадар Гартэль прасіў перадаць, што ён не прывык адступаць! — данёс да Сарвы словы мільярдэра Дальніковіч.
На шостыя суткі боты бесперашкодна дасягнулі арбіты Хірона. Інспектара ўсё мацней асільвалі сумневы ў правільнасці абранай тактыкі, аднак адмаўляцца ад пошуку ён не спяшаўся. І не памыліўся.
Варта было толькі першаму робату апусціцца на арбіту астэроіда, як раптам знікла тэлеметрыя.
— Машынам — стоп! — Закрычаў Дальніковіч. У наступнае імгненне ўключыліся насавыя тармазныя рухавікі. Інерцыі не назіралася, таму што хуткасць «Аякса» была невялікай. Другі бот, які рухаўся ў тысячы кіламетраў ззаду першага, спыніўся. — Максімальнае набліжэнне!
Кадры на цэнтральным дысплеі пачалі хутка мяняцца, пакуль увесь экран не заняў першы бот. Апарат ператварыўся ў запечаны антрацытавы шар.
— Хто-небудзь бачыць крыніцу? — інспектар беспаспяхова спрабаваў разглядзець на шэра-чорным фоне хоць нешта. — Спадар Дальніковіч, трэба разлічыць траекторыю!
Праз некалькі хвілін, якія здаліся вечнасцю, штучны інтэлект выдаў каардынаты.
Форма аб'екта паказвала на яго тэхнагенны характар.
— Ваенны зонд! — рэзюмаваў Сарва. — Калі мне не змяняе памяць, савецкі... Бачыце чырвоны сцяг з сярпом-молатам і абрэвіятуру «СССР»?
СПАЙК
Зіма ў Паўднёвым паўшар'і Марса выдалася як ніколі халоднай — тэмпература нават днём рэдка паднімалася вышэй за адзнаку ў дзвесце дзесяць кельвінаў. З неба раз-пораз сыпаў цвёрды дыяксід вугляроду, які разам з густым туманам над Раўнінай Элады зусім не надаваў прывабнасці нізіне ўдарнага паходжання.
Расследаванне гібелі прафесара Ждана Гідлеўскага было скончана — інспектар Дэпартамента пазаземных крымінальных расследаванняў Ратаўт Сарва закрыў ноўтбук і з задавальненнем адкінуўся на спінку крэсла, выцягнуўшы ногі, якія гудзелі. Для ўстанаўлення забойцы прыйшлося прыкласці нямала намаганняў — інжынер-фізік аказаўся на рэдкасць цямлівым і вынаходлівым злачынцам.
Аднак атрымаць асалоду ад заслужанага адпачынку інспектару не дазволілі — нагадаў пра сябе камунікатар, які знаходзіўся ў рэжыме вібрацыі. Па танальнасці Сарва заключыў, што прыйшло паведамленне ад камісара Айнбунда.
— Што і патрабавалася даказаць! — Падазраючы, што атрымае новы загад, інспектар дакрануўся да піктаграмы. І не памыліўся: — Вам прадпісваецца тэрмінова выехаць у раён Патэры Амфітрыты, на станцыю «Джавані Скіяпарэлі», і высветліць прычыны радыёмаўчання.
Да паведамлення былі прымацаваныя тэкставы дакумент у некалькі старонак і файл з аўдыязапісам. Сарва прабег вачыма па тэксце: персанал, характар работ у калоніі, план-схема, коды доступу, кароткія інструкцыі. Нашмат цікавейшым аказаўся аўдыяфайл. Як толькі інспектар націснуў на кнопку прайгравання, дынамік літаральна выбухнуў крыкамі, напоўненымі нянавісцю і злосцю. Крыкі разводзілі гукі ўдараў. Як мог зразумець Сарва, смяротных.
Запіс доўжыўся ўсяго чвэрць хвіліны, але прымушаў кроў стыць у жылах.
— Дзіўным у іх атрымаўся апошні сеанс сувязі! — Інспектар вывеў на дысплэй панарамную карту Раўніны Элады і хутка адшукаў шчытападобны вулкан. «Джавані Скіяпарэлі» размяшчаўся за дзвесце пяць кіламетраў ад «Веста Мелвіна Слайфера». — Не менш за дзесяць гадзін маршу.
Сарва накіраваўся да кіраўніка калоніі.
— Спадар Замосцін, мне патрэбны ўсюдыход, а таксама запас паліва, кіслароду, вады і харчавання з разліку на аднаго чалавека на пяць сутак.
— Усюдыход я вам дам, спадар Сарва. Пра паліва, кісларод, харчаванне і ваду таксама можаце не турбавацца. Але ці разумна будзе адпраўляцца да Патэры Амфітрыты ў адзіночку?.. Мікракратэры зімой вельмі небяспечныя.
— Космас наогул вельмі небяспечнае месца, спадар Замосцін.
— Вымушаны настойваць на тым, каб вы ўзялі з сабой чалавека, спадар Сарва. Усе нашы экіпажы складаюцца з двух-трох каланістаў. Я ніколі не дарую сабе, калі з вамі што-небудзь здарыцца!.. Неспакойна ў нас!
Памеркаваўшы, інспектар быў вымушаны прызнаць, што кіраўнік калоніі мае рацыю. Марс — не месца для безразважнай рызыкі.
— Добра, толькі падбярыце разумнага чалавека.
— Монтаўт Юдзін. Былы армейскі пілот. Магістр тэхнічных навук. Механік ад Бога.
— Перадайце яму, што мы выязджаем праз гадзіну.
Час, які заставаўся да выезду, Сарва выдаткаваў на вывучэнне плана-схемы і запамінанне кодаў. Зборы былі нядоўгімі — інспектар абыходзіўся мінімумам рэчаў. І не толькі ў камандзіроўках.
У прызначаную гадзіну Юдзін чакаў Сарву ў ангары, ужо апрануты ў скафандр.
— Рады знаёмству! — Поціск рукі былога армейскага пілота аказаўся моцным, а ўсмешка выклікала прыхільнасць. — Можам выязджаць.
Мужчыны занялі месцы ва ўсюдыходзе, і шматтонная машына мякка скранулася з месца. Працэдура шлюзавання заняла некалькі хвілін.
Знешні кругавы агляд забяспечвалі камеры відэаназірання, здольныя захоўваць працаздольнасць ва ўмовах агрэсіўнага асяроддзя і якія давалі высокую якасць відарыса. Вось толькі глядзець не было на што — наколькі хапала вачэй, цягнулася абсыпаная камянямі рознага памеру брудна-шэрая раўніна.
У хуткім часе Сарва пераканаўся, што пагадзіўшыся з прапазіцыяй кіраўніка калоніі, не пралічыўся: Юдзін па-майстэрску знаходзіў дарогу, вядучы ўсюдыход на максімальна магчымай ва ўмовах перасечанай мясцовасці хуткасці. Механіку нават не патрабавалася спраўджваць маршрут з сістэмай спадарожнікавай навігацыі. Каб не губляць часу, інспектар падключыўся да Старнэту і праз пошукавую сістэму сабраў усю даступную інфармацыю пра «Джавані Скіяпарэлі». Станцыя была абсталявана па апошнім слове тэхнікі і праектавалася для распрацовак аптымальнага спосабу тэрафармавання. Працавалі на ёй выключна вядучыя навукоўцы.
— Цяпер зразумела, чаму такая тэрміновасць. — Сам таго не заўважыўшы, Сарва выказаў свае думкі ўслых.
— Што, прабачце?
— Спадар Юдзін, як вы лічыце, што магло адбыцца на станцыі?
— Хутчэй за ўсё, справа ў нейкіх тэхнічных непаладках. Вулкан патухлы, зрухаў кары ў раёне Патэры Амфітрыты не назіраецца, рэльсатрон надзейна абараняе «Джавані Скіяпарэлі» ад мікраметэарытаў, каранальны выкід масы гасяць фурытавыя купалы, тэрарыстам незаўважанымі да станцыі не падабрацца...
