Василий Головачев - Волат на дарозе (на белорусском языке)
На яго было шкода пазiраць, i Грэхаў адчуў да яго калi не прыязнасць, дык, прынамсi, павагу. Вiдаць, ён сапраўды мужны чалавек.
- А-а... - сказаў у адказ Сташэўскi бесклапотна. - Лухта. Сам вiнаваты. Мне ж гаварылi, i неаднойчы, а я забыўся.
Ён павярнуўся да апаратуры сувязi, крутануў рукаятку павароту арыентаста, выклiкаў Станцыю.
Доўгi час, пакуль арыентаст абмацваў неба, вiдэом сувязi адно мiгцеў няяркiм блакiтам, патрэсквалi дынамiкi прыёмнай прылады ды паляскваў аўтамат перашкод, спрабуючы розныя частоты. Нарэшце вiдэом мiгнуў, разгарэўся, i ў iм паступова праявiўся такi знаёмы Грэхаву стомлены твар з яскравымi губамi, трошкi ўзнятым носiкам i ўмольнымi вачыма. Ён замёр.
"Палiна! Палiна... Каханне маё i жыццё маё... i боль мой... Праз усе цуды космасу i будзённасць працы, жыцейскiя дробязi i буйныя падзеi, страты i набыткi я пранёс твой погляд з сабой. Я моцны чалавек i да шмат чаго прывык у гэтым шчодрым на сюрпрызы свеце, але я слабею, калi цень адчужэння, часам уяўнага, з'яўляецца ў тваiх вачах, былая ўпэўненасць пакiдае мяне, як кроў параненае цела... Чалавек жывы чалавекам, i няхай хто-кольвек дакажа мне iншае. Я жывы ўсiмi сябрамi сваiмi, але больш за ўсё я жывы табой... Мы так i не пагаварылi на Станцыi, хоць Дыега зрабiў усё, каб мы сустрэлiся. Гэта, вядома, ён пастараўся, каб ты апынулася тут, ля Тартара. Не без ведама Сташэўскага, пэўна ж. Хiтрыя i добрыя мае сябры, вам не зразумець, мабыць, што для Палiны я толькi што ўваскрос. А да гэтага быў год адзiноты, год маёй смерцi, уяўнай - для мяне, сапраўднай - для яе..."
Дыега скасавурыўся на Грэхава i сказаў:
- Прывiтанне сувязiстам. Што новага, Палiначка? Палiнiны губы заварушылiся, але гуку не было. Вiдэом пакрыўся рабiзной перашкод, ачысцiўся, i замест жаночага твару ў яго ўплыў твар Кротаса, з няправiльнымi дробнымi рысамi, не надта ветлiвы, з вострым позiркам трохi касых вачэй.
- Новаўтварэнне, - сказаў Сташэўскi ў нос i бязгучна чхнуў. - Праз эпiцэнтр нам не прайсцi, дайце найкарацейшы шлях.
- Гэтак блага? - прахрыпеў дынамiк скрозь выццё суправаджальнай перашкоды.
- Не прайсцi нават з гефамi, я глядзеў. Паведамiце як найдакладней, дзе мы завязлi.
- Хвiлiнку... - Кротас скасавурыўся i стаўся падобны на камбалу з носам. Вы зараз... на паўночным схiле хрыбта, побач з перавалам Шэрага Прывiду. Да карабля ад вас усяго восемдзесят дзевяць кiламетраў па прамой... Але калi па гэтым перавале не прайсцi, дык найкарацейшы шлях праз другi.
- Другi - гэта Звiлiсты?
- Так.
- Дзякуй... - задумаўся Сташэўскi. - Да Звiлiстага недзе каля ста кiламетраў? Трохi зашмат... Ну а калi праз Тора-Ора?
- Ты ж ведаеш... там стаiць...
- Горад, ведаю. Затое мы сэканомiм гадзiн шэсць-сем. Гэта не так ужо блага, як ты думаеш?
За экранамi загаварылi адразу некалькi галасоў. Кротас, адказваючы, адмоўна пакiваў галавой i зморшчыўся. Гаварыць i пераконваць яму было цяжка, ён выдатна разумеў Сташэўскага, рызыка была вялiкая, але i Святаславу прымаць рашэнне было нялёгка, Грэхаў цудоўна гэта бачыў. - А новага нiчога? упаўголаса спытаўся Малчанаў.
Кротас паглядзеў на яго адным вокам з экрана, крутнуў галавой. Начальнiк аддзела быў у горшым становiшчы, як яны, ён мог толькi чакаць.
- Прыйдзецца iсцi праз Горад, - сказаў Сташэўскi, падводзячы вынiк невясёлых сваiх разважанняў, i дадаў, як бы просячы прабачэння: - Хутка ранiца, i, магчыма, прабiцца праз перашкоды мы не зможам, то вы ўжо не надта непакойцеся... З гары танк вам бачны, вось i назiрайце.
Кротас кiваў пры кожным слове, i твар у яго быў нейкi няшчасны, добра было вiдаць, што ён кепска адпачываў i наўрад цi еў, i Грэхаў падумаў, што дарма Сташэўскi згадаў пра неспакой. Неспакой - падмурак чакання, а для людзей на Станцыi яно сталася асновай iснавання. Да той пары, пакуль яны не дойдуць да карабля i не даведаюцца, чаму ён маўчыць.
У вiдэом уцiснуўся славуты нос Лявады i яго рыжая шавялюра.
- Мы тут падрыхтавалi яшчэ два "панцыры" з танкамi. Экiпажы гатовыя стартаваць у любы час.
- Не трэба, - сказаў Сташэўскi грубавата, а Малчанаў красамоўна павярнуўся. Нi ў кога не было гарантый, што i гэтыя дэсантныя караблi не змоўкнуць пад час пасадкi, як зоркалёт. Да таго ж у выпадку непрадбачаных цяжкасцей яны маглi i не паспець.
Па вiдэому заструменiлiся белыя зiгзагi i раскалолi выяву.
- Што там яшчэ? - незадаволена павярнуўся Сташэўскi.
- "Цiкаўнiкi", - лаканiчна адгукнуўся Дыега Вiрт, тыцкаючы пальцам у неба.
Грэхаў таксама ўбачыў iх. Адзiн нагадваў сваiм свячэннем медузу, двое iншых - мудрагелiстыя камбiнацыi зiхоткiх жыл.
Сташэўскi выключыў апаратуру сувязi i скасавурыўся на пульт тыямата. Сувязi ўсё роўна не будзе, пакуль побач баражыруюць гэтыя фасфарысцыруючыя камянi. Iх выпраменьванне стварае перашкоды ў любым дыяпазоне хваляў, у чым выратавальнiкi ўпэўнiлiся яшчэ пад час пасадкi.
"Цiкаўнiкi" не "нападалi", пакружлялi на значнай вышынi, з нязменным эскортам "павуцiн", i неўзабаве пайшлi, растварыўшыся ў зелянявым мiгценнi неба без зор.
- А я нi разу не быў у Горадзе, - сказаў раптам з пэўным здзiўленнем Малчанаў. Хацеў яшчэ нешта сказаць, але паглядзеў на Сташэўскага i перадумаў. Няўжо ён i праўда не быў у Горадзе? - падумаў Грэхаў з недаверам. - Або гаворыць наўмысна для нас, каб супакоiць, падбадзёрыць?" Грэхаву, натуральна, таксама не даводзiлася знаёмiцца з Горадам, але наслухаўся ён такiх гiсторый больш як дастаткова.
Сташэўскi махнуў рукой, Грэхаў павялiчыў абароты матораў, i танк палез на стромкi чырвона-карычневы бок каменнага кража.
3
Ён выключыў акустычныя прыёмнiкi, i прыглушанае мармытанне рухавiка змоўкла, стала зусiм цiха. Толькi ў кабiне зрэдку хто-небудзь шамацеў вопраткай ды рыпелi рамянi крэслаў.
Дарогi як такой не было. Танк iшоў беражком свежага разлому, потым вухнуў некуды ў цяснiну i хвiлiн дваццаць шлёпаў гусенiцамi па плыткай рэчцы з зiхатлiвай смарагдавай вадой.
Потым пайшла параўнальна роўная паверхня - столападобнае плато, на сярэдзiне якога машына з ходу ўляцела ў воблака шызага дыму. У гэтым дыме не дапамог нават лакатарны зрок - чарговы цуд прыроды, i Грэхаў кiраваўся толькi стрэлкай арыентаста, каб машына iшла дакладна па прамой. Такiя дымныя падушкi яны праязджалi ўжо, памеры iх не перавышалi некалькiх кiламетраў. Абазначалi яны спуск у плыткую, але шырокую варонку, надзiва роўную. Растлумачыць iх прызначэнне не змог i адзiны "ветэран" у танку - Малчанаў.
Калi танк выязджаў з дыму, яго моцна трасянула. Грэхаў узняў вочы i ўбачыў над сабой гiганцкую белую "сетку", што павольна адплывала ў дым. I зараз жа гучна зашалясцелi дынамiкi прыёмнiка, дзесьцi ўнутры яго загаварылi, зашапталi сотнi галасоў, разабраць якiя выразна ён не змог. Калыхаючыся, край "павуцiны" яшчэ пэўны час свяцiўся скрозь дым, потым растварыўся ў сiняй смузе. Змоўк i шэпт.
