Василий Головачев - Волат на дарозе (на белорусском языке)
- Не ведаю, не задумваўся. Iнфармблок мы адаслалi з зондам. - Банглiн спахмурнеў.
- Сапраўды... Бяда ў тым, што зонд не вярнуўся... Грэхаў пераглянуўся з Дыега. Настала кароткая цiшыня.
- Так. - Банглiн паморшчыўся i працягваў: - Ваш побыт на паверхнi лiчу немэтазгодным. Эксперымент з "вырэзваннем" карабля адкладваецца, мы атрымалi новую iнфармацыю ад суседзяў... На планеце не павiнна быць людзей. Рыхтуйцеся, праз дзесяць хвiлiн мы ўключым тунель i апусцiм па промнi iглакол. Усё зразумела?
- Як быццам усё...
Банглiн уважлiва паглядзеў на Сташэўскага i сцiснуў губы ў адну лiнiю.
- Добра. Чакаем вас тут.
Вiдэом апусцеў.
- Давай, - скамандаваў Сташэўскi, але Грэхаў ужо i без яго даў ход, i танк загрукацеў па каменных хвалях.
Слуп накiраванага выпраменьвання з'явiўся дакладна праз дзесяць хвiлiн, заўважны, як дрыжачы паток гарачага паветра, якi скрыўляе свячэнне Горада. Слуп не стаяў на месцы, хiстаўся, танцаваў. Цi то яго збiвала агульнае поле планеты, цi то было цяжка падтрымлiваць факусiроўку промня на такой адлегласцi... Гравiпад'ёмнiк на Тартары выкарыстоўвалi ўпершыню, i Грэхаў з трывогай падумаў, што нiхто не ведае, якой рэакцыi чакаць пры гэтым ад невядомых насельнiкаў Тартара.
Першы на аддалены нiзкi гул, што загучаў услед за з'яўленнем сiлавога тунеля, звярнуў увагу Малчанаў. Ён дакрануўся да пляча Сташэўскага, той з перасцярогай узняў руку, i ў гэты момант адбылося незразумелае: слой глебы, у якую ўпiраўся сiлавы промень пад'ёмнiка, раптам лопнуў з аглушальным грукатам, краi разлому задралiся ўгору, i з-пад глебы ўдарыла чорная бруя. Грэхаў, спахапiўшыся, памiргаў пражэктарам, але было позна. У вышынi загарэлася жоўтая зорка - лазерны пражэктар iглакола, са Станцыi пачалi ўжо спуск выратавальнага шлюпа.
Новая хваля грукату: яшчэ адна бруя шуганула ўгору i дасягнула карабля. У тым месцы нешта асляпляльна ўспыхнула, i iглакол стаў валiцца на Горад, пакiдаючы за сабой трасу гаснучых жоўтых агеньчыкаў. Праз некалькi хвiлiн пачуўся доўгi раскацiсты рык. - Чорнае вывяржэнне! - прашаптаў Дыега. Яны ўжо iмчалiся на поўнай хуткасцi, i за кармой узнялася паласа пылу. А з дзiўнага разлому раптам з лямантам плюнула яшчэ адна чорная бруя, шугаючы на незвычайную вышыню. На Станцыi здагадалiся выключыць канал пад'ёмнiка, i чорны слуп, якi толькi што рос, абарваўся i стаў падаць з неба велiзарнымi чорнымi пырскамi, адна з якiх, памерам з гару, цудам мiнула танк. "Павуцiн" з'явiлася незвычайна багата, яны мiтусiлiся ў паветры, не заўважаючы танка, але Грэхаву назiраць за тым, што адбывалася, не было калi, i ён не ўбачыў, чым скончылася жудасная сваёй магутнасцю i незразумеласцю з'ява.
Танк з ходу паглыбiўся ў першую з "вулiц" Горада, што iшла чорнай лававай ракой у глыбiню прывiднага, насычанага блакiтнаватым туманам свячэння масiву. Тут таксама раiлiся "павуцiны", большасць iх заляцела да месца падзення iглакола, астатнiя выстройвалiся ў адну вялiзную сетку, якая накрывала Горад згары. Чамусьцi позiрк Горада было лягчэй трываць, а можа, людзi адцягвалiся ад аналiзу сваiх адчуванняў. Ва ўсялякiм выпадку, мозг спраўляўся з уплывам пабочнага псiхатроннага выпраменьвання. Прыёмнiкi перасталi грымець, i ў ватнай з шэлестам цiшынi яны раптам пачулi... плач дзiцяцi! Гэта было дзiўна i пачварна! Адкуль у Горадзе магло ўзяцца дзiця?!
Сташэўскi пераключыў дыяпазоны i свiснуў. Плач, дакладней, тоненькае тужлiвае завыванне панавала на ўсiх нясучых хвалях. Больш таго, плач чуўся з усiх бакоў, браць пеленг было бескарысна.
Яны так i не разабралiся, што гэта было - цi рэха перадачы са Станцыi, цi фокус нязвыклай перашкоды, цi нешта яшчэ... Буйная вiбрацыя скаланула раптам Горад. Аднекуль знiзу, з таямнiчых яго глыбiняў, пачулася нiзкае магутнае гудзенне. Адразу ў некалькiх месцах загучалi мулкiя моцныя ўдары - выбухалi "павуцiны". Грэхаў зiрнуў на пульт i жахнуўся. У прасторы адбываўся канец свету! Прыборы паказвалi вар'яцкi танец сiлавых палёў, неверагодную шчыльнасць выпраменьвання! Цiск за бортам то падаў да нуля, то ўзнiмаўся да велiчынi ўнутрызоркавага! Тэмпература мянялася штосекундна!..
Але на ўсё гэта яму было напляваць, галоўнае было тое, што ў цэнтры пульта глядзела на яго злавеснае рубiнавае вока: ахова рэактара давала збоi, поле не трымала, пульсавала, нешта яно расчапляла, i разгублены аўтамат хутка-хутка пераключаў генератары з асноўнага на дублiруючы.
Сташэўскi ацанiў небяспеку хутчэй за Грэхава.
- З танка, мiгам! - гаркнуў ён i адным рухам адкiнуў Малчанава да люка.
- Навошта?! - незвычайна здзiвiўся той.
Грэхаў прытармазiў. Дыега Вiрт моўчкi падштурхнуў ахопленага разгубленасцю камунiкатара да выхаду i махнуў на развiтанне рукой.
"Дружа, прыйшла твая чарга дзейнiчаць самастойна..." - мiльганула ў Грэхава iмгненная думка.
Танк iзноў iмчаўся над струменiстай чарнечай "вулiцы", пад iм грукацела i гуло, i наперадзе паказалiся ўжо рэдкiя клубы шэрага дыму: дзесьцi дагараў пасля падзення iглакол. Дзве блiскучыя фiгуры змяншалiся ў памерах i неўзабаве знiклi за паваротам.
Сташэўскi спрабаваў нешта зрабiць з наладкай аховы, але рубiнавае вока палала нястрымна, да выбуху заставалiся, магчыма, нейкiя iмгненнi, i Грэхаў усё павялiчваў хуткасць, быццам спрабуючы ўцячы ад самога сябе, ад сваiх думак i страху.
На адной з "вулiц", што перасякалi дарогу, дагаралi рэшткi разбiтага дэсантнага шлюпа, яны праскочылi паўз яго, але Сташэўскi крыкнуў: "Стой!" - i Грэхаў спынiў танк.
- Бяжы!
- Не!
- Ды бяжы!..
Сташэўскi раптам схапiў Грэхава за плячо, i ўсе яго сто з лiшкам кiлаграмаў вылецелi з крэсла.
- Я прашу цябе, Габрыэль, - амаль бязгучна сказаў ён.
Нiколi Грэхаву не забыцца на яго твар, калi ён гаварыў сваё: "Я прашу цябе, Габрыэль..."
Унутры яго быццам нешта зламалася. Ён не памятаў, як выбiраўся з кабiны, а калi азiрнуўся, танк быў ужо далёка. Нарэшце схаваўся за паваротам, а Грэхаў усё пазiраў яму ўслед праз слёзы, што набягалi на вочы, быццам ад злога ветру. Дзiўна, што "павуцiны" не звярнулi ўвагi на такую зручную для iх цэль: ас забыўся ўключыць генератар ахоўнага поля, горб якога адчувальным цяжарам цiснуў на спiну. Ён толькi глядзеў i лiчыў услых секунды. А потым асляпляльнае святло ўспыхнула над Горадам, выпалiла ўсе ценi да смяртэльна зыркай белiзны i апалiла твар гарачым дыханнем.
- Святаслаў! - прашаптаў Грэхаў застылымi губамi. - Святаслаў...
А Горад скаланаўся, вiбрыраваў, стагнаў, хiсталiся паўпразрыстыя сцены "будынкаў", растрэскваючыся пад акампанемент сатанiнскага грукату i скрыгату, нiзкi гул выбуху распаўзаўся цяснiнамi "вулiц", са свiстам праляталi, як вiхуры, над Горадам чароды "павуцiн". Пурпуровы смерч узносiўся ў неба. Зыркi, вясёлы i страшны смерч...
Грэхаў зрабiў крок наперад, i ў гэты час з чарады "павуцiн" над галавой выпаў "шэры прывiд" i апусцiўся зверху. На адзiн мiг незвычайная глыбiня раскрылася перад Грэхавым. Быццам расчынiлася брама ў iншы свет, у зусiм чужы яму свет iнакшай гармонii... Сусвет калыхнуўся i закружыўся вакол яго... I ён пачуў, i не толькi ён - пачулi i Дыега Вiрт з Малчанавым, якiя паспелi пакiнуць Горад, i пачулi людзi на Станцыi...
