Борис Колкер - Учебник языка эсперанто. Основной курс
В зависимости от общей подготовки учащихся и наличия времени объём учебного материала, проходимого в аудитории, может колебаться от максимума (абсолютно весь материал курса) до минимума (первые 14 уроков без упражнений). При самостоятельной или заочной форме обучения следует проходить материал курса целиком.
Секрет успеха при изучении языка – в систематической самостоятельной работе: аудиторные занятия могут заменить их лишь частично.
Желательно, чтобы руководитель кружка, обратившись в РоСЭ, сдал экзамен на право преподавания эсперанто и получил соответствующее свидетельство.
ПриложенияЯзыковая игра «Много слов из одного»
Ведущий записывает слово, например, harmonio. Играющие должны образовать как можно больше слов из букв, содержащихся в данном слове: haro, horo, nomo, mono… Выигрывает тот, кто за определённое время образовал большее число слов.
Adalberto Huleŝ — Se estus tielSe estus tiel – sed ne estas tiel –
se estus tiel, ke vi amus min,
se vi estus tia – sed vi ne estas tia –
se vi estus tia, kia mi imagis vin,
se ĉio estus aliel[10]! –
se estus tiel, kiel mi dezirus…
Sed ne estas tiel!
[A. Huleŝ. Katoj kaj ĉevaloj. Budapest, 1982, c.26.]
Перестройка на эсперантоВ конце апреля в Москве состоялась Консультативная встреча эсперантистских организаций социалистических стран. Во встрече приняли участие около тридцати делегатов из Болгарии, Чехословакии, ГДР, Венгрии, Кубы, Польши, Вьетнама.
Хотя в программе и значилось всё, начиная от лингвистики и кончая проблемами мира и экологии, встреча отличалась глубоким анализом трудностей, переживаемых движением эсперантистов в Советском Союзе. Традиции эсперанто на территории нынешнего Советского Союза насчитывают целое столетие, они начались ещё со Льва Толстого. Первые годы истории этого международного языка справедливо называются русским периодом. Да, были паузы, причиной которых стали сталинские репрессии в тридцатые годы и бюрократический застой в 70-е и 80-е. Давно уже советские эсперантисты могли бы влиться в интернациональную семью людей, пользующихся эсперанто в более чем 100 странах мира. Если все мы стремимся сейчас к всемирному сотрудничеству, нам следовало бы помнить, что язык эсперанто родился для того, чтобы служить такому сотрудничеству, и что он успешно делает это уже целое столетие.
Я посетил Москву десять лет назад и не очень рвался туда вернуться, что-то там давило на меня. Мои друзья не имели права посещать меня в гостинице и не осмеливались пригласить меня к себе домой. Однако нам удалось завладеть столом в кафе «Артистическое», и я за эти десять лет много раз вспоминал тот прекрасный вечер, будучи в Бомбее, Рио-де-Жанейро, Афинах, Гаване, Токио, Париже, Мехико, Нью-Йорке, Мадриде, Пекине, Дакаре и моём родном Белграде.
И вот я снова в Москве, я вижу, что она снова стала тем городом, с которым я знаком 50 лет из романов и поэм, из музыки и театра. Здесь стало легче дышать, здесь спорят, беседуют, обретают друзей. Я был рад, что выставка Кандинского проходила в Москве во время моего пребывания здесь. Я наслаждался прогулками по Арбату, несколько раз был в гостях, приобрел здесь много новых друзей. Теперь мне снова хочется сюда вернуться. Я не смогу долго выдержать без Москвы.
Симо Милоевич, генеральный директор Всемирной ассоциации эсперантистов
[Московские новости. 1989, N 19, с. 2.]
«Московские Новости» на эсперантоВ редакцию идут письма из разных стран с просьбой выпускать нашу газету также и на языке эсперанто, поскольку многим недоступны те девять языков, на которых газета уже выходит.
На днях редакция «Московских новостей» совместно с возрождённым в начале текущего года Союзом эсперантистов советских республик выпустила пробный номер газеты на эсперанто на тридцати двух полосах половинного формата, составленный из материалов, ранее прошедших в еженедельнике.
[Московские новости. 1989, N 30, с. 2.]
Урок 17
agnoski ‘признать’,
amaso ‘масса’, ‘толпа’, ‘скопление’,
aspiri ‘стремиться’,
aǔroro ‘утренняя заря’,
balta ‘балтийский’,
disko ‘диск’, ‘грампластинка’,
doloro ‘боль’,
ebria ‘пьяный’, ‘опьянённый’,
epoko ‘эпоха’,
fidela ‘верный’, ‘преданный’ (malfideli ‘проявить неверность’, ‘изменить’),
fiksi ‘установить’, ‘закрепить’ (fiksaǔskulti ‘вслушаться’),
flamo ‘пламя’,
flui ‘течь’,
fremda ‘чужой’, ‘иностранный’,
gardi ‘хранить’, ‘беречь’, ‘стеречь’,
kasedo ‘кассета’,
komponi ‘сочинять музыку’,
konkeri ‘покорить’,
konsili ‘советовать’,
kvalito ‘качество’,
kvanto ‘количество’,
logi ‘манить’, ‘привлекать’,
mendi ‘заказать’,
ondo ‘волна’,
pasio ‘страсть’, ‘пыл’,
peni ‘стараться’, ‘пытаться’, ‘прилагать усилия’,
penetri ‘проникать’,
perei ‘погибнуть’ (pereigi ‘погубить’),
pluraj ‘несколько’, ‘довольно много’,
pola ‘польский’,
postuli ‘требовать’,
presi ‘печатать’,
provi ‘пробовать’, ‘пытаться’,
romanco ‘романс’,
simila ‘подобный’, ‘похожий’,
societo ‘общество’, ‘организация’, ‘объединение’,
surprizi ‘удивить’, ‘поразить’ (surpriza ‘неожиданный’, ‘поразительный’),
ŝalti ‘включить’,
ŝanco ‘случай’, ‘возможность’, ‘шанс’,
traduki ‘переводить’,
Varsovio ‘Варшава’,
vasta ‘обширный’, ‘просторный’ (disvastigi ‘распространять’),
veki ‘будить’, ‘пробуждать’.
Без перевода: ekzemplero, konkurenco, latina, magnetofono, periodo, tradicio.
Kantoj, kantoj...Unufoje, sidante ĉe radioricevilo kaj aǔskultante muzikon, mi subite atentis, ke mi komprenas vortojn de la kanto en fremda lingvo. Ĝi similis al la itala aǔ latina lingvo, sed fiksaǔskultinte, mi rimarkis, ke la kanto sonas en Esperanto. Tio estis disaǔdigo de la Pola radio. Ekde tiu momento mi penas laǔeble ofte aǔskulti Varsovion, la naskiĝurbon de Esperanto, kiu ekde la 1959-a jaro plurfoje en ĉiu tago disaǔdigas en la Internacia lingvo. Kaj nemalofte mi havas bonŝancon aǔdi kantojn en tiu belsona lingvo.
Baldaǔ post tio mi veturis en Baltan Esperanto-Tendaron (BET) en Estonio. Tie mi ekaǔdis novajn kantojn kaj eĉ konatiĝis kun ties aǔtoroj. Kaj dum la lastaj tendaraj tagoj mi verkis tekston de mia unua Esperanta kanto, kio postulis ne malmultajn penojn.
Komence kantoj estis malmultaj, tial ni kolektadis kaj gardadis ĉiun, eĉ se ĝi ne tre bonkvalitis. Poste venis surpriza periodo, kiam verkado, tradukado kaj plenumado de Esperantaj kantoj ricevis amasan karakteron. Aperis pluraj aǔtoroj tra la tuta lando. Eĉ tiuj, kiuj sukcesis ellerni nur la bazon de la lingvo, ekprenis plumon kaj ekprovis verki. Kaj, oni devas agnoski, ne ĉiam sensukcese. Aperis tioma kvanto de kantoj, ke ili devis elteni grandan konkurencon por veki ĉies intereson, por konkeri ĉies korojn, por penetri ĉiujn Esperanto-klubojn, de Latvio ĝis Kamĉatko.
Ekde tiam datiĝas la neskribita tradicio – kunprenadi por la koncertoj en Esperanto-tendaroj ĉefe novajn kantojn. Do ĉar en ĉiu tendaro okazas kelkaj koncertoj, ĝiaj partoprenantoj forveturigas kelkdekon da novaj kantoj. En la tendaro okazas ankaǔ lernado de novaj kaj de jam konataj kantoj.
La kanto estas populariganto de nia vivmaniero. Tial Unio de sovetiaj societoj por amikeco kaj kulturaj ligoj kun eksterlando (SSOD) en Moskvo komencis presadi kaj disvastigadi tra la tuta mondo kolektojn de kantoj de nialandaj komponistoj, kantoj el diversaj epokoj de nia historio. Mi memoras, kiel dum la 48-a Universala Kongreso de Esperanto en Sofio ni disdonacis al la kongresanoj pli ol du mil ekzemplerojn de tia kantaro. Kaj la tuta kongreso kantis «Estu ĉiam la suno!» en la Internacia lingvo. Rapide populariĝas diskoj kaj kasedoj kun originalaj kaj tradukitaj Esperantaj kantoj. Pluraj kluboj kunmetas siajn proprajn kantarojn.
Precipe belaj estas Esperantaj kantoj ĉe lignofajro. Longe mi memoros nokton en Karpatoj, kiam ni sidis ĉirkaǔ ardanta fajro, plenumante mendojn de niaj frumatene forveturontaj gekamaradoj. Gitaristoj laciĝadis kaj anstataǔadis unu la alian, de tempo al tempo nin kovradis nuboj, lumigataj de la flamo, sed kantoj fluadis onde, ĝis aperis sur la horizonto la aǔroro.
Pri kio kantas Esperantaj kantoj? Pri ĉio plej bona – pri nia lando, pri la paco, pri la amikeco, pri la amo, pri bonaj homoj, pri iliaj revoj kaj aspiroj, pri tio, ke la vivo estas belega.
Mi ŝaltas la magnetofonon kaj, laǔ sonoj de niaj kantoj – gajaj kaj malgajaj, seriozaj kaj ŝercaj, – mi rememoras pri proksimaj kaj malproksimaj geamikoj, loĝantaj en ĉiuj anguloj de nia lando, pri la fidelaj geamikoj, kun kiuj konatigis min la internacia lingvo Esperanto, kun kiuj mi kantis Esperantajn kantojn ĉe la neforgesebla nokta lignofajro. Mi konsilas ankaǔ al vi aǔskulti, lerni, kanti, verki, popularigi Esperantajn kantojn: tio alportos al vi multe da utilo kaj plezuro.
Nigraj okuloj
(malnova romanco «Очи чёрные»)
Nigra ĝis ebri'
La okul-rigard',
Plena de pasi',
De brulanta ard',
Mi tre amas vin,
Mi tre timas vin,
En malbona hor'
Mi renkontis vin!
Nigra ĝis ebri'
La okul-rigard',
Logas vi al land'
De feliĉa fart' –
Al la land‘ de l’ am',
Kie regas ver',
Lando sen dolor',
Lando sen sufer'.
Se ne trafus vi
Al sanganta kor',
Pasus mia viv'
Sen anim-dolor'.
Pereigis min
Flama alrigard'.
Pasis la feliĉ'
Kvazaǔ neĝ‘ en mart’.
Nigra ĝis ebri'
La okul-rigard',
Plena de pasi',
De brulanta ard',
Mi tre amas vin,
Mi tre timas vin,
En malbona hor'
Mi renkontis vin.
17.1. Образуйте равнозначные эсперантские слова:
