KnigaRead.com/
KnigaRead.com » Справочная литература » Руководства » Борис Колкер - Учебник языка эсперанто. Основной курс

Борис Колкер - Учебник языка эсперанто. Основной курс

На нашем сайте KnigaRead.com Вы можете абсолютно бесплатно читать книгу онлайн Борис Колкер, "Учебник языка эсперанто. Основной курс" бесплатно, без регистрации.
Перейти на страницу:

vilaĝo ‘деревня’,

voĉo ‘голос’,

zorgi ‘заботиться’.

Без перевода: biografio, emblemo, legendo, marko, temo.

Грамматика

14-1.Наречия: subite ‘вдруг’, ‘внезапно’, ‘неожиданно’; volonte ‘охотно’; almenaǔ ‘по крайней мере’, ‘хотя бы’; kvazaǔ ‘(как) будто’, ‘будто бы’, ‘как бы’: Veni subite kaj seninvite; Kion vi faras, faru volonte! Por bone regi la lingvon, oni devas okupiĝi pri ĝi almenaǔ dum unu horo ĉiutage; La edziniĝinta filino estas kvazaǔ fortranĉita panpeco; Li agas tiel, kvazaǔ li estus juna.

14-2. Если за существительным в винительном падеже следует приложение – название, выраженное именем собственным, то оно употребляется в именительном падеже: Mi studas la lingvon Esperanto; Mi venas la urbon Barnaulo.

14-3. Для выражения одновременности, предшествования или последовательности действий в письменной речи (в устной – редко) употребляются сложные глагольные формы, состоящие из глагола-связки esti и причастия основного глагола (в действительном или страдательном залоге), играющего роль именной части составного сказуемого: Mi ofte vizitas unu familion. Kutime mi venas posttagmeze kaj vidas, ke la patro estas manĝinta, la filo estas manĝanta kaj la patrino estas manĝonta. Hieraǔ mi venis al la samaj geamikoj kaj ekvidis, ke la patro estis manĝinta, la filo estis manĝanta kaj la patrino estis manĝonta. Kaj mi scias, ke, se mi venos al ili morgaǔ, mi ekvidos, ke la patro estos manĝinta, la filo estos manĝanta, kaj la patrino estos manĝonta.

14-4. В русском языке глагол имеет форму совершенного или несовершенного вида, выражая либо законченное, либо незаконченное, неограниченное действие. Большинство эсперантских безаффиксных глаголов относится к двувидовым: их видовое значение выявляется при помощи контекста или лексическими средствами. Двувидовые глаголы имеют тенденцию употребляться в тех случаях, когда нет необходимости подчёркивать неограниченность действия, т. е. они ассоциируются со значением несовершенного вида, хотя могут употребляться и в значении совершенного: Hieraǔ mi legis la libron dum la tuta tago ‘Вчера я читал книгу целый день’; Mi jam legis la tutan libron ‘Я уже прочитал всю книгу’.

Среди безаффиксных глаголов выделяются группа глаголов абсолютного несовершенного вида (memori ‘помнить’, ami ‘любить’, stari ‘стоять’, serĉi ‘искать’ и др.) и группа глаголов преимущественно совершенного вида cо значениями мгновенного или однократного действия (fali ‘упасть’, forgesi ‘забыть’, trovi ‘найти’, morti ‘умереть’ и др.).

Если контекст не даёт повода для сомнений в видовом значении глагола, следует отдавать предпочтение простым, т. е. безаффиксным формам глагола.

Видовые значения глаголов могут выражаться различными способами:

1) неограниченность или периодическая повторяемость действия (несовершенный вид) выражаются при помощи:

суффикса -ad-: Mi kantadis ‘Я пел’;

сложной формы глагола с причастием на -anta или -ata: Ne, mi ne estis rememoranta vin, ĉar mi neniam vin forgesadis Нет, я не вспоминала вас, потому что я никогда вас не забывала; La pordo estis fermata ‘Дверь закрывалась’;

2) ограниченность действия (совершенный вид) выражается следующими способами: а) начало действия или моментальное действие:

приставкой ek-: mi ekkantis ‘я запел’;

иногда суффиксом -iĝ-: mi sidiĝis ‘я сел’;

б) непродолжительное законченное действие:

наречием iom: mi iom legis ‘я почитал’;

в) законченное действие:

сложной формой глагола с причастием на -inta или -ita: Mi estas kantinta ‘Я спел’; La pordo estas fermita Дверь закрыта‘; La pordo estis fermita ’Дверь была закрыта;

одним из подходящих по смыслу слов в функции полуприставки: mi finkantis ‘я спел’; mi ellernis ‘я изучил’; mi tralegis ‘я прочитал’; mi ĝisatendis ‘я дождался’; ĝi forbrulis оно сгорело‘; mi plenkuiris ’я сварил‘; mi satripozis ’я отдохнул; mi alvenis ‘я пришёл’, mi tutkontrolis ‘я проверил’; Mallaborema homo ne povas satmanĝi, nek satdormi.

Словообразование

14-5. Суффикс -estr- означает «руководитель, глава, начальник, заведующий»: ŝipestro ‘капитан корабля’; urbestro ‘председатель горсовета или горисполкома’, ‘мэр’, ‘градоначальник’; grupestro ‘руководитель группы’; fakestro ‘заведующий отделом’; ĥorestro ‘хормейстер’; Kia estro, tiaj subuloj; Utila estas tiu estro, kiu malmulte parolas, sed agas por ĉies bono (Cicerono).

14-6. В словообразовании действует принцип необходимости и достаточности: в состав производного или сложного слова следует включить все морфемы (корни, приставки, суффиксы, окончания), необходимые для выражения суммарного значения слова, и изъять все морфемы, без которых значение слова не изменятся: sano вместо saneco; organizo вместо organizaĵo; parolemo вместо parolemeco.

14-7. Чтобы избежать повторения связки estas, её можно заменить глаголом, образованным от:

прилагательного: La fraǔlino belas (ĉarmas, gajas, solas); Mi atentas (certas, kapablas fari tion, kontentas, kuraĝas peti vin, plenas de ĝojo, pravas, pretas, rajtas, sanas); La monto blankas (altas, malproksimas); La ĉielo klaras (bluas); Ili egalas (samas, diversas, multas); «Mi feliĉas kun li» – ŝi diris; La ĵurnalo plenplenas de novaĵoj;

существительного: Li direktoras (studentas, estras, avas); Ili amikas (najbaras, triopas); matenas; sunas; ventas;

наречий и наречных сочетаний: Necesas (eblas, indas, endas, gravas, utilas, fruas, nepras, agrablas, facilas) okupiĝi pri tio; Li enhejmas; La manĝilaro surtablas.

Глагольные формы более динамичны (а потому в основном употребляются в разговорном стиле и почти не употребляются в стиле официальном), но иногда менее точны или придают слову новый оттенок значения: La kampo estas verda ‘Поле зелёное’, но La kampo verdas ‘Поле зеленеет’; Li aktoras en la Granda Teatro ‘Он работает актером в Большом Театре’, но Al mi ne plaĉas, ke li ofte aktoras ‘Мне не нравится, что он часто актерствует’ (т. е. ведёт себя как актер; здесь лучше употребить aktorumas).

Можно образовать глагол и от причастия, выразив таким образом сложную глагольную форму одним словом: La patro manĝintas (= estas manĝinta), manĝintis, manĝintos; La filo manĝantas, manĝantis, manĝantos; La libro legitas (legitis, legitos, legatas, legatis, legatos, legotas, legotis, legotos). Однако эти формы являются очень тяжелыми и применяются крайне редко, особенно с суффиксами причастий действительного залога.

14-8. Значение слова зачастую определяется контекстом, поэтому в разговорной речи (в литературной – лишь с особыми стилистическими целями) допустимы формы, не регистрируемые словарями: Komence ni piedis, poste tramis Вначале мы шли пешком, потом ехали на трамвае‘; Ni tralagis ’Мы прошли через озеро‘; La novaĵo tramondas ’Новость распространяется по всему миру‘; Kiomas (= kioma horo estas) nun? ’Который час?; Dum la vojaĝo ni samvagonis; Ŝi magazenis la tutan tagon; La homo vojas; Mi survojas al la celo; Ĉu vi venos? – Jes, mi tujos; Kienas vi?; Ni iru, ĉar tempas; Jaris la 1939-a; Ĉu vi jam scias tion? – Jes, mi jamas; Ĉu vi iros kun mi? – Jes, mi kunvios; poŝti leteron; tro rapida aǔtado; Ni alteatris ĝustatempe; Li kelkvortis la historion; Mi promesis al vi foton: jen ĝi ĉi-kunas.

Letero

Estimata samideano!

Kvankam ni estis interkonsentintaj dum nia hazarda renkontiĝo pri la korespondado, la ricevo de via registrita aerpoŝta letero estis por mi kvazaǔ subita. Plaĉis al mi la enmetitaj belaj bildkartoj pri la sunplena Mediteranea plaĝo, kie vi libertempas. Koran dankon!

Mi tre volonte akceptas la proponon, kiun vi esprimis, pri la amika korespondado kaj interŝanĝo de bildkartoj kaj de esperantaĵoj (libroj kaj revuoj en Esperanto, poŝtkartoj, poŝtmarkoj, kovertoj, insignoj, emblemoj, afiŝoj, fotoj ktp pri Esperantaj temoj). Mi sendas al vi ĉi-kune aron da vidaĵoj de nia urbo, pri kiuj vi, espereble, kontentos. Atentu la originalan domegon de la urbestraro.

Mi petas vian pardonon pri la dusemajna silentado, kiu estis kaǔzita de la ekzamenoj. Mi jam trapasis ilin kaj almenaǔ dum la nuna libertempo mi estas skribonta al vi regule.

Do kelkajn vortojn por iom prezenti min. Mi naskiĝis antaǔ dudek jaroj. Ekde la sepjara aĝo mi estas senĉese studanta – dek jarojn en la meza lernejo, tri jarojn en la universitato. En nia ŝtato ĉiuj rajtas je senpaga studado, do ekzistas ĉiuj kondiĉoj por fariĝi homo, utila por la socio.

Mi hobias pri arto, precipe pri pentrado. Oni opinias eĉ, ke mi havas kapablojn pri pentrarto. Ĉu tio veras, mi ne certas. Tamen iĝi pentristo neniam estis mia celo, ĉar mi ne sentas, ke mi povas tie multon atingi.

Mi revas pri malproksimaj vojaĝoj kaj kredas, ke la ekstudo de Esperanto helpos al mi baldaǔ trafi en la simbolan landon Esperantujo, kiu ne havas limojn. En la urba Esperanto-klubo mi ne nur kotizas, sed aktive partoprenas ties vivon. Mi jam abonas kelkajn revuojn en la Internacia lingvo kaj aliĝis al Universala Esperanto-Asocio (UEA). Ebloj por vojaĝi multas: por ĉi somero en nia lando estas planataj du junularaj, lernejana, natur-amika kaj ĝenerala Esperanto-tendaroj. Krome, esperantistoj organizos konstrutaĉmenton, surmontan kaj surakvan turistajn marŝojn. Kien mi veturu? Pleje verŝajnas, ke mi konstrutaĉmentos.

Mi ŝatas la naturon, la puran aeron kaj tial ofte dum ripoztagoj mi kune kun geamikoj forlasas la kutimajn zorgojn en la urbo kaj veturas en vilaĝojn kaj arbarojn. Agrablas frumatene lavi la tutan korpon per rivera akvo, kuŝadi sur la mola herbo, rigardante la nubojn. Ĉirkaǔe regas senbruo, nur aǔdiĝas la venteto kaj voĉoj de birdoj, kiuj sur-arbas.

Перейти на страницу:
Прокомментировать
Подтвердите что вы не робот:*