Анатоль Астапенка - Нэйсі
Коўдра цішыні ахутала горад.
І Антон раптам адчуў прысутнасць новага невядомага пачуцця, яно вокамгненна захапіла яго цалкам - здавалася, што ў гэты момант парваліся тыя нябачныя ніты, што з маленства звязваюць чалавека з рэальнасцю, у якой ён мусіць існаваць, нарадзіўшыся ў гэтым жорсткім і разам з тым прыгожым свеце... Адчувалася знітаванасць з навакольным асяроддзем, людзьмі - блізкімі, роднымі і, наадварот, нябачнымі, але таксама вельмі патрэбнымі для нас.
“Чаму Нэйсі заўсёды так раптоўна знікае пасля адзінаццаці гадзінаў вечара?” - думаў ён. “І яшчэ: дзе яна жыве? Дзе той прыватны дом у вёсцы альбо кватэра ў шматпавярховым будынку вялікага горада, дзе яна адпачывае ноччу?”
“І наогул я амаль не маю пра яе інфармацыі, - падганялі надыходзячую роспач дакучлівыя думкі. - Мы знаёмыя ўжо тры месяцы. Але я ведаю толькі тое, што яе завуць Нэйсі, і нават прывык да гэтага незвычайнага імя. Дзіўна - мне ніколі не карцела ведаць нешта большае, мне не трэба было ведаць ні прозвішча яе, ні як завуць па-бацьку, ні хто ейныя бацькі.
Думкі змянялі адна адну новымі, зусім нечаканымі. Аднекуль прыгадалася нават іхняя навуковая праца над снамі:
“Сувязь з рэальнасцю. А што такое рэальнасць? Ці рэальнасць сам сон? Альбо - дзе ёсць доказ, што ўсе падзеі “соннай рэальнасці” не матэрыяльныя?” - усе гэтыя пытанні карагодам праносіліся ў галаве Антона.
Раптам побач завішчэлі тармазы таксоўкі:
- Эй, хлопец, ты што, з глузду з’ехаў? - злосна закрычаў таксіст. Выявілася, што Антон ішоў проста па праезнай частцы праспекта. Нешта невыразна прабурчаўшы ў апраўданне, ён падняў вочы, але кіроўцы не ўбачыў, бо той, не даслухаўшы, даў газу і знік. “Сам ты асёл!” - чамусьці падумаў Антон.
І ён зразумеў: сувязь Нэйсі з іхнімі доследамі існуе! Узгадаў казачныя карціны, што апошнім часам прысутнічалі ў ягоных снах. Бездань кветак, блакітных, зялёных, памаранчавых і зноў блакітных, блакітных. І - Нэйсі. Павінна быць сувязь! Але ж якая?
Антон, нібы на пажар, пабег да прыпынку таксі. На гэты, яшчэ не надта позні час, вольных машынаў ставала. Да яго высунуўся першы з чаргі кіроўца.
“Да шэфа, хутчэй да шэфа!” - выгукнуў закаханы навуковец і, схамянуўшыся, дадаў: - “Вуліца Курчатава, дом 32, кватэра.” Ён змоўк, зразумеўшы, што нумар кватэры таксісту непатрэбны.
...Шэф слухаў блытаны аповед Антона пра магчымую сувязь іх нядаўняга эксперымента з ягонай таксама нядаўняй знаёмай Нэйсі. Чым больш гаварыў малады навуковец, тым большы сумнеў выказваў прафесар Захараў, што было бачна па тым, як усё часцей ён ківаў галавой. Усе ведалі пра гэтую прыкмету, што не раз дапамагала своечасова выправіць не надта прыемную сітуацыю.
- Ты, відаць, моцна стаміўся, мой хлопчык. Усё, пра што ты кажаш, гэта твае фантазіі. Трэба б табе крыху адпачыць. Я разумею. Той няўдалы эксперымент. Вось ты кажаш: адчуваю, адчуваю. Гэтага ж мала! І ў той раз ты абапіраўся толькі на эмоцыі - і што гэта дало? Таму слухай: даю табе два тыдні адпачынку. З’ездзі куды-небудзь, пазагарай, у моры паплёскайся - і ўсё будзе о’кэй. А што пра тваю каханую. Ты ж можаш сам прасачыць, куды яна ўцякае ноччу. Упэўнены - жыве ў нейкім мікрараёне! - усміхнуўся шэф на заканчэнне.
- Нікуды я не паеду! Я цвёрда ведаю: усё ў сапраўднасці менавіта так, як я сказаў! Вось пабачыце.
- А загараць у гэты восеньскі час лепей за ўсё ў Егіпце, бяры гарачую пуцёўку ў Хургаду - я там быў, цуд! З’ездзіш на экскурсію ў старажытную сталіцу Луксор да фараона Рамзеса другога... , - як і не пачуўшы Антона, працягваў Мікалай Іванавіч, - і паглядзіш на ўсё зусім іншымі вачыма.
Антон пры апошніх словах шэфа раптам пачаў губляць логіку думак, энергетыка спрэчкі некуды знікла, ён яўна адчуў на сабе позірк Рамзеса ІІ і ціха-мірна сказаў:
- Я згодзен. У Хургаду дык у Хургаду.
Чаму ён так сказаў - невядома. Бо нікуды Антон не збіраўся. У сваіх перакананнях ён застаўся ўпэўнены.
Адчуванне хуткага раскрыцця таямніцы не пакідала яго тыя два дні, што ён пражыў без Нэйсі. Тыя бясконца даўгія хвіліны, што доўжыліся стагоддзі, тыя хвіліны без каханай, тое жыццё - не жыццё без яе...
IV. Сустрэча двух Сусветаў
Іх сустрэча прайшла як звычайна. Нібы нічога не адбылося, нібы не было тых бясконца цягучых, змрочных дзён, што прайшлі без яе. Зноў, як і раней, аб адзінаццатай вечара яны развіталіся. Але на гэты раз у Антона быў, можа, не бездакорны і не надта арыгінальны, але рэальны план. На гэтыя дзеянні яго якраз і натхніла прамова з шэфам.
Дачакаўшыся, калі Нэйсі села ў тралейбус, ён, як у дэтэктыўным фільме, злавіў таксі і загадаў таксісту рухацца за ледзь бачным у тлуме машынаў тралейбусам. На тралейбусным кальцы дзяўчына выйшла і рушыла ў накірунку выхаду з горада. Антон разлічыўся з таксістам і на бяспечнай адлегласці пайшоў услед за дзяўчынай. Ён асцярожна крочыў, губляючыся ў супярэчлівых думках, не ведаючы, што атрымаецца, усё больш дакараючы сябе за бязглуздую ідэю.
Адразу за кальцавой дарогай пачынаўся хвойнік, і тое, што Нэйсі ішла менавіта да ляснога масіва, а не прыгараднага пасёлку, які быў адразу за кальцавой, спачатку здзівіла, а потым спалохала Антона.
Было відавочным, што нейкая таямніца хаваецца за незразумелымі паводзінамі дзяўчыны. Яму прыгадаліся дзіцячыя жахі, што тычыліся зданяў, лесавікоў, ваўкалакаў і іншых казачных персанажаў. “Жахлівае - тое, што не ўмяшчаецца ў сістэму нашае логікі”, - падумаў ён, але адступаць назад было ўжо запозна.
Жаданне раскрыць таямніцу Нэйсі стала непадуладным ягонай волі. Змрок ужо даўно заслаў зямлю, і ў цемры гусцеючых дрэў постаць дзяўчыны пачала спачатку злівацца з лісцем, а потым, наадварот, раздвойвацца, множыцца, і здавалася, нібы ўжо не адна Нэйсі ішла насустрач невядомаму, а мноства ў розных вымярэннях...
Раптам чорныя начныя хмары разам, нібы па сігнале, закрылі абыякавае месячнае святло, і ён ужо зусім нічога не бачыў. Пайшоў дождж. Дождж быў дробны і цёплы. Прыкметна пацяплела, лагодны спакой апанаваў цела. Яму стала вельмі добра і нічога ўжо не хацелася, а засталася толькі безуладная думка, што трэба некуды ісці, а куды - ён ужо не ведаў, хаця заставалася яшчэ нейкая надзея. Дзеля нечага ён жа прыйшоў сюды. Куды гэта - сюды?
Антон, нібы самнамбула, крочыў і крочыў наперад, хоць тое, што было перад ім, даўно ўжо стала незнаёмым ці, дакладней, нечым іншым. Ён даўно ўжо забыў усе веды пра Нэйсі, і гэтая акалічнасць чамусьці яго не закранула зусім. Толькі адно засталося вядомым: трэба ісці, ісці. Часам нават здавалася, нібы гучыць нечы механічна-жалезны голас, і рэхам у галаве аддаецца:
“Ідзі сюды.. Сюды. Павярні туды... Ідзі, ідзі.”
Невядома, колькі прайшло часу, але Антон адчуў, што дожджык скончыўся. Цяжкія хмары неўзабаве разышліся, распаліся перад светлай прысутнасцю на незвычайна чыстым небе яркага сонца.
І стала незвычайна ціха.
Ад гэтай нясцерпнай цішыні поўня, якая разам з бліскучымі зоркамі таксама была побач з сонцам на небе, здавалася вялізнай і важкай. Яна выглядала нашмат салідней і сур’ёзней за маленькае й вясёлае сонейка, і гэтая неадпаведнасць прадвяшчала хуткую перамогу тых іншых, новых уяўленняў аб сэнсе й бясконцасці жыцця.
Простыя лініі сталі гнуцца, закручвацца ў спіраль, кругі, наадварот, ператварыліся ў квадраты. Лес быў ужо не лес, ён стаў тым інакшым, іншым, і гэтае іншае нешта знікала ў матэматычнай бясконцасці, бо сама рэальнасць даўно знікла. Карагод з’яў у свеце скажонай геаметрыі хутка змяняўся, і нарэшце, як скрозь туман, Антон убачыў Нэйсі.
Час і прастора паволі прыпынілі свой вар’яцкі бег, і ўрэшце ўсё супакоілася. Ні поўні, ні зорак ужо не было. У блакітным зеніце дня лагодна ззяла сонейка. Да самага небасхілу цягнулася раўніна, злёгку прарэзаная акуратнымі лапінамі незвычайнага, магчыма, трапічнага лесу ўперамешку з прагаламі якойсьці нізкай квітнеючай расліннасці. Антон стаяў пасярод вялізнага поля, проста перад ім да самага небасхілу гарэлі чырванню кветкі незвычайнай велічыні. Павярнуў галаву і ўбачыў густы незвычайны лес. Спачатку ён не ўцяміў, што тут не так, у чым незвычайнасць. Але праз імгненне здагадаўся: дрэвы былі сінімі! У галаве яго пранёсся няпэўны ўспамін, што гэта ўжо ён недзе бачыў. “Так! Гэта было ў маіх дзіўных снах!” - мільганула нечаканая думка. Менавіта такі лес ён бачыў у сваіх відзежах з таго няўдалага, але памятнага эксперыменту.
Нэйсі, апранутая ў лёгкую летнюю сукенку, стаяла зусім блізка, яе блакітныя вочы з сумам глядзелі на яго. Разам з тым нешта святочнае адчувалася ў яе абліччы.
- Ну вось. Ты прыйшоў сам, - ледзь чутна сказала яна. - Тады ведай: я гэтага не хацела, ты сам вінаваты. што пайшоў за мной. Ведай тады праўду пра мяне і свае сны. Ведай.
Нешта цяжкае падкаціла да горла Антона, сэрца зашчымела ад прадчування непазбежнага, і яму нават хацелася спыніць Нэйсі, каб больш нічога не чуць і не ведаць таго, што будзе сказана. Але словы ўжо гучалі.
