Мікола Гамолка - Цытадэль неба
— Колькі секунд?
— Прызнацца, не заўважыў,— адказаў ён нядбайна.— 3 Элсі загаварыўся. Заўсёды яна з гэтымі сваімі пытаннямі... А што, хіба не вытрыманы графік?
— Пакуль на гэта не падобна. Дзякуй богу, ракета ляціць...
Сенатар Уолтэр узяў Элсі за руку, прыцягнуў да сябе.
— Пазвані у ракетапорт,— сказаў ён клапатліва.— Запытай, чаму ракета не ідзе на пасадку?
Элсі першая адчула сэрцам: здарылася нешта страшнае, непапраўнае. Амаль не ўсведамляючы, што робіць, яна набрала нумар.
— Сенатар! Містэр Уолтэр! — закрычаў Фрэнк Уэст, павярнуўшыся да свайго сябра.— Я нічога не разумею. Растлумачце! Ракета робіць круг вакол Месяца. Яна страціла кіраванне...
Элсі выпусціла з рук трубку: яна ўсё зразумела.
— Поль! О, Поль, няўжо ты загінуў для мяне? — усклікнула Элсі ў адчаі і замітусілася па пакою.
Сенатар сціснуў дрыжачыя рукі дачкі, пасадзіў яе ў крэсла.
— Супакойся, не ўсё яшчэ загінула. Твой хлопчык вернецца, ён будзе жыць!
А сам паспешна звязаўся з ракетапортам. Адтуль паведамілі, што ракета Арноля пачала тармажэнне ў вызначаны час, выйшла на кругавую арбіту Месяца і раптоўна страціла кіраванне. 3 ёю перарвана радыёсувязь. Што адбылося — невядома.
— Ці стане ракета штучным спадарожнікам Месяца? — запытаўся сенатар.
— Не, сэр, — выразна пачулася з трубкі.— Не стане.
— Што-ж рабіць? Як ім дапамагчы?
— Дапамагчы немагчыма. Карабель Арноля роўна праз дзесяць гадзін упадзе на скалы Месяца...
Сенатар ціха апусціў пасівелую галаву, моўчкі выйшаў з гасцінай.
— Па, не пакідай мяне адну! Будзь са мной! — закрычала Элсі ў роспачы.
— Ты павінна змірыцца з лёсам,— лагодна прамовіў сенатар, спыніўшыся. — Поль — нацыянальны герой Штатаў. Ягоне забудуць пакаленні...
Элсі закрыла твар рукамі. Плечы яе затрэсліся ад плачу.
***
— Які дзівосны свет! — усклікнуў Макс, аглядаючы праз шырокі ілюмінатар крутыя камяністыя бакі Месяца.
Задаволена свяціўся ўспацелы твар былога рыбака. Хутка яны выканаюць самае важнае заданне — разгорнуць сцяг Штатаў у кратэры Капернік. Цяпер думкі Макса былі скіраваны на Зямлю. Там, у галоўным горадзе Штатаў, для яго падрыхтаваны чэк. Ён будзе мець грошы, купіць самы лепшы рыбалоўны траўлер, зажыве ціха, спакойна, багата. Успамін аб гэтым прымусіў радасна забіцца сэрца. Макс пачаў напяваць нейкі вясёлы матыў.
— Задаволены? — спытаў Поль Арноль — Як бачыце, хлопчыкі, нам пашанцавала. Мы здзівілі ўвесь свет. Гэта называецца чыстая работа. Так, Макс?
— Вядома. Толькі трэба ўдала правесці пасадку.
— Правядзем, не турбуйся. Самае страшнае — ззаду, — адказаў з уласцівай яму самаўпэўненасцю Арноль.
Унізе віднеўся заліў Гарачыні. На ім выразнай паласой ляжала мяжа ночы і святла. I вось ракета трапіла ў густую непраглядіную цемру. Зусім іншым стала неба. На ім па-новаму, прыгожа і ласкава зіхацеў аранжава-блакітны шар Зямлі.
— Палюбуйцеся, якія тут бываюць ночы, — заўважыў Поль.
Макс і Роб прыпалі да ілюмінатараў. Густая, жахлівая цемра акружала іх. Але пад ракетай, на Месяцы, выразна былі відаць скалы, ланцугі гор.
Поль падышоў да пульта кіравання, загадаў Максу зрабіць некалькі фотаздымкаў. Ён прыняў пыхлівую паставу, нядбайна трымаючы ў руках сцяжок Штатаў. На яго твары трапятала ўсмешка захаплення.
— О’кэй! — закрычаў ён, і Макс схаваў фотаапарат. — На пасадку!
Сонца вынырнула з-за зубчатага краю Месяца. Відно, як бяжыць, адсоўваецца ўсё далей і далей. На Месяцы пачынаецца дзень. Пара!
Вогненныя факелы газавых патокаў успыхнулі ўперадзе ракеты. Яна ўся задрыжала, як-бы напружылася.
— Зніжаемся! — усклікнуў Макс, павярнуўшы галаву да ілюмінатара.
Хоць пры тармажэнні ўзнікае не такая ўжо вялікая перагрузка, але падарожнікі не сядзелі, а ляжалі. Толькі Поль Арноль стаяў перад экранам тэлевізара і ўсё нешта гаварыў, перадаваў на Зямлю.
Макс радаваўся ў душы: нарэшце заканчваецца першы этап поўнага нечаканасцей падарожжа. Хутка яны вернуцца на Зямлю. Вядома, ён ажэніцца з Эдзіт, абзавядзецца гаспадаркай. У яго абавязкова будзе каменны домік, аўтамашына. З’явяцца дзеці. Зацвіце садзік ля дома. Кожны дзень яго будуць сустракаць з работы жонка, дзеці. Ён — гаспадар! Яго будуць паважаць, пры сустрэчы кланяцца, паціскаць моцна рукі. I, вядома, стануць жартаваць: «Ну, як, містэр Макс, дапамог вам Месяц?» А ён паблажліва ўсміхнецца, адкажа: «Так, сэр».
У каюце нешта гудзела, сапло. Над галавой вентылятары падавалі свежае халаднаватае паветра. Хоць грудзі сціснуліся ад перагрузкі, Макс не заўважаў удушша. Крыху адчувалася, што адліла ад галавы кроў. Невялікая, малапрыкметная пакута: хутка міне хвіліна — i яны адчуюць здзіўляючую лёгкасць у целе i амаль не будуць важыць...
Нечакана ля пульта кіравання нешта грукнула. Макс i Роб падхапіліся з канапак. На падлозе нерухома, як мёртвы, ляжаў іх капітан. Макс падбег першы, зірнуў на Поля і ўсё зразумеў.
Трэба-ж было стаяць ля тэлевізара! 3 носа i рота капітана цякла кроў. Вочы былі закрытыя, твар, як ў мерцвяка. Поль страціў прытомнасць.
— Роб, лякарствы! — папрасіў Макс. 3 цяжкасцю перастаўляючы ногі, той падышоў да светлай пластмасавай скрынкі. У гэты-ж час Макс адчуў, што з цела нібы зваліўся вялікі цяжар.
— Слава ўсявышняму! — сказаў ён.— Маторы выключаны. Ляцім па інерцыі.
Рыбак асцярожна падняў з падлогі Поля, паклаў яго на мяккую губчатую канапку і замацаваў спецыяльнымі раменьчыкамі. Роб прынёс лякарствы. Капітану далі панюхаць нашатырны спірт. Ён паварушыўся, але вачэй не адкрыў.
— Містэр Поль! Прачніцеся! — клікаў Макс.— Вы нас бачыце?
Роб прыклаў да грудзей Арноля вуха, прыслухаўся.
— Дыханне неглыбокае, перарывістае,— сказаў ён.— Трэба даць кісларод...
Адпіхнуўшыся ад сцяны, ён узняўся ў паветра і, як самы віртуозны акрабат, адразу апынуўся ў другім канцы каюты. У санітарнай шуфлядзе Роб знайшоў балончык з кіслародам. I сам здзівіўся: як добра паклападіліся аб іх, нават самыя дробязі ўлічаны.
Глынуўшы кісларода, Поль адразу адкрыў вочы і здзіўлена паглядзеў вакол.
— Дзе я? Што са мною? — спалохана спытаў ён і прыўзняўся на канапцы.
— Усё ў парадку! Не трывожцеея, містэр...
— Мы зніжаемся?
— Так, маторы ўжо выключаны.
Поль Арноль адвязаўся ад канапкі, наблізіўся да пульта кіравання і паглядзеў на высотамер.
— 800 кілометраў...— прамовіў Поль іціха, насцярожана.— Чаму мы рухаемся, чорт пабяры? Калі-ж пачнецца пасадка?
— Не ведаю,—разгублена паціснуў плячыма Макс.— Кіруюць пасадкай з Зямлі...
Поль націснуў на кнопку тэлевізара. Успыхнуў экран. Але што за ліха? Ён маўчаў. Што здарылася? Аварыя? Позірк адшукаў бліскучы цыферблат паказчыка гаручага ракеты. Стрэлка стаяла на нулі.
— О, божа! Мы загінулі!—зняможана сказаў Поль і апусціўся ў крэсла штурмана. Вочы яго ліхаманкава бегалі па прыладах, як-бы шукаючы ратунку. Потым ён усхапіўся, рэзка павярнуўся ў бок Макса.
— Якога д’ябла ты глядзеў? Як усё здарылася?— загрымеў ён на ўсю каюту.— Адказвай!
— Капітан, палёт праходзіў правільна,— прамовіў штурман.— Вось мае запісы. Потым вы страцілі прытомнасць, i я з Робам ратавалі вас. На маю думку, мала працавалі маторы. Вось мы і ляцім па кругавой арбіце вакол Месяца.
— А чаму не дзейнічае радыё, тэлевізар? — запытаў капітан і тут-жа ўскрыкнуў:— Адбылася аварыя. Клянуся небам, гэта так! Куды ты глядзеў, Макс? — наступаў на штурмана Арноль.— Ты павінен быў прадухіліць аварыю! Павінен! Што паказвалі лакатары?
Макс выцягнуў з апарата плёнку, пракруціў яе праз павелічальны светлавы фільтр. На плёнцы быў адзначаны след двух невялікіх метэораў, якія пранесліся ў 50 кілометрах ад карабля.
— Як бачыце, містэр, — прамовіў Макс.— Метэоры тут ні пры чым.
— Аслы! Ідыёты! Адказвайце, што здарылася!— нерваваўся Поль, размахваючы сціснутымі ў бяссільнай злосці кулакамі.— Ты памрэш, Макс! Ты нас падвёў.
— Містэр Поль, я не прашу літасці, але я не вінаваты...
Арноль стау ля пульта кіравання, круціў рычажкі, націскаў кнопкі. Кантрольныя і вымяральныя прылады былі ў спраўнасці. Тады ён уключыў рэактар і загадаў спецыяльным машынам падаць вадкі вадарод. Яны запрацавалі, але дарэмна: у рэактар не трапляла ніводнай кроплі паліва.
— Містэр Поль, мы дарэмна трацім час, — прамовіў Макс. — Па майму падліку, наша ракета не можа стаць спадарожнікам Месяца. Дазвольце праверыць антэну. Нам трэба звязацца з Зямлёй.
— Ідзіце!
Макс з дапамогай Роба хутка апрануў касмічны касцюм, напоўніў балон паветрам і ўвайшоў у шлюзавую камеру. Роб уключыў вакуумныя помпы, потым адчыніў знешнюю дзверцу ракеты.
Макс злёгку адпіхнуўся нагамі і вылецеў у чорную бездань сусветнай прасторы. Тут-жа азірнуўся: карабель стаяў нерухома на адным месцы. Бось дзіва! I ён сам нікуды не падае, не ляціць, хоць унізе, пад нагамі, жахлівае бяздонне, усыпанае безліччу зорак.
