Кир Булычев - Выкраданне Чарадзея (на белорусском языке)
- Ты што, Магда, не спiш?
Ганна разгубiлася, адказала не адразу.
- Сплю, - сказала яна цiха.
- Спi, спi, - гэта быў цётчын голас. - Можа, чаго даць?
Цётка цяжка ўздыхнула.
Ганна адказалася ад думкi пашпацыраваць у боцiках. Нiчога, сукенка доўгая. Якi жаль, што дамы ў той час не насiлi вуаль... Зрэшты, наша трагедыя адбываецца пры цьмяным штучным асвятленнi, тут i родную мацi не пазнаеш. Ганна агледзела сябе яшчэ раз - можа, што-небудзь забылася? Лёгенька падняла князёўнiну руку i паклала на куфар - каб не здранцвела. Падумала, што цяпер Жуль, напэўна, аблаяў яе апошнiмi словамi. Навошта непатрэбная рызыка! Ганна адчувала дзiўную блiзкасць, амаль роднасць з дзяўчынай, якой i ў галаву не магло прыйсцi, што яе сукенку надзела на сябе другая, тая, што будзе жыць праз шмат соцень гадоў...
- Нiчога, - прашаптала яна, старанна варушачы губамi, каб Жуль бачыў, яна моцна спiць.
Ганна прашмыгнула да дзвярэй - у суседнiм пакоi надта заскрыпела, i голас цёткi, якая ўжо зусiм прачнулася, паведамiў:
- Я да цябе iду, дзяўчынка, не спiцца мне...
Ганна тузанула на сябе дзверы. Дзверы не паддалiся. Босыя ногi дакранулiся да падлогi - як усё чуваць у гэтым доме? - цётка скiнула нешта. Туп-туп-туп - яе крокi. Праклятае колца ў iльвiнай пашчы - гэта стары чараўнiк дзед Генадзь ва ўсiм вiнаваты... Ганна здагадалася павярнуць колца. Ззаду таксама адчынiлiся дзверы, але Ганна не стала аглядвацца, нагнуўшыся, каб не разбiць галаву, шмыганула ў цемру калiдора. За дзвярыма бубнела цётка.
23
Першы чалавек, якi трапiўся Ганне, быў стражнiк ля ўвахода ў церам. Ён стаяў каля поручняў ганка, глядзеў на зарыва, што трапяталася за сцяною горада, прыслухоўваўся да далёкага шуму на сценах. Стражнiк аглянуўся. Гэта быў пажылы мужчына, кальчуга яго была распорана на грудзях i сяк-так забэрсана скураным раменьчыкам.
- Што гарыць? - спыталася Ганна, не даючы яму абдумаць, дзеля чаго гэта польская князёўна шпацыруе па начах. Зрэшты, стражнiку было не да яе: адчуванне навiслай пагрозы авалодала ўсiмi гараджанамi.
- Стагi гараць - на балоце. Я так думаю. Дождж амаль сцiх, але завулкi за пляцам патаналi ў цемры. Адсюль, з ганка, усё выглядала не так, як у шары, i Ганна засумнявалася, куды iсцi. Можа, таму, што халодны i вiльготны вецер, гукi i дыханне горада прымусiлi ўсё ўспрымаць iнакш. Перад ёю быў ужо не тэлевiзар.
- Пачакай, - сказаў стражнiк, толькi цяпер скемiўшы, што полька збiраецца ў горад. - Нядобры час гуляць.
- Я вярнуся, - сказала Ганна.
Яе цень, тонкi, гнуткi, доўгi, бег перад ёю па мокрай зямлi плошчы.
- Калi на сцяне будзеш, - крыкнуў услед ратнiк, - паглядзi, гэта стагi гараць, цi што?
Ганна мiнула калодзеж, плошча звузiлася, - сабор здаваўся ружовым. Тут ад галоўнай вулiцы павiнен адыходзiць завулак да Раманавай хаты. Ганна ткнулася
туды - спынiлася. Яна больш не была назiральнiкам i стала часткай гэтага свету.
Ууу - загуло наперадзе, нiбы нейкi страшны звер высоўваўся з цемры. Ганна кiнулася ўбок, стукнулася ў плот. Роў цi стогн нарастаў, i Ганна, не могучы больш таiцца, павярнула назад да церама - там быў стражнiк.
З завулка паказаўся страшны абадраны чалавек, адну руку ён прыцiскаў да вачэй, i памiж пальцамi лiлася кроў, У Другой была сукаватая палка, якой ён размахваў, знясiлена выючы - аднастайна, нiбыта спяваў. Ганна пабегла да церама, коўзаючыся па гразi i баючыся крыкнуць, баючыся прыцягнуць да сябе ўвагу. П'яныя, няўпэўненыя, пагрозлiвыя крыкi чалавека з дубiнаю наблiжалiся, да iх прымешваўся мерны грукат, тупат, крык, але не было дзе схавацца, i дзесьцi знiк, як у кашмары, стражнiк каля ганка - ганак быў чорны i пусты, як i сам церам.
Роў даганятага раптам перайшоў у крык - вiск - лямант - i абарваўся. Ветрам падхапiла, ледзь не збiла Ганну з ног - побач пранеслiся ценямi з вогненнымi блiкамi на тварах коннiкi Апакалiпсiса - яцвягi, што акружалi князя Вячку, пярэднiя былi з факеламi, ад якiх пырскамi ляцелi iскры.
Ганна аглянулася - невыразнаю плямаю, амаль не адрознiш, ляжаў забiты. Церам раптам ажыў, асвяцiўся факеламi, выбеглi стражнiкi. Князь саскочыў з каня. Яцвягi не спяшалiся, круцiлiся каля ганка,
- Хто там быў? - спытаўся князь.
- П'яны, - адказаў яцвяг.
- Добра. Не хапала яшчэ, каб па горадзе бегалi забойцы. Ты i ты, паклiчце баярына Рамана. Калi не пойдзе, вядзiце сiлай.
- Паклiчам. - Ганне з ценю каля плота вiдаць была ўсмешка яцвяга.
Коннiкi адначасова сцебанулi коней, прамiльгнулi зусiм блiзка каля Ганны i знiклi. Значыць, там i ёсць патрэбны ёй завулак. Яна чула, як тупат капытоў абарваўся, прагучаў рэзкi гартанны голас, якi, адбiўшыся ад платоў, пакацiўся назад на вулiцу, i Ганна ўявiла сабе, як замкнёныя ў хатах жыхары прыслухоўваюцца да гукаў з вулiцы, усёй скурай адчуваючы, што настала апошняя ноч...
Князь Вячка ўвайшоў у церам. Яцвягi пасаскоквалi з сёдлаў, вялi паiць коней.
Ганна сумнявалася - iсцi цi не iсцi. А раптам прымчацца назад яцвягi з Раманам? Але Раман мог не вярнуцца з падземнага хода. А калi ён вырашыць забiць Кiна? Час цёк, як пясок мiж пальцаў, беглi хвiлiны. Не, чакаць больш нельга. Яна зрабiла крок за вугал, заглянула ў кароткi завулак. Вароты былi расчыненыя. Адзiн з яцвягаў стаяў знадворку, ля варотаў, трымаў коней.
I тут жа ў варотах узнiк водблiск пажару. Iшоў Раманаў стражнiк з факелам. Раман iшоў следам. Ён спяшаўся. Яцвягi селi на коней i ехалi крыху ззаду, нiбы сцераглi палонных. Раман быў такi бледны, што Ганне здалося твар яго фасфарысцыруе. Ганна адхiнулася - чалавек з факелам прабег побач. I тут жа - Раманавы вочы, блiзка...
- Магда! Ты да мяне?
- Ага, - адказала Ганна, прыцiскаючыся да сцяны.
- Дачакаўся, - сказаў Раман, - прыйшла, галубка.
- Спяшайся, баярын, - сказаў яцвяг. - Князь гневаецца.
- Явайла, правядзi князёўну да майго дома. Яна будзе чакаць мяне там. I калi хоць адзiн волас упадзе з яе галавы, табе не жыць... Дачакайся мяне, Магдалена.
Яцвяг дакрануўся дзяржаннем нагайкi да спiны чарадзея.
- Мы стамiлiся чакаць, - сказаў ён.
- Святло факела ўпала на труп вар'ята.
- Магда, я вярнуся, - сказаў Раман. - Ты пачакаеш?
- Ага, - адказала Ганна. - Пачакаю.
- Слава богу, - дадаў Раман. Адыходзячы, ён аглянуўся, каб упэўнiцца, што стражнiк падпарадкаваўся загаду. Стражнiк, без аглядкi iдучы па вулiцы, крыкнуў:
- Вароты не зачыняйце, мяне назад паслалi. - I дадаў нешта па-лiтоўску. У варотах паказаўся твар другога стражнiка.
"Няма лiха без дабра", - падумала Ганна. Не трэба думаць, як увайсцi ў дом. Ён чакаў, ён быў гатовы ўбачыць князёўну. I ўбачыў.
24
Стражнiк правёў Ганну да дзвярэй. Лiтоўцы глядзелi на яе раўнадушна. Яна iшла, апусцiўшы вочы.
Зарыпелi дошкi насцiлу, стражнiк узышоў на ганак, штурхнуў дзверы i штосьцi крыкнуў усярэдзiну.
Ганна чакала. Зарыва як быццам стала меншае, затое з супрацьлеглага боку пачало святлець, хоць у горадзе было яшчэ зусiм цёмна.
