Астрид Линдгрен - Лота (на белорусском языке)
- Ну i добра, - сказала мiсiс Берг.
- Так, гэта сапраўды добра, - пацвердзiла Лота i пачала азiрацца. - А дзе вы збiраецеся паставiць мой ложак?
- А вось гэта праблема, - адказала жанчына. - Ведаеш, Лота, мне здаецца, што ты не зможаш тут жыць: у мяне няма месца яшчэ для аднаго ложка.
- Але ж я павiнна недзе жыць, мiсiс Берг.
- Ты будзеш жыць адна.
- Дык у мяне няма дома, - засмуцiлася Лота.
- Ты зможаш зняць пакойчык пад дахам, - прапанавала мiсiс Берг.
У самым далёкiм кутку сада мiсiс Берг стаяў хлеў, дзе ляжалi газонакасiлка, граблi, рыдлёўка, два мяхi з бульбай, дровы ды i патроху таго-сяго. На другiм паверсе, пад дахам, быў невялiчкi пакойчык, у якiм старая трымала мэблю i мноства iншых непатрэбных рэчаў.
Iншы раз Джонасу, Марыi i Лоце падабалася ўзбiрацца сюды, каб паглядзець на ўсе гэтыя таемныя рэчы. Але мiсiс Берг заўсёды крычала iм з акна, што туды хадзiць нельга. Зараз усё было iнакш. Мiсiс Берг на самай справе прапаноўвала Лоце зняць гэты пакой. Лота нават рассмяялася.
- Гэта самая цудоўная навiна, якую я пачула за апошнi час. Магу я пераехаць зараз жа?
- Па-першае, давай сходзiм i паглядзiм, як там усё выглядае, - сказала мiсiс Берг.
Лота i мiсiс Берг паднялiся на дах разам. Жанчына нават пакрывiлася, калi агледзела пакойчык.
- Ты не здолееш жыць тут, Лота.
- Я здолею, - адказала Лота. - Гэта ж цудоўна! Тут так хораша i цёпла!
- Нават занадта хораша i цёпла, - сказала мiсiс Берг i адчынiла маленькае акенца, каб праветрыць пакой.
Лота падбегла да акна i радасна крыкнула:
- Паглядзiце! Я магу адсюль бачыць дом Мартэнсанаў.
- Так, i iх прыгожы дом i сад, - сказала мiсiс Берг.
Лота паказала язык дому Мартэнсанаў i рассмяялася, радасна кранаючы фiранкi ў белую i чырвоную клетку.
- Я нiколi не буду там жыць. Я збiраюся жыць усё сваё жыццё тут. I ў мяне ўжо ёсць фiранкi. А зараз мне патрэбна мэбля.
- Ты зробiш усё сама цi табе дапамагчы? - спытала мiсiс Берг.
- Вы можаце мне дапамагчы. Але вырашаць усё буду я сама.
- Ну, вырашай тады, якую мэблю ты хочаш?
Лота ўсмiхнулася. Усё складвалася нават больш цiкава, чым яна ўяўляла сабе. Ёй трэба было пайсцi з хаты яшчэ раней!
- Мне хацелася б вось гэта, - сказала Лота, паказваючы на маленькую камоду.
- Калi ласка, - адказала мiсiс Берг.
- Мне спатрэбяцца крэслы. У вас ёсць якiя-небудзь крэслы?
- Ёсць, але ж яны зламаныя, - адказала мiсiс Берг.
- Гэта не мае значэння. Што ж яшчэ?.. А як наконт ложка? Тут ёсць ложак?
- Так. Тут ёсць маленькi ложак i нават ложак для лялькi. Мая дачка спала ў iм, калi была маленькая.
- У лялечным ложку? - здзiвiлася Лота.
- Ну, вядома ж, у дзiцячым ложку, - адказала мiсiс Берг.
- Тады зараз там буду спаць я. А Бэмсi зможа спаць у лялечным ложку. Яму там не будзе цесна. А цi ёсць якая-небудзь бялiзна?
- Ёсць матрац, некалькi падушак i, можа, нават коўдра, але ж няма прасцiн, - сказала мiсiс Берг.
- Я абыдуся без прасцiн, - адказала Лота. - Дык вы дапаможаце мне з мэбляй, мiсiс Берг?
Мiсiс Берг дапамагла Лоце расставiць мэблю ў пакойчыку. Яны паставiлi стол i крэслы побач з акном, буфет стаў каля адной сцяны, а ложак - каля другой. Ложак лялькi добра глядзеўся побач з вялiкiм ложкам, i Лота паклала Бэмсi на маленькую падушку.
- Усё як у сапраўдным пакоi! - усклiкнула Лота.
Мiсiс Берг знайшла стары дыванок i паклала яго на падлогу. З дыванком пакой яшчэ больш стаў падобны на сапраўдны. Потым мiсiс Берг паставiла на камоду круглае запэцканае мухамi люстэрка. Над ложкам Лоты яна павесiла карцiну з Чырвонай Шапачкай i ваўком. Лоце гэта спадабалася.
- О, гэта добра! Я павiнна мець карцiну, iнакш гэта не сапраўдная хата. А гэта карцiна прыгожая, мiсiс Берг.
Звычайна Лота гаварыла, што, калi яна стане дарослай, у яе будуць мазалi на нагах, як у мiсiс Берг, i гаспадарка, як у мамы. Зараз яна агледзелася ў сваiм маленькiм пакойчыку i засталася вельмi задаволенай.
- У мяне ўжо ёсць свая гаспадарка, - уздыхнула Лота.
- Але ж ты не вельмi спяшайся нацерцi мазалi, - усмiхнулася мiсiс Берг.
- Добра, iм прыйдзецца трохi пачакаць, - згадзiлася Лота i чхнула тры разы.
- Тут многа пылу, таму ты чхаеш, - сказала мiсiс Берг.
- А я вытру пыл. Тут ёсць ануча? - спытала Лота.
- Зазiрнi ў камоду, - падказала мiсiс Берг.
Лота высунула верхнюю шуфляду.
- Ой, дык гэта ж сапраўдны ляльчын посуд!
Мiсiс Берг таксама зазiрнула ў шуфляду.
- Я зусiм забылася пра ляльчын посуд.
- Мне пашанцавала, што я знайшла яго! - сказала Лота i пачала расстаўляць усё на стале: кубачкi, сподачкi, паднос, кафейнiк, цукарнiцу, збаночак для вяршкоў. Посуд быў белы з маленькiмi блакiтнымi кветачкамi. Лота ажно падскоквала ад радасцi.
- Калi б Марыя ўбачыла ўсё гэта, яна б з'ехала з глузду, - смяялася Лота.
- Я сумняваюся, - сказала мiсiс Берг. У яе вачах свяцiлiся хiтрынкi. Паглядзi, Лота, можа, у другой шуфлядзе ёсць ануча?
Лота выцягнула другую шуфляду i знайшла вялiкую ляльку з блакiтнымi вачамi i чорнымi валасамi.
- Ой! - ускрыквала Лота. - Ой!
- Ну, добра, добра, гэта - Вiола Лу, - сказала мiсiс Берг.
- Гэта яе iмя? - спытала Лота. - Яна прыгожая! Зараз Бэмсi не можа легчы на ляльчын ложак, таму што там збiраецца спаць Вiола Лу... Можна мне ўзяць яе, мiсiс Берг?
- Так, калi ты будзеш даглядаць за ёй, - адказала мiсiс Берг. - Вядома, яна будзе спаць у сваiм ложку, а Бэмсi прыйдзецца пакiнуць яго.
Лота кiўнула:
- Так. Акрамя таго, мне здаецца, яму больш спадабаецца спаць са мной.
- А зараз высунь апошнюю шуфляду, - сказала мiсiс Берг. - Можа, ты знойдзеш там якую-небудзь вопратку для лялькi. Я памятаю, што калiсьцi шмат шыла для яе.
Калi Лота высунула апошнюю шуфляду, яна ўбачыла мноства свiтэраў, сукенак, палiто, шапачак, бялiзны, начных сарочак; i ўсё гэта было для Вiолы Лу.
- Калi б Марыя ўбачыла ўсё гэта, яна, канешне, з'ехала б з глузду, сказала зноў Лота. Яна павыцягвала ўсю вопратку з шуфлядкi, потым села на падлогу i пачала прымяраць усё на Вiолу Лу.
Мiсiс Берг знайшла стары ручнiк i дала яго Лоце, каб выцерла пыл. Але Лота адмоўна пакруцiла галавой.
- Я магу выцерцi пыл пазней, мiсiс Берг. Зараз я павiнна вырашыць, якая сукенка будзе лепшай для нядзелi.
Як цяжка было выбраць такую сукенку! Iх было так шмат! Былi чырвоныя, жоўтыя, блакiтныя, белыя, у клетку, у кропкi, нават з кветачкамi.
- Белая сукенка з вышыўкай будзе найлепшая, - вырашыла нарэшце Лота. - Яе можна будзе апрануць толькi ў нядзелю.
- Ты маеш рацыю, - сказала мiсiс Берг. - Яе не трэба апранаць кожны дзень.
Калi ўсё было даведзена да ладу, мiсiс Берг пагладзiла Лоту па шчацэ i сказала:
- Тут мы ўжо ўсё скончылi, i я лепш пайду дадому.
Лота кiўнула:
- Добра, але ж вы павiнны наведваць мяне. Калi вы ўбачыце Мартэнсанаў, скажыце iм, што я жыву ў сваiм уласным доме i нiколi не вярнуся да iх.
- Добра, я так i скажу, - адказала мiсiс Берг.
Калi жанчына была ўжо на сярэдзiне лесвiцы, Лота закрычала:
- Мiсiс Берг, а як наконт ежы? Вы дасцё мне што-небудзь?
- Так, але ж табе прыйдзецца прыходзiць самой, - сказала мiсiс Берг. - Мне неяк не вельмi хочацца бегаць унiз i ўверх па лесвiцы.
Якраз у гэты момант Лота паглядзела ўверх i ўбачыла кошык, якi звiсаў з крука на столi.
- Мiсiс Берг, у мяне цудоўная iдэя!..
Iдэя Лоты была прывязаць доўгую вяроўку да кошыка i апускаць яго з акна так, каб мiсiс Берг магла пакласцi туды ежу.
- Потым я паднiму яго i - ап! Вось i ежа, - сказала Лота.
- Ты разумная, - сказала мiсiс Берг. Яна рассмяялася i пайшла за ежай для Лоты. Калi яна вярнулася, Лота ўжо апусцiла кошык.
- Хоп! Вось i ежа! - закрычала мiсiс Берг.
- Вы не расказвайце, што ў кошыку, - сказала Лота. - Я хачу здзiвiцца.
Яна падняла кошык у пакой; у iм былi аранжад, дзве саломiнкi, халодны памiдорны блiн, загорнуты ў кавалак паперы, i невялiчкi збанок з джэмам.
- Лепш, чым у Мартэнсанаў, - сказала Лота. - Да пабачэння, мiсiс Берг, i вялiкае вам дзякуй!
Мiсiс Берг пайшла, а Лота паклала аладку на стол i памазала яе джэмам. Потым яна скруцiла яе, узяла абедзвюма рукамi i пачала адкусваць ад яе, запiваючы аранжадам праз саломiнку.
- Не можа быць лепей, - сказала Лота. - I нiякiх талерак! I наогул, мяне здзiўляе, чаму людзi гавораць, што вельмi цяжка весцi гаспадарку?
Калi яна скончыла есцi, яна выцерла пальцы аб анучу. Потым пачала выцiраць пыл з мэблi, выцерла стол, камоду, крэслы, ложак, ляльчын ложак, люстэрка, а таксама карцiну з Чырвонай Шапачкай i ваўком. Яна прыгатавала ложак для Вiолы Лу i для сябе з Бэмсi. Лота была так задаволена сваёй гаспадаркай, што яна заспявала песню, якую нядаўна вывучыла:
Я прыходжу ў свой маленечкi дамок,
Ноч маўчыць,
I вельмi-вельмi цёмна,
Запалю агеньчык жоўты мой,
Завуркоча кот: "Заходзь дадому!"
- Але ж у мяне няма коцiка, - сказала Лота задумлiва.
ДА ЛОТЫ ПРЫХОДЗЯЦЬ ГОСЦI
Задаволеная Лота забаўлялася з Вiолай Лу, Бэмсi i лялечным посудам даволi доўгi час. Яна яшчэ разоў пяць выцiрала пыл з мэблi. Нарэшце яна села ў крэсла i пачала думаць.
- Што ж усе робяць дома цэлы дзень? - спытала яна ў Бэмсi.
