Астрид Линдгрен - Лота (на белорусском языке)
Мы пакiнулi наш вагон, пайшлi ўздоўж усяго цягнiка i селi ў апошнi вагон. Пасля мы пайшлi па ўсiм цягнiку да нашага купэ. Мама i жанчына, якая дапамагла нам адчынiць дзверы, размаўлялi з кандуктарам. Мама плакала:
- Але вы павiнны спынiць цягнiк. Мае дзецi выйшлi!
- Мама, мы вярнулiся! - крыкнуў Джонас, калi мы падбеглi да яе.
Потым мама пачала плакаць зноў, а жанчына, якая дапамагла нам адчынiць дзверы, накрычала на нас. Я, вiдаць, нiколi не зразумею чаму. Яна ж была адзiная, хто дапамог нам сысцi з цягнiка.
- А зараз iдзiце ў купэ, сядзiце там i не варушыцеся, - загадала мама.
Але ў купэ не было Лоты.
- Дзе Лота? - спыталася я.
Мама амаль што зноў пачала плакаць.
У рэшце рэшт мы знайшлi Лоту ў купэ, якое было вельмi далёка ад нашага. Яна была вельмi занята тым, што расказвала нейкую гiсторыю вялiкай колькасцi людзей. У той момант, калi мы падышлi, яна гаварыла:
- У нашым купэ едзе чалавек, у якога на падбародку ёсць бародаўка, але ён пра гэта не ведае.
Мама схапiла Лоту i штурхнула яе назад у наша купэ. А пасля ўсяго нам давялося сядзець i не варушыцца, таму што мама была вельмi i вельмi сярдзiтая на нас. Яна сказала, што было б лягчэй пасвiць статак дзiкiх быкоў, чым глядзець за намi.
Слова "бык" нагадала мне, што я ўбачу маленькiх бычкоў у бабулi з дзядулем, i мне стала радасна. Калi мы прыехалi на нашу станцыю, мы ўзялi таксi, каб дабрацца да бабулi з дзядулем.
Яны ўжо стаялi на ганку i махалi нам рукамi. Iхнi сабака Лукас брахаў i скакаў. Усё наваколле пахла летам.
- Калi ласка, мая даражэнькая! - сказала бабуля.
- Некалькi даражэнькiх, - прамармытала мама.
- Заўтра мы зможам пакатацца на Блэкi, - сказаў дзядуля.
- Пойдзем у клець, i я пакажу вам кацянят Муролы, - гаварыла бабуля.
- А цi засталося колькi-небудзь цукерак у тваiм буфеце? - спытала Лота.
- Пойдзем паглядзiм, - адказала бабуля. - Штосьцi там павiнна быць...
I ў гэты момант мы адчулi, што прыехалi да бабулi з дзядулем.
ЛОТА АМАЛЬ ШТО ЛАЕЦЦА
У садзе бабулi з дзядулем сярод галiнак вялiкага дрэва ёсць невялiчкi домiк. У гэтым домiку ёсць стол, лаўкi. Ён агароджаны маленькiм плотам. Узабрацца туды можна па лесвiцы. Бабуля называе яго зялёны павiльён. Мне падабаецца есцi ў гэтым павiльёне больш за ўсё.
Калi мы прачнулiся ранiцай, першае, што Джонас сказаў, было:
- Бабуля, дазволь нам есцi ў зялёным павiльёне!
- А як ты думаеш, цi спадабаецца Клары насiць усю гэтую ежу ўверх па хiсткай лесвiцы тры разы ў дзень?
Клара - гэта служанка бабулi. Яна вельмi добрая, але ёй не падабаецца есцi на дрэвах.
- Вядома не спадабаецца, - адказала Клара.
- Бабулечка, ну дазволь нам, мы самi зможам занесцi ежу ў павiльён.
- А калi ты не дазволiш, мы вельмi раззлуемся, - сказала Лота.
Бабуля, вядома, не хацела, каб Лота злавалася, i таму яна зрабiла вялiкую колькасць аладак, паскладала iх у кошык разам з цукрам i маленькiм гаршчэчкам з джэмам. Яна таксама паскладвала талеркi i вiдэльцы, тры кубачкi i бутэльку малака.
Потым мы паднялiся ў зялёны павiльён. Джонас забраўся першы, я - за iм, а за мной - Лота.
- Во будзе смешна, калi ты ўпусцiш кошык, Джонас, - сказала Лота.
Але Джонас нiчога не ўпусцiў. Мы распакавалi ўсё i селi за стол. Есцi аладкi з цукрам было вельмi смачна. Iх было так многа, што нават Лота не змагла з'есцi ўсе. I вы ведаеце, што яна з iмi ўсiмi зрабiла? Яна павесiла iх на дрэва.
- Няхай яны будуць лiсцiкамi, - сказала яна.
Аладкi гайдалiся ад ветру i сапраўды выглядалi як лiсточкi.
- Калi мама ўбачыць гэта, дык ты атрымаеш, - сказала я.
Але Лота не звярнула ўвагi на мае словы. Яна сядзела i назiрала за сваiмi аладкамi. Яна нават заспявала песню, якую тата часам напявае. Яна пачынаецца так: "Вецер калыша лiсце, тра-ля..."
Неўзабаве Лота прагаладалася зноў i пачала адкусваць ад падвешаных аладак.
- Я быццам тое ягня, якое з'ядае лiсце, - сказала яна.
Побач праляцела птушка, i Лота сказала ёй:
- Паклюй мае аладкi, я табе дазваляю, але толькi не Джонасу i Марыi.
Але птушка не хацела дзяўбцi гэтыя аладкi. Мы ж тым часам захацелi есцi зноў. Я працягнула руку да Лоты i сказала:
- Падай беднаму жабраку што-небудзь паесцi!
Лота дала мне аладку, якую яна абкусвала. Я паклала на яе цукар i джэм, мне было вельмi смачна. На жаль, у мяне была толькi палова аладкi. Джонас таксама атрымаў ад Лоты аладку, калi слова ў слова паўтарыў тое, што сказала я.
Лоце падабаюцца ўсялякiя глупствы. У рэшце рэшт, калi мы з'елi ўсе аладкi, яна сказала:
- Аладкi-лiсточкi скончылiся. Цяпер трэба пачынаць есцi зялёныя лiсточкi.
Яна нарвала поўную жменю лiсця i хацела, каб мы з'елi, але мы з Джонасам былi ўжо сытыя.
- Яны будуць вельмi смачныя, калi вы пакладзеце на iх цукар i джэм, сказала Лота.
Яна гэтак зрабiла i з'ела зялёны лiсточак з цукрам i джэмам.
- Ты лепш паглядзi, каб на iм не было чарвяка, - сказаў Джонас.
- Хай ён сам за сабой сочыць, - адказала Лота.
Бабуля гаворыць, што гэтае дзiця заўсёды мае на ўсё адказ.
Назаўтра, а гэта была нядзеля, бабуля прыгатавала смажаную рыбу i пiражкi таксама з рыбай, i гэта было якраз тое, што Лоце спадабалася менш за ўсё.
Калi надвор'е добрае, бабуля i дзядуля заўсёды ядуць пад самым вялiкiм дрэвам у садзе. У гэты раз бабуля, дзядуля, мама, Джонас i я сядзелi за сталом i ўжо былi гатовы есцi, але Лота гуляла з коцiкам. Яна не збiралася падыходзiць да нас, хаця мама клiкала яе некалькi разоў. Нарэшце, калi яна падышла да стала i ўбачыла, што было на iм, яна сказала:
- Рыба ў нядзелю. Лiха цябе бяры!
Мама вельмi раззлавалася на яе, таму што яна тысячу разоў папярэджвала Лоту, каб яна не гаварыла "лiха цябе бяры", таму што гэта не вельмi добрыя словы.
Больш таго, мама папярэдзiла Лоту, што калi яна вымавiць яшчэ раз гэтыя словы, то адразу ж вернецца ў горад i не зможа застацца тут з бабуляй.
Лоце не дазволiлi сесцi з намi за стол, таму што яна сказала гэтыя дрэнныя словы. I пакуль мы елi, Лота хадзiла па садзе i енчыла.
Калi ўсе разышлiся, Лоце прыйшлося есцi адной. Яна енчыла i енчыла. Мама растлумачыла Джонасу i мне, што пакуль Лота не стане зноў добрай дзяўчынкай, яна павiнна гуляць адна. Але ж мы схавалiся за вуглом дома i сачылi, як яна плача. Нарэшце яна супакоiлася, таму што зноў нешта прыйшло, вiдаць, ёй у галаву. Яна ўзяла рыбу са сваёй талеркi, падышла да бочкi з вадой i апусцiла туды рыбу. Мама таксама назiрала за Лотай.
- Ёй трохi паплаваць трэба, лiха цябе бяры!
- Лота, цi ты не памятаеш, што я табе гаварыла, - папярэдзiла яе мама.
Лота кiўнула галавой i пабегла дадому. Неўзабаве яна вярнулася з маленькiм чамаданчыкам у руцэ. Па зямлi за ёй цягнуўся паясок, якi звiсаў з чамадана. Мама, бабуля, дзядуля i я глядзелi на яе з цiкаўнасцю. Яна амаль што выйшла за вароты, але раптам павярнулася, падышла да бабулi з дзядулем i ветлiва сказала:
- Я еду да таты, таму што ён лепшы за маму.
Яна не развiталася нi з Джонасам, нi з мамай, нi са мной. Мы моўчкi назiралi за ёй. Калi яна падышла да варот, дык чамусьцi спынiлася на хвiлiнку. Мама падышла да яе i запыталася:
- Лота, дык ты не едзеш?
- Ды я ж не магу адна ездзiць на цягнiку, лiха цябе бяры!
Тады мама ўзяла Лоту на рукi i сказала, што было б лепей, каб яна засталася з намi, таму што ўсе будуць сумаваць без яе. Лота абняла маму за шыю i расплакалася. А са мной i Джонасам яна не гаварыла яшчэ доўга. Увечары, калi мы ўжо збiралiся спаць, да нас прыйшла бабуля, каб расказаць нам нешта цiкавае з Бiблii. Яна паказала нам карцiнкi з яе, на адной з якiх быў хлопчык Джозэф.
Нечакана для нас усiх Лота сказала:
- 1, 2, 3, 4, 5... бабуля, што ты сказала?
I паколькi Лота навучылася добра лiчыць, яна пачала гаварыць лiчбы замест "лiха цябе бяры".
У ЛОТЫ НЕШЧАСЛIВЫ ДЗЕНЬ
Адзiн з нашых любiмых прытулкаў у садзе бабулi i дзядулi - гэта лялечны домiк! Ён належыў маме i цётцы Кэцi, калi яны былi маленькiмi дзяўчынкамi. Зараз там жывуць iх лялькi. Ён пафарбаваны ў чырвоны колер i знаходзiцца ў аддаленым кутку сада, куды вядзе маленькая сцяжынка. Ля гэтага домiка ёсць маленькi поплаў, на якiм растуць маргарыткi. З мэблi там былi белыя сталы i крэслы, буфет з лялечным посудам, патэльня, маленькi прас, а таксама збаночак для соку. Там было i маленькае крэселца, якое некалi належала бабулi. Цяжка ўявiць сабе, што гэтае крэселца такое старое!
Аднойчы, калi мы гулялi там, мы дамовiлiся, што Джонас будзе татам, я буду мамай, а Лота будзе Кларай, нашай служанкай.
- Зараз тата збiраецца пайсцi пагуляць з дзiцем, - сказаў Джонас. Ён узяў ляльчыну каляску з лялькай i пайшоў у сад.
- А я буду мыць падлогу ў кухнi, - сказала Лота.
- Не, перш за ўсё давай зробiм сыр, - прапанавала я.
Паколькi я была мамай, я збiралася кiраваць сама.
- Нiякага сыру, пакуль я не памыю падлогу! - адрэзала Лота.
Джонас сказаў Лоце, што яна не будзе гуляць з намi, калi не стане рабiць тое, што мы ёй гаворым. Такiм чынам мы зрабiлi сыр.
Калi вы робiце сыр, вам трэба ўзяць ягады i пакласцi iх у насоўку. Потым вы выцiскаеце ўвесь сок, а з таго, што застаецца ў насоўцы, вы робiце маленькiя круглыя сыры, якiя вельмi кiслыя.
