Дж. К. Роўлінг - Гары Потэр і Вязень Азкабана
- І ня трэба мне пасміхацца,- гыркнула Мардж,- Я бачу ты ані на кроплю не стаў лепей за той час, калі я цябе бычыла апошні раз. Я спадзявалася, што ў школе, якую ты наведваеш цябе навучаць, у цябе ўваб’юць правілы паводзін, - яна зрабіла глыбокі глыток гарбаты, выцерла вусы і спыталася,- У якую вы школу яго адправілі Вернан, нагадай?
- Св. Брута,- шпарка адказаў дзядзька,- Першакласнейшая ўстанова ў гэдак безнадзейных выпадках.
- Згодна,- паведаміла цётка Мардж,- А ці карыстаюцца ў вас у Св. Бруце кіём?- раўнула яна Гары праз стол.
- Пам...
Дзядзька ледзь заўважна кіўнуў хлопцу за спіной сястры.
- Так, - адказаў Гары, а потым, адчуўшы што трэба выканаць свой абавязак больш дасканала дадаў,- Толькі гэтым і займаюцца.
- Выдатна, -прамовіла Мардж,- Не разумею гэтыя манерныя сюсі-мусі глупствы аб тым, што нельга лупцаваць тых хто гэта заслугоўвае. Добрая порцыя бярозавай кашы гэта тое што трэба ў дзевяноста дзевяці выпадках са ста. А ці цябе часта лупцуюць?
- Зразумела ж, - адказаў Гары, - шмат разоў
Цётка Мардж пажмурыла вочы.
- Мне ўсё яшчэ не да спадобы твой тон, хлапчына,- заўважыла яна,- Калі ты разважаеш аб пакаранні такім нядбайным чынам, яны напэўна ня надта жорстка вас катуюць. На тваім месцы я б даўно напісала ім, што дазваляю выкарыстоўвання скайніх мераў у адносінах гэтага хлопца.
Магчыма непакоячыся аб тым, што Гары можа забыцца аб іхнім пагадненне, Вернан на ўсялякі выпадак змяніў тэму.
- Ці ты чула раннішнія навіны, Мардж? Аднекуль збег зняволены.
***Як толькі цётка Мардж пакрысе пачала адчуваць сябе як дома, Гары з тугою заўважыў, што сумуе аб сваім ранейшым жыцці ў доме № 4. Дзядзька Вернан з цёткай Пятуньяй з большага папярэджвалі Гары, каб ён трымаўся ад Мардж як мага далей, што той з задавальненнем рабіў. Але ж сама цётка жадала ўвесь час трымаць Гары перад вачыма, каб зручней было знаходзіць новыя метады па яго паляпшэнні. Яна з захапленнем параўноўвала Гары з Дадлі і з задавальненнем рабіла ўласнаму пляменніку дарагушчыя падарункі пры гэтым пазіраючы на Гары, быццам жадаючы спытаць, чаму падарунка не атрымаў ён. Таксама, яна апантана кідала цёмныя намёкі на тое, чаму Гары зрабіўся гэткай нікчэмнай істотай.
- Вы не павінны вінаваціць сябе за тое, што ён гэткім вырас, Вернан,- заўважыла яна падчас абеда на трэці дзень свайго гасцявання,- калі штось сампсавалася ўсярэдзіне з гэтым ўжо анічога не паробіш.
Гары паспрабаваў засяродзіцца на ежы, але рукі яго дрыжэлі, а твар палаў ад ашалеласці. “Памятай аб дазволе,- супакойваў ён сябе,- Думай аб Хогсмідзе. Не адказвай. Не ўзбуджайся...”
Цётка Мардж пацягнулася за віном.
- Гэта адно з асноўнейшых правіл сялекцыі жывёлы,- прамовіла яна,- і вы гэта доба можыце бачыць на прыкладзе сабак. Калі штось не так з сучкай, то й шчаня будзе абыякі...
Раптам келіх, які Мардж трымала ў рукай разляцеўся, аскепкі паляцелі ўва ўсе бакі і цётка пачала мармытаць і адміргівацца, з яе чырвонага твара сцякалі вінныя струменьчыкі
- Мардж,- правішчала Пятунья,- з табой ўсё добра?
- Не хвалюйся, - рохкнула цётка Мардж, выціраючы твар сурвэткай,- Мабыць замоцна сціснула. Неяк падобнае адбылося, калі я была ў палковніка Фабстэра. Не мітусіся, Пятунья, у мяне папросту моцная хватка...
Але Пятунья з Вернанам неяк падазрона паглядзелі ў гарын бок, таму хлопец вырашыў не чакаць пудзінга, а сыйсці з-за стала, як мага хутчэй.
Выйшаўшы ў гасцёўню, хлопец цяжка дыхаючы прытуліўся да сцяны. Ён у першыню за доўгі час настолькі страціў самакантроль, каб нешта разруйнаваць. Ён не мог дазволіць, каб нешта падобнае здарылася зноўку. І справа не толькі ў Хогсмідзе, калі ён працягне ў гэткім жа духу, яго чакаюць цяжкасці з Міністэрствам Магіі.
Гары быў шчэ непаўнагадовым, таму па вядзьмарскіх законах ня меў права чараваць па-за межамі школы. Да таго ж яго характарыстыка ўжо была не надта добрай. Мінулым летам ён атрымаў афіцыйнае папярэджанне з Міністэрства, дзе было ясна паведамлена, што, калі на Прайвет Драйв адбудзецца новы выпадак магічнай актыўнасці, хлопцу пагражае выключэнне з Хогвартса.
Ён пачуў, як Дурслі падняліся з-за стала і паспяшаўся наверх.
***Гары трымаўся на працягу трох дзён, кожны раз пераводзячы свае думкі на дапаможнік па самастойнаму дагляданню мятлы, калі цётка Мардж пачынала задзіраць яго. Гэта працавала даволі добра, але ў гэтыя моманты вочы Гары станавіліся бы шклянымі, таму ў яе галаву прыйшла думка аб разумовай адсталасці хлопца.
Нарэшце наблізіўся апошні дзень цёткінага гасцявання. Пятунья прыгатавала шыкоўную вячэру, а дзядзька адкаркаваў колькі бутэлек віна. Пад час спажывання супа з ласося аніразу не паднялася размова аб ненармалёвасці Гары; калі падалі цытрынавыя безэ дзядзька Вернан пачаў сумную доўгую размове, аб поспехах сваёй кампаніі па вытворчасці дрыляў, якую ён назваў “Грунінгс”, тым часам цётка Пятунья падала каву, а дзядзька адкаркаваў бутэльку брэндзі.
- Ці не спакусішся, Мардж?
Цётка Мардж выпіла ўжо зашмат віна. Яе агромісты твар збарвянеў.
- Толькі крышачку,- усміхнулася яна,- яшчэ ледзь... яшчэ, о, балазе.
Дадлі еў ўжо чацвёрты кавалак торту. Цётка Пятунья піла каву адтапырыўшы мезенец. Гары марыў збегчы ў свой пакой, але сстрэўшыся са злымі вочкамі дзядзькі Вернана зразумеў, што вымушаны сядзець да канца.
Ах,- прамовіла цётка Мардж і цмокнуўшы вуснамі паклала свой кілішак на стол,- Выдатна пад’елі, Пятунья. Звычайна мне дастаюцца толькі асобныя кавалачкі ежы падчас вячэры, я ж маю дванаццаць сабак...- Яна густа адрыгнула і паляпала па сваім велічэзным жываце,- Вой, пардон. Але ж як мне падабаецца, што ў нашага хлопчыка такая здаровая фігура,- працягнула яна, падморгваючы Дадлі,- Ты вінен быць прыстойнага памеру, Дудерс, як твой бацька. Так, а ці не плюхнеш мне шчэ крышачку брэндзі, Вернан...
- Хвілінку...
Яна тузанула галавой ў гарын бок і хлопец пачуў, бы нехта сціскае яго страўнік. Ён імгненна перанёсся думкамі да свайго дапаможніку.
- Ён мае страшэнны і заганны знешні выгляд. Тое ж самае і з сабакамі. Я была вымушана папрасіць палкоўніка Фабстэра ўтапіць аднаго ў мінулым годзе. Нейкі дробны, нікчэмны атрымаўся. Няўдалы. Нечыстакроўны.
Гары паспрабаваў прыпомніць змест дванаццатай старонкі свайго падручніка. Раздзел “Замова для ліквідавання дэфектаў вымушанага рэверсу”
- Як я ўжо колісь казала, усё залежыць ад крыві. Благую кроў аніяк не ўтоіш. Канечне, я адразу падтлумачу, што ня маю нічога супраць тваёй сям’і Пятунья,– яна пагладзіла кашчавую руку Пятуньі сваёй рыдлёўкападобнай лапішчай,- але, твая сястра – стухнае яйка. Падобнае здараецца нават ў лепшых сем’ях. Збегла з нейкім валацугай і вось паглядзіце на вынік.
Гары ўперыўся ў сваю талерку, у яго вушах стаяў незразумелы дзвон. “Моцна схапіце хвост сваёй мятлы...”- прыпамінаў ён. Але забыўся, што трэба рабіць далей. Голас Мардж здавалася свірдлаваў яго розум, як адна з дрыляў дзядзькі Вернана.
- Гэты Потэр,- схапіўшы бутэльку брэндзі і наліўшы адначасова ў свой кілішак і на абрус, спыталася цётка Мардж,- чым ён займаўся?
Дзядзька Вернан і цётка Пятунья выглядалі моцна напруджанымі. Дадлі нават адарваўся ад свайго пірага і здзіўлена глядзеў на бацькоў.
- Ён не працаваў,- адказаў дзядзька ў паўвока гледзячы на Гары,- Беспрацоўны.
- Я гэдак і думала,- заявіла Мардж, зрабіўшы вялізны глыток і выцершы падбароддзе рукавом.- Паганец, гультай і паразітуючы абібок, які...
- Ён ня быў гэткім,- нечакана адказаў Гары. За сталом ўсё сцішэла. Гары ўсяго калаціла. Аніколі ў жыцці ён ня быў гэдак раззлаваны.
- ЯШЧЭ БРЭНДЗІ,- крыкнуў дзядзька Вернан, раптам збялеўшы. Ён выліў апошні брэндзі ў кілішак сястры,- А ты хлопец, Вэк у ложак, зараз жа...
- Ой, не, Вернан,- ікнула цётка Мардж, падымаючы руку, яе маленькія налітыя крывёю вочкі ўперыліся ў Гары,- Ідзі, хлопча, ідзі. Ты ганарышся сваімі бацькамі? А яны раз – і загінулі ў аўтакатастрофе (вой, я гэдак напілася)...
- Яны не загінулі ў аўтакатастрофе, - прамовіў Гары, падымаючыся на ногі.
- Загінулі, маленькі гідкі хлус, а цябе кінулі цяжарам на сваіх годных і працавітых сваякоў!- гарлапаніла Мардж набракаючы ад злосці,- Ты, нахабны, няўдзячны, маленькі...
Раптам яна змоўкла. На імгненне здалося, што яна знямела. Здавалася, яна пухне ад невымоўнай лютасці – але ж яе пухліны ўсё павялічваліся. Яе вялізны твар пашырыўся, маленькія вочкі вылупіліся, а рот расцягнуўся настолькі, што размаўляць было немагчыма. У наступную секунду, колькі гузікаў сарваліся з яе твідавага піджаку і прасвісцелі ў напрамку сцяны – яна пачала надзьмувацца як жахлівы паветранны шар, жывот разарваў яе твідавы пас, а пальцы раздуліся да памеру салямі.
- МАРДЖ,- разам закрычалі Вернан з Пятуньей, калі цётка пачала падымацца з крэсла да столі. Яна настолькі скруглела, што пачала нагадваць вязізарны шар са свіннымі вочкамі, а яе рукі і ногі дзівосным чынам тырчэлі паабапал. Яна узнялася ў паветра хваравіта патрэсківаючы.Рыпер насіўся па пакоі, вар’яцкі брахаючы.
