Дж. К. Роўлінг - Гары Потэр і Вязень Азкабана
- Мардж прабудзе тут увесь тыдзень, - раўнуў дзядзька Вернан,- і дарэчы,- ён пагрозліва тыкнуў свой тоўсты палец у Гары,- мы з табой дамовімся а сім-тым, пакуль я за ёй не паехаў...
Дадлі ўсміхнуўся і адарваў вочы ад тэлевізара.
Пазіраць на тое, як бацька запалохвае Гары было ўлюбёнай забавай Дурслі малодшага.
- Па-першае,- рыкнуў дзядзька Вернан,- ты павінен размаўляць з Мардж як цывілізаваныя людзі.
- Добра, - з’едліва адказаў Гары, - але толькі, калі яна гэдак жа будзе размаўляць са мной.
- Па-другое, - працягваў дзядзька зрабіўшы выгляд, што ня чуў яго адказу,- Мардж нічога ня ведае аб тваёй ненармалёвасці і я не жадаю, каб ты дэманстраваў ёй свае вар’яцкія дзівацтвы, ці ты добра мяне зразумеў?
- Калі яна будзе рабіць тое самае, - сціснуўшы зубы адказаў Гары
- І па-трэццяе,- працягваў Вернан, яго вочкі звузіліся і быццам зніклі з яго барвовага твара,- мы паведамілі Мардж, што ты вучышся ў Закрытым Цэнтры Святога Брута для хлопцаў з паталагічнымі схільнасцямі да злачынстваў
- Што?!- прагаласіў Гары.
- І ты будзеш прытрымлівацца гэтай гісторыі, ці чакай бяды,- пырснуў сліной дзядзька Вернан.
Гары сядзеў збляднелы і раз’юшчаны і глядзеў на Вернана з цяжкасцю верачы ў тое, што ён казаў. Тыднёвы візіт цёткі Мардж – горшага падарунка ад Дурслі на дзень нараджэння цяжка было ўявіць, нават горшы за старыя дзядзькавы шкарпэткі.
- Добра, Пятунья,- прамовіў Вернан падымаючыся на ногі, - я паехаў на станцыю. А ці ты не жадаеш праехацца, Дадэрс?
- Не, -адказаў Дадлі, зноўку ўперыўшыся ў тэлевізар, калі дзядзька скончыў лаянку з Гары.
- Дадзі трэба падрыхтавацца да візіту любай цётачкі,- прамовіла цётка Пятунья,- гладзячы Дадлі па тоўстай светлавалосай галаве,- Мамачка набыла яму выдатны новы гальштук-бабачку.
Дзядзька Вернан пахлопаў сына па тоўстаму плячу.
- Ну тады, хутка пабачымся,- адказаў ён і пайшоў з кухні.
Гары дзелю секунды сядзеў у стане шоку, але раптам да яго ў галаву прыйшла ідэя. Адкінуўшы свой сняданак, ён шпарка ўскочыў на ногі і дагнаў дзядзьку ля ўваходных дзвярэй.
Той з цяжкасцю нацягваў на сябе паўпаліто.
- Цябе са мной нельга!- раўнуў Вернан, калі павярнуўшыся ўбачыў, як хлопец назірае за ім.
- А я і не збіраўся ехаць,- халодна адказаў Гары, - у мяне да вас невялічкая просьба
Дзядзька Вернан падазрона зірнуў на хлопца.
- Трэцягодкам у Хог... у маёй школе, дазволена адчасу наведваць суседнюю вёску,- паведаміў Гары.
- І?- перабіў яго дзядзька, здымаючы ключы ад машыны з кручка ля дзьвярэй.
- Трэба, каб вы падпісалі бланк дазволу,- шпарка скончыў Гары.
- А мне нашто гэта патрэбна?- здзекліва прамовіў Вернан.
- Ну,- старанна падбіраючы словы аказаў хлопчык, - вы ж разумееце, наколькі цяжка мне будзе рабіць перад цётачкай Мардж выгляд, што я вучуся ў Цэнтры святога Гэтага...
- Закрытым Цэнтры Святога Брута для хлопцаў з паталагічнымі схільнасцямі да злачынстваў!- раўнуў дзядзька, але Гары з палёхкаю адчуў у яго голасе панічныя ноткі.
- А, вось вось,- сказаў Гары, з супакоем гледзячы на тое, як дзядзькін твар пакрываецца барвовымі плямамі,- Такая даўжэзная назва. Мне ж прыйдзецца скарыстать гэткія намаганні, каб гучала праканаўча? А калі я штосьці пераблытаю?
- А ці не павыбіваць гэтыя дурыкі з тваёй галавы, каб усё добра запомніў,- зароў дзядзька Вернан падняўшы да гарынага твара свой агромісты кулак.
- Колькі не выбівайце, але ж цётачка Мардж не забудзе тое, што я магу сказаць, - змрочна адказаў хлопец.
Дзядзька Вернан супыніўся, але працягваў трамаць кулак паднятым, яго твар набыў амаль што пурпуровы колер.
- Але, калі вы падпішыце дазвол,- шпарка працягваў Гары,- я прыкладу ўсе свае сілы, каб запомніць у якую школу мне трэба хадзіць. І ўвогуле буду разумненькім – нармалёвым і іншае.
Гары быў упэўнены, што дзядзька моцна задумаўся, ня гледзячы на ашчэраныя зубы і пульсуючую на скроне вену.
- Згода,- выпаліў ён нарэшце, - Я буду старанна назіраць за тваімі паводзінамі падчас візіту Мардж. І калі ты не саскочыш з належнай версіі, я падпішу твой дзяблаў дазвол.
Дзядзька развярнуўся, расчыніў дзверы і выйшаўшы настолькі моцна імі ляпнуў, што ад верхняй часткі дзвярного шкла адкалоўся маленечкі кавалак.
Замест таго, каб вярнуцца на кухню, Гары пайшоў наверх у свой пакой. Калі ён жадае выглядаць, як сапраўдны магл, трэба дзейнічаць неадкладна. Ён павольна і маркотна сабраў ўсе свае падарункі і віншавальныя карткі і схаваў у тайніку пад масцінамі разам з хатняй работай. Потым падыйшоў да савінай клеткі. Эрал ўжо папарадкавала і зараз яны з Хэдвіг адпачывалі схаваўшы галовы пад крылы Гары глыбока ўздыкнуў, а потым паштурхаў клетку, каб птушкі абудзіліся.
- Хэдвіг, - змрочна сказаў хлопчык,- Табе трэба знікнуць прыблізна на тыдзень. Ляці разам з Эрал, каб Рон паклапаціўся пра цябе. Зараз я напішу яму тлумачальную цыдулку. І не глядзі на мяне гэдак,- дадаў ён, гледзячы ў поўныя дакорам бурштынавыя вочы савы,- я тут не вінаваты. Але інакш я ня буду мець магчымасці наведваць Хогсмід, разам з Ронам і Герміёнай.
Праз дзесяць хвілінаў Эрал, разам з Хэдвіг (з цыдулкай для Рона на назе) выляцелі ў вакно. А Гары, адчуваючы сябе ўшчэнт пагана, з маркотай паставіў пустую клетку ў шафу для вопрадкі.
Але ж доўга яму сумаваць не далі. Часу амаль не засталося, цётка Петунья ўжо падняла лямант, патрабуючы, каб Гары спускаўся ўніз і быў гатовы павітаць госцю.
- Зрабі што-небудзь са сваёй фрэзурай,- гыкнула яна, калі хлопец аб’явіўся ў гасцёўне.
Гары ня бачыў у гэтым аніякай карысці, бо Мардж настолькі любіла яго крытыкаваць, што чым неахайней, лічыў хлопец, будзе яго выгляд, тым цётка будзе больш добра сябе адчуваць.
Праз імгненне адчулася храбусценне жвіру на дарозе і дзядзькаў аўтамабіль заехаў у двор, адчуўся глухі стук аўтамабільных дзверцаў і крокі па садовай сцежцы.
- Адчыні дзверы, - сыкнула цётка Пятунья Гары.
У душы хлопца ўсё абарвалася, але ён ўзяўся за дзвярную ручку.
На парозе стаяла цётка Мардж. Яна вельмі нагадвала Вернана. Яна была гэткай жа велізарнай, тлусценнай і барвоватварай. У яе нават меліся вусы, хай і не настолькі густыя, як у брата. У адной руцэ цётка Мардж трымала агромістую валізу, а падпахай несла старога злоснага будьдога.
- А дзе мой Дадлінька?- зароўла яна.- Дзе мой пляменюшачка-душачка?!
Дадлі, цяжка перавальваючыся пабег па калідоры. Яго светлыя валасы былі гладзенька залізаны на тлусценнай галаве, а гальштук-бабачка ледзь-ледзь выглядваў з-пад яго шматлікіх падбароддзяў. Цётка Мардж моца пхнула валізу у жывот Гары, так што ў хлопца перахапіла дыханне, моцна сціснула пляменніка рукою і горача пацалавала яго ў шчоку.
Гары добра ведаў, што Дадлі пагаджаецца з такім абыходжаннем з боку цёткі, толькі таму што яму за гэта далі добры хабар. І вядома ж, калі яны расчапіліся адно ад аднаго, хлопец трымаў у сваім тлусценным кулаку дваццаць фунтаў.
- Пятунья, - крыкнула цётка Мардж і ступіла міма Гары, бы той быў стойкай для капелюшоў. Дзве жанчыны расцалаваліся, дакладней цётка Мардж патыцкалася сваімі вялізнымі сківіцамі ў кашчавыя скулы цёткі Пятуньі.
Следам увайшоў усміхаючыйся дзядзька Вернан і зачыніў дзверы.
- Ці не жадаеш гарбаты, Мардж, - спытаў ён,- і што будзе Рыпер?
- Рыпер пап’е гарбаты з майго сподку,- адказала цётка Мардж, яны разам адправіліся на кухню, пакінуўшы Гары ў гасцёўне разам з валізаю. Але ж Гары не сумаваў на гэты конт, бо жадаў, як мага меньш часу знаходзіцца ў адным месцы з Мардж, таму пакрысе пачаў пхаць яке валізіну на другі паверх, да вольнай спальні.
Калі Гары вярнуўся на кухню, цётка Мардж сядзела за сталом і частавалася гарбатай і арэхавымі кексамі, а Рыпер шумна сёрбаў са споду ў кутку. Гары заўважыў, як цётка Пятунья ледзь заўважна ўздрыгвала бачачы, як пырсткі гарбаты і сліны ляцелі на яе чыстую падлогу. Яна ненавідзела жывёлаў.
А хто даглядае астатніх сабак, Мардж? – спытаз дзядзька Вернан.
- Я пакінула іх гадаваць палкоўніку Фабстэру,- прагудзела цётка,- Ён пенсіянер і яму ўсё роўна чым займацца. Але я не магла пакінуць з ім старэнькага небараку Рыпера. Ён марнее без мяне.
Рыпер пачаў рыкаць, калі Гары зноў прысеў да стала. Толькі цяпер Мардж звярнула на яго ўвагу.
- Як,- гыркнула яна,- Ты яшчэ тут?
- Так, -адказаў Гары.
- Не кажы “так” гэткім няўдзячным тонам,- прарыкала Мардж,- Гэта па-дзяблаўску балазе, што Вернан з Пятуньяй трымаюць цябе тут. Я на іх месцы падобнага б не зрабіла. Ты адправіўся прамкі ў дзіцячы дом, калі б я ўбачыла цябе на маім ганку.
Хлопчык хацеў ужо сказаць, што з задавальненнем жыў бы зараз у дзіцячым доме, а не з Дурслі, але парыпомніўшы аб дазволе на наведванне Хогсміда супыніўся. Ён прымусіў свой твар пакутліва ўсміхнуцца.
- І ня трэба мне пасміхацца,- гыркнула Мардж,- Я бачу ты ані на кроплю не стаў лепей за той час, калі я цябе бычыла апошні раз. Я спадзявалася, што ў школе, якую ты наведваеш цябе навучаць, у цябе ўваб’юць правілы паводзін, - яна зрабіла глыбокі глыток гарбаты, выцерла вусы і спыталася,- У якую вы школу яго адправілі Вернан, нагадай?
