Эдвард Хотч - Доўгi пакой (на белорусском языке)
- Пройдзем сюды, - сказала яна, - тут мы зможам пагаварыць. - Яна рушыла ў канец залы, агароджанай дзвярамi-гармонiкам. Леапольд, бездапаможна павiнуючыся, пайшоў следам. Монiка адамкнула дзверы i рассунула iх настолькi, каб яны маглi зайсцi ў гэты вольны закутак залы. Потым зачынiўшы i замкнуўшы за сабой дзверы, яна стала да Леапольда тварам. У гэтым пустым пакоi яны засталiся сам-насам.
Пакой быў каля дзесяцi метраў у шырыню i даўжыню з вокнамi ў дальнiм канцы i замкнёнымi дзвярамi-гармонiкам за спiнай Леапольда. У вокны, прадзiраючыся праз галiны дрэў, заглядала сонца, праз прыглушаныя галасы гасцей было чутно цiхае вуркатанне кандыцыянера.
- Памятаеш дзень нашага вяселля? - спытала яна.
- Так. Ну, вядома.
Монiка падышла да цэнтральнага акна, правяла пальцамi па раме, можа, шукаючы засаўку, каб адчынiць яго. Але акно так i засталося зачыненым, калi яна зноў павярнулася тварам да Леапольда.
- Наш шлюб быў такi ж змрочны i пусты, як гэты пакой. Пазбаўлены жыцця, марны.
- Бог сведка, Монiка, я заўсёды хацеў дзяцей.
- Нiчога, апрача гэтай праклятай работы палiцэйскага, ты не хацеў, выбухнула ў адказ Монiка, у яе ў вачах усё мацней палаў агонь гневу.
- Слухай, мне трэба iсцi. Там у машыне мяне чакае чалавек.
- Iдзi. Гэта ты рабiў i раней, цi не так! Iдзi, iдзi! Iдзi на сваю праклятую работу, кiнуўшы мяне адну ў змаганнi, кiнуўшы...
- Гэта ты пайшла ад мяне, Монiка. Памятаеш? - напомнiў ён цiха.
Яна была настолькi безабаронная, што не мела нават сумачкi, каб шпурнуць у яго.
- Зразумела, я пайшла! Таму што мяне чакала кар'ера! I ты ведаеш, што здарылася са мной толькi таму, што ты нс паехаў разам са мной? Ты ведаеш, што здарылася са мной там? У мяне адабралi грошы, самапавагу, рэшткi ўласнай годнасцi. Ператварылi ў шлюху i, атрымаўшы ад мяне ўсё, што змаглi, засадзiлi ў псiхiятрычную бальнiцу на тры гады. Тры гады!
- Я табе спачуваю.
- Кожны дзень там я ўспамiнала цябе. I думала пра тое, што зраблю, калi выйду на волю. Так, я думала пра гэта. Планавала. Меркавала. Так, ты цяпер вялiкi дэтэктыў! Часам аб справах, якiя ты вядзеш, паведамляюць нават у калiфарнiйскiх газетах. - Монiка хадзiла ўзад i ўперад па пакоi, нiбы загнаная ў клетку, з пагрозлiвым выглядам. - Вялiкi дэтэктыў! Але я магу ўсё парушыць, як гэта ты зрабiў са мной.
Леапольд азiрнуўся на зачыненыя дзверы, шукаючы магчымасцi выйсцi. Усё было ў тысячу разоў горш, чым ён меркаваў. Яна была вар'ятка, помслiвая i страшэнна небяспечная.
- Монiка, табе трэба звярнуцца да лекара.
- Я звярталася да лекараў. - Вочы Монiкi звузiлiся. Яна спынiлася каля цэнтральнага акна, стоячы тварам да Леапольда. - Я ехала сюды з Захаду, у гэткую далячынь, бо ведала, што ты прыйдзеш. Гэта месца куды лепш за тваю кватэру цi твой кабiнет альбо вулiцу. Тут за дзвярамi паўтары сотнi сведкаў.
- Чорт, што ты вярзеш!
Вусны Монiкi перакрывiлiся ў жудаснай усмешцы.
- Ты зведаеш тое, што зведала я. Краты, камеру прынiжэнне. Ты зведаеш адчай, якi мучыў мяне ўсе гэтыя гады.
- Монiка...
У той момант яны стаялi адно ад аднаго на адлегласцi, вiдаць, метраў сем. Монiка ўзняла руку, як бы баронячы сябе, потым крыкнула з жахам у голасе:
- Не! О Божа, не!
Леапольд замёр, не здольны крануцца з месца, i тут рэхам па зале грымнуў стрэл. Ён убачыў, як у грудзi Монiкi трапiла куля i яна адхiнулася назад нiбыта ад удару магутнага кулака. Потым неяк так здарылася, што ён выцягнуў з кабуры пiсталет i крутануўся тварам да дзвярэй.
Тыя па-ранейшаму былi зачыненыя i замкнёныя. У пакоi былi толькi Монiка i ён.
Леапольд азiрнуўся i ўбачыў, як яна курчыцца на падлозе, вакол чорнай iрванай дзiркi на сукенцы разлiлася кроў. Леапольд перавёў позiрк на вокны. Яны таксама былi зачыненыя i замкнёныя. Ён патрос галавой, намагаючыся сканцэнтраваць увагу на тым, што здарылася.
За перагародкай пачуўся шум, моцна загрукалi ў дзверы. Нехта з таго боку адамкнуў замок, дзверы рассунулiся.
- Што здарылася? - спытаў нехта. Убачыўшы на падлозе цела, адна госця крыкнула. Другая страцiла прытомнасць.
Леапольд ступiў крок назад, разумеючы, што ўсё яшчэ трымае ў руцэ рэвальвер, i ўбачыў, як праз натоўп гасцей прабiраецца лейтэнант Флетчэр.
- У чым справа, капiтан?
- Яна... Нехта выстралiў у яе.
Флетчэр падышоў блiжэй да Леапольда i ўзяў у яго рэвальвер асцярожна, нiбыта беручы з рук дзiцяцi паламаную цацку. Ён паднёс зброю да носа, панюхаў, потым адкрыў барабан, каб праверыць кулi.
- З яго нядаўна стралялi, капiтан. Адзiн стрэл. - Вочы лейтэнанта павiльгатнелi, ледзь не да слёз. - На якое лiха вы гэта зрабiлi? - спытаў ён. - Ну, на якое лiха?
Тое, што адбывалася далей, Леапольд ужо не бачыў. Вельмi цьмяна i абрывiста ён прыпамiнаў, як нехта агледзеў Монiку i сказаў, што яна яшчэ жывая, як выклiкалi "хуткую дапамогу" i якi навокал быў вэрхал. Флетчэр адвёз яго ва ўправу, правёў у кабiнет, дзе ён сеў i пачаў чакаць, водзячы па штанах вiльготнымi далонямi. Леапольд не здзiвiўся, калi яму паведамiлi, што яна сканала па дарозе ў бальнiцу. Монiка заўсёды ўсё даводзiла да канца.
У кабiнет камiсара зайшлi i выйшлi трое - дэтэктывы, што былi пад яго началам, - цiха перагаворваючыся, схiлiўшы адзiн да аднаго галовы, нязграбна выказаўшы яму рухамi сваё спачуванне. Навокал панавала атмасфера смутку, i Леапольд ведаў, што прычынай гэтага быў ён.
- Капiтан, у вас больш нiчога няма нам паведамiць? - спытаў камiсар. - Я зраблю ўсё, каб палегчыць вашу сiтуацыю.
- Я не забiваў яе, - настойваў Леапольд. - Гэта зрабiў нехта iншы.
- Хто? I як?
Леапольду заставалася толькi пахiтаць галавой.
- Каб толькi я мог ведаць. Здаецца, яна сама нейкiм вар'яцкiм спосабам забiла сябе спецыяльна, каб адпомсцiць мне.
- Такiм чынам выстралiла з вашага рэвальвера, якi быў у вашай кабуры, у той час, як вы стаялi за сем метраў ад яе?
- Гэта быў не мой рэвальвер, - сказаў Леапольд, пацiраючы лоб. Экспертыза гэта вызначыць дакладна.
- Але з вашага рэвальвера неўзабаве да гэтага стралялi, i ў пакоi знайшлi пустую гiльзу.
- Я не магу гэтага растлумачыць. Апошнi раз я страляў з яго гэтымi днямi ў цiры, але пасля перазарадзiў.
- Скажыце, капiтан, магла яна настолькi вас ненавiдзець, - спытаў Флетчэр, - каб зрабiць вiнаватым у забойстве?
- Магла. Думаю, што яна была вельмi хворая. Калi гэта я быў прычынай яе хваробы, тады лiчу, што заслугоўваю ўсё тое, што зараз адбываецца.
- Якога лiха вы заслугоўваеце? - буркнуў Флетчэр. - Капiтан, калi вы гаворыце, што невiнаваты, я буду за вас. - Ён зноў пачаў хадзiць па пакоi i нарэшце звярнуўся да камiсара. - Што, калi правесцi экспертызу з парафiнам, каб праверыць, цi страляў ён нядаўна з рэвальвера?
Камiсар адмоўна пахiтаў галавой.
- Мы даўно ўжо не карыстаемся гэтым метадам. Вы ж ведаеце, Флетчэр, якi ён ненадзейны. Шмат у каго на руках можна знайсцi нiтраты цi нiтрыты. Яны могуць з'явiцца i ад бруду, i ад угнаенняў, i ад наладжвання феерверкаў, цi нават ад дотыку да гароху цi бобу. Усе курцы могуць мець адпаведныя сляды на далонях. Ёсць распрацаваныя новыя эксперыменты для вызначэння прысутнасцi барыю цi свiнцу, але на iх правядзенне мы не маем адпаведных хiмiкатаў.
Леапольд кiўнуў галавой. Камiсар прыйшоў да сваёй пасады, пачынаючы з нiзоў, заняў свой пост не ў вынiку нейкага там палiтычнага рашэння, таму супрацоўнiкi адносiлiся да яго з павагай. Ставiўся да яго з павагай i Леапольд.
- Пачакаем высноў экспертаў-балiстыкаў, - сказаў ён. - Яны апраўдаюць мяне.
Усе трое засталiся чакаць. Прайшло яшчэ сорак хвiлiн, калi нарэшце зазванiў тэлефон i камiсар пачаў размову з экспертамi. Спачатку ён проста слухаў, потым буркнуў нешта сабе пад нос i задаў некалькi пытанняў. Паклаўшы слухаўку, ён зiрнуў на Леапольда, якi сядзеў па другi бок стала.
- Куля выйшла са ствала вашага рэвальвера, - проста сказаў камiсар. Нiякай памылкi быць не можа. Баюся, што мы будзем вымушаны прад'явiць вам абвiнавачванне ў забойстве.
Працэдура, так добра вядомая Леапольду, працягвалася да суботняга вечара, i калi ўсё скончылася i яго праводзiлi з судовай залы, ён убачыў, што за дзвярамi яго чакае малады - Тэд Мор.
- Вы ж павiнны былi пачаць свой мядовы месяц, - звярнуўся да яго Леапольд.
- Вiкi сказала, что не зможа нiкуды паехаць, пакуль я з вамi не сустрэнуся i не паспрабую дапамагчы. Я не вялiкi знаўца крымiнальнага права, але, магчыма, мог бы вырашыць пытанне вызвалення на парукi.
- Наконт гэтага паклапацiлiся, - сказаў Леапольд. - На наступным тыднi вялiкае журы прысяжных пачне разглядаць справу.
- Я-я не ведаю, што i сказаць. Мы з Вiкi вельмi засмучаны тым, што здарылася.
- Я таксама. - Леапольд рушыў далей, потым азiрнуўся. - Жадаю шчаслiвага мядовага месяца.
- Мы будзем у горадзе да ранiцы, у гатэлi "Таўэрз". Гэта на той выпадак, калi спатрэбiцца мая дапамога.
Леапольд кiўнуў галавой i пайшоў далей. У вачах маладога Мора ён убачыў адлюстраванне сваёй вiны. Калi Леапольд садзiўся ў машыну, ён звярнуў увагу на тое, што знаёмы дзяжурны палiцэйскi зiрнуў у яго бок i адразу ж адвёў вочы. У суботнi вечар нiхто не хацеў размаўляць з забойцамi сваiх жонак. Нават Флетчэр некуды знiк.
