Редьярд Киплинг - Казкi (на белорусском языке)
- Выцiрай, любы, ногi, як будзеш уваходзiць: цяпер у нас, бачыш, гаспадарка.
У гэты вечар, мой мiлы хлопчык, яны вячэралi дзiкай авечкай, засмажанай на распаленых камянях, прыпраўленай дзiкiм часнаком i дзiкiм перцам. Потым яны з'елi дзiкую качку, начыненую дзiкiм рысам, дзiкай травою i дзiкiмi яблыкамi; потым храсточкi дзiкiх быкоў; потым дзiкiя вiшнi i дзiкiя гранаты. Потым Мужчына, вельмi шчаслiвы, пайшоў i заснуў каля агню, а Жанчына села чараваць: яна распусцiла валасы, узяла плечавую барановую костку, вельмi плоскую i вельмi гладкую, i пачала пiльна ўглядацца ў разводы, якiя праходзiлi па костцы. Потым яна падкiнула дроў у агонь i зацягнула песню. Гэта было Першае ў свеце Чараўнiцтва, Першая Чараўнiчая Песня.
I сабралiся ў Мокрым i Дзiкiм Лесе ўсе Дзiкiя Звяры; збiлiся ў адзiн статак i глядзелi на святло агню, не ведаючы, што гэта такое.
Але вось тупнуў нагой Дзiкi Конь i дзiка сказаў:
- О мае Прыяцелi! О мае Непрыяцелi! Чуе сэрца маё: не на дабро засвяцiлi Мужчына i Жанчына ў вялiкай Пячоры вялiкi агонь. Не, гэта не на дабро!
Дзiкi Сабака задраў дзiкi нос, панюхаў, як пахне смажаная баранiна, i дзiка сказаў:
- Пайду пагляджу, а потым раскажу. Мне здаецца, што там не так ужо дрэнна. Кот, хадзем са мною!
- Ну не, - адказаў Кот. - Я, Кот, хаджу дзе ўздумаецца i гуляю сам сабою.
- Ну, тады я табе не таварыш, - сказаў Дзiкi Сабака i трушком пабег да Пячоры. Але не прабег ён i дзесяцi крокаў, а Кот падумаў ужо:
"Я, Кот, хаджу дзе ўздумаецца, гуляю сам сабою. Чаму б мне не пайсцi туды i не паглядзець, як i што? Я ж пайду па сваёй ахвоце".
I ён цiхенька пабег за Сабакам, ступаючы мякка i далiкатна, i забраўся ў такую мясцiнку, адкуль яму было чуваць усё.
Калi Дзiкi Сабака падышоў да Пячоры, ён дзiкiм носам падняў конскую скуру i з асалодай пачаў нюхаць прыемны пах смажанай баранiны, а Жанчына, якая чаравала косткай, пачула шорах i сказала смеючыся:
- Вось першы ўжо i прыйшоў. Ты, з Дзiкага лесу Дзiкае Стварэнне, што табе трэба тут?
I адказаў Дзiкi Сабака:
- Скажы мне, о Вораг мой, Жонка Ворага майго, што гэта пахне так прыемна сярод гэтых Дзiкiх Лясоў?
I нагнулася Жанчына, i падняла з падлогi костку, i кiнула Дзiкаму Сабаку, i сказала:
- Ты, з Дзiкага Лесу Дзiкае Стварэнне, пакаштуй, пагрызi гэту костку.
Узяў Дзiкi Сабака гэтую костку ў свае дзiкiя зубы, I яна здалася яму смачнейшай за ўсё, што ён грыз да гэтага часу, i ён сказаў:
- Слухай, о Вораг мой, Жонка майго Ворага, кiнь мне хутчэй другую такую ж костку.
I адказала яму Жанчына:
- Ты, з Дзiкага Лесу Дзiкае Стварэнне, iдзi памажы майму Мужчыну хадзiць за здабычай, сцеражы гэтую Пячору па начах, i я дам табе столькi касцей, колькi табе будзе патрэбна.
- Ах, - сказаў Кот, слухаючы iх гутарку, - гэта вельмi разумная Жанчына, хоць, вядома, я разумнейшы за яе.
Дзiкi Сабака забраўся ў Пячору, паклаў галаву Жанчыне на каленi i сказаў:
- О мой Друг, Жонка майго Друга, добра. Я згодзен дапамагаць твайму Мужчыне паляваць, буду сцерагчы па начах вашу Пячору.
- Ах, - сказаў Кот, слухаючы iх размову, - якi дурны гэты Сабака!
I ён пайшоў прэч, прабiраючыся па Дзiкiм Лесе i дзiка махаючы сваiм дзiкiм хвастом. Але пра ўсё, што бачыў, нiкому не сказаў нi слова.
Прачнуўшыся, Мужчына запытаў:
- Што тут робiць Дзiкi Сабака?
I адказала Жанчына:
- Яго iмя ўжо не Дзiкi Сабака, а Першы Друг, i ён будзе нам другам на векi вечныя. Як пойдзеш на паляванне, клiкнi яго з сабою.
На другi вечар Жанчына нарэзала на залiўных лугах вялiкi ахапак травы i расклала яе сушыцца каля агню, i, калi пайшоў ад сена такi пах, як ад свежаскошанай травы, яна села каля ўвахода ў Пячору, зрабiла з конскай шкуры вуздэчку i, утаропiўшыся ў плечавую барановую костку - на шырокую вялiкую лапатку, - зноў узялася чараваць i запела чараўнiчую песню.
I зноў у Дзiкiм Лесе сабралiся ўсе Дзiкiя Звяры i, пазiраючы здалёк на агонь, абмяркоўвалi, што б такое магло здарыцца з Дзiкiм Сабакам. I вось Дзiкi Конь дзiка тупнуў дзiкай нагой i сказаў:
- Пайду пагляджу, а потым раскажу, чаму Дзiкi Сабака не вярнуўся. Кот, хочаш - пойдзем разам?
- Не, - адказаў Кот, - я, Кот, хаджу дзе хачу i гуляю сам сабою, iдзi адзiн.
Але на самай справе ён цiхенька пракраўся за Дзiкiм Канём, ступаючы цiха i мякка, i забраўся ў такую мясцiнку, адкуль было чуваць усё.
Пачула Жанчына конскi тупат, убачыла, як прабiраецца да яе Дзiкi Конь, як ён наступае на сваю доўгую грыву, i сказала са смехам:
- А вось i другi прыбег сюды. Ты, з Дзiкага Лесу Дзiкае Стварэнне, чаго табе трэба тут?
Дзiкi Конь адказаў:
- Ты, мой Вораг, Жонка майго Ворага, адказвай мне хутчэй, дзе Дзiкi Сабака?
Жанчына засмяялася, падняла з падлогi барановую лапатку, паглядзела на яе i сказала:
- Ты, з Дзiкага Лесу Дзiкае Стварэнне, не па Сабаку ты сюды прыйшоў, а па сена, па гэтую добрую траву!
Дзiкi Конь затупаў на месцы i, трасянуўшы грывай, сказаў:
- Гэта праўда. Дай мне сена!
Жанчына адказала:
- Ты, з Дзiкага Лесу Дзiкае Стварэнне, нагнi сваю дзiкую галаву i насi, што я надзену на цябе, - насi, не здымай нiколi, i тры разы ў дзень ты будзеш есцi гэтую дзiўную пахучую траву.
- Ах, - сказаў Кот, слухаючы iх гутарку, - гэтая Жанчына вельмi разумная, але, вядома, не разумнейшая за мяне.
I нагнуў Дзiкi Конь сваю дзiкую галаву, i Жанчына накiнула на яе толькi што сплеценую вуздэчку, i дыхнуў ён сваiм дзiкiм дыханнем проста на ногi Жанчыне i сказаў:
- О мая Гаспадыня, о Жонка майго Гаспадара, за пахучую гэтую траву я табе буду вечным рабом!
- Ах, - сказаў Кот, слухаючы iх гутарку, - якi ён дурань, гэты Конь!
I зноў ён кiнуўся ў Дзiкi Лес, дзiка памахваючы сваiм дзiкiм хвастом. Але пра ўсё, што чуў, нiкому не сказаў нi слова.
Калi Сабака i Мужчына вярнулiся з палявання, Мужчына сказаў:
- А што тут робiць Дзiкi Конь?
I Жанчына адказала:
- Не Дзiкi Конь ужо iмя яго, а Першы Слуга, бо з месца на месца ён будзе вазiць нас векi вечныя. Калi ты збярэшся на паляванне, смела сядай на яго.
На наступны дзень падышла да Пячоры Карова. Яна таксама была дзiкая i павiнна была высока задзiраць сваю дзiкую галаву, каб не зачапiцца за дзiкiя дрэвы дзiкiмi рагамi. Кот пракраўся ўслед за ёй i схаваўся гэтак жа сама, як i раней; i ўсё адбылося гэтак жа сама, як i раней; i Кот сказаў тое самае, што i раней; i калi Дзiкая Карова ў абмен за траву абяцала Жанчыне сваё малако, Кот кiнуўся ў Дзiкi Лес i дзiка замахаў сваiм дзiкiм хвастом, зноў-такi гэтак жа сама, як i раней. I пра ўсё, што чуў, нiкому не сказаў нi слова. А калi Сабака, Чалавек i Конь вярнулiся з палявання i Чалавек спытаўся гэтак жа сама, як i раней, што робiць тут Дзiкая Карова, Жанчына адказала гэтак жа, як i раней:
- Цяпер не Дзiкая Карова ёй iмя, а Носьбiтка Добрай Яды. Яна будзе даваць нам белы сырадой векi вечныя, i я згодна даглядаць яе, пакуль ты, ды наш Першы Друг, ды наш Першы Слуга будзеце ў лесе на паляваннi.
Дарэмна Кот прачакаў увесь дзень, каб хто-небудзь яшчэ з Дзiкiх Звяроў прыйшоў да Пячоры: болей нiхто не прыходзiў з Мокрага Дзiкага Лесу. Так што Кату паняволi прыйшлося блукаць аднаму. I вось убачыў ён Жанчыну, якая сядзела i даiла Карову.
I ўбачыў ён у Пячоры святло, i пачуў дзiвосны пах белага сырадою. I сказаў ён Жанчыне:
- Ты, мой Вораг, Жонка майго Ворага, скажы мне: куды ты падзела Карову? Жанчына засмяялася i сказала:
- Ты, з Дзiкага Лесу Дзiкае Стварэнне, iдзi сабе ў Лес па-добраму! Мне болей не трэба нi слуг, нi прыяцеляў. Я ўжо запляла маю касу i схавала чароўную костку.
I адказаў Дзiкi Кот:
- Я не друг i не слуга. Я, Кот, хаджу, куды ўздумаю, гуляю сам сабою, i вось мне ўздумалася забрацца ў Пячору.
I спытала яго Жанчына:
- Чаму ў першы ж вечар ты не прыйшоў з Першым Другам?
Кот раззлаваўся i сказаў:
- Напэўна, Дзiкi Сабака ўжо нахлусiў табе пра мяне!
Жанчына адказала са смехам:
- Ты, Кот, ты гуляеш сам сабою i ходзiш, куды табе ўздумаецца. Ты сам кажаш, што ты не слуга i не друг. Iдзi ж адсюль сам сабою куды ўздумаецца!
Кот прыкiнуўся пакрыўджаным i сказаў:
- Няўжо мне iншы раз нельга прыйсцi да цябе ў госцi i пагрэцца каля гарачага агню? I няўжо ты нiколi не дасi мне паспытаць белага сырадою? Ты такая разумная, ты такая красуня, - не, хоць я i Кот, а ты не будзеш жорстка абыходзiцца са мною.
Жанчына сказала:
- Я ведаю, што я разумная, але што я красуня - не ведала. Давай заключым умову. Калi я хоць раз пахвалю цябе, смела заходзь у Пячору.
- А калi ты пахвалiш мяне два разы? - спытаў Кот.
- Ну, гэтага не будзе, - сказала Жанчына. - Але калi гэта здарыцца, уваходзь i сядай каля агню.
- А што, калi ты пахвалiш мяне тры разы? - спытаў Кот.
- Ну, гэтага не будзе, - сказала Жанчына. - Але, калi гэта здарыцца, прыходзь i атрымлiвай малако тры разы ў дзень да сканчэння веку!
Кот выгнуў спiну i сказаў:
- Ты, Заслона каля ўвахода ў Пячору, i ты, Агонь у глыбiнi Пячоры, i вы, Малочныя Гладышыкi, што стаiце каля агню, вас я бяру за сведак; запомнiце, што сказаў мой Вораг, Жонка майго Ворага!
I, павярнуўшыся, пайшоў у Дзiкi Лес, дзiка памахваючы дзiкiм хвастом.
Калi ў гэты вечар Сабака, Мужчына i Конь вярнулiся з палявання ў Пячору, Жанчына нi слова не сказала iм пра сваю ўмову з Катом, бо баялася, што iм гэта не спадабаецца.
