Уильям Шекспир - Санэты (на белорусском языке)
На жаль, спалохаўшыся тых здарэнняў, Я не сказаў тады як мае быць: Сумненне мне не прынясе збавення, А я люблю, як нельга больш любiць.
Любоў - дзiця. Дадаць бы варта тое: Яна расце, як i усё жывое.
116
Не будзем шкодзiць злуцы сэрцаў двух; Любоў любоўю звацца не павiнна, Калi яна мяняецца ад скрух Або ў якую чорную гадзiну.
Любоў - маяк у часе навальнiц, Яна, як зорка, з цёмнай хмары гляне I караблю з грымот i блiскавiц Пакажа шлях надзейны ў акiяне.
Любоў не мерыцца на тыднi, днi, Яна бясконца, як жыццё на свеце, Хоць можа час ружовыя агнi Згасiць на ёй, як на ружовым цвеце.
Як хто б няпраўду слоў маiх давёў, Дык не iснуе, значыцца, й любоў.
117
Абвiнаваць мяне ва ўсiх грахах, Калi такое маеш ты жаданне, Што станавiўся на ганебны шлях, Не праслаўляў я нашага кахання;
Што далучаўся да такiх сяброў, Якiя з добрым словам незнаёмы, I што па волi чатырох вятроў На ветразях усiх iшоў ад дому.
Каб грэх мой цяжкi стаў яшчэ цяжэй, Маю сваволю кiнь на тыя шалi. Глянь строгiм поглядам тваiх вачэй, Абы на смерць мяне не пакаралi.
Пераканацца толькi меў на мэце, Якую моц каханне мае ў свеце.
118
Мы ужываем вострыя прысмакi, Каб апетыт узняўся да яды. Мы зелле п'ём ад лiхаты ўсялякай, Каб асяродак чыстым быў заўжды.
Вось так i я, з твайго замiлавання На сэрцы меў лагоду i спакой. Калi хварэў, дык праз сваё жаданне Змагацца з выдуманай лiхатой.
I захварэў урэшце не на жарты, Лякарствы горкiя адважна п'ю. А што было ва мне пашаны варта, Пакiне з лекамi душу маю.
Уцямiў я: атрутай стануць лекi, Калi любоў пакiне чалавека.
119
Пiтвом з сiрэнiных пякельных слёз Я упiваўся, мабыць, неаднойчы. На страты мне журбу прыносiў лёс, Над выйгрышам з арбiты лезлi вочы.
Якiх памылак не было ў той час, Калi я чуў сябе ў вяршынi шчасця: То, як у трасцы, жар апошнi гас, То зноў палаў агнём шалёнай страсцi.
Дабра ў благiм тады я не знайшоў: Нядоля робiць добрае найлепшым. Калi з разлукi вернецца любоў, Яна намнога стане трывалейшай.
Так пасля страты зноў знаходзiў я Сваё багацце большым утрая.
120
Твае пакуты нас iзноў з'ядналi. Ад гора сам я гнуўся у дугу, Бо нерваў мне са сталi не кавалi, Iх раўнаваць да медзi не магу.
Калi твой смутак, што дала разлука, Падобны быў цi быў такi, як мой, Дык ведаю, з якой пякельнай мукай Хадзiла ты сцяжынкаю сваёй.
А я, тыран твой, не знайшоў i часу, Каб хоць узважыць зла твайго цяжар. Нашто ж адчай над намi разаслаўся, Закрыў журбой сваёй увесь абшар?
Я адпусцiўся на ўсё благое. Павiнны ж адпушчэнне даць абое.
121
Лепш быць благiм, чым, не бываўшы iм, Цярпець бязвiнна ўсякiя напасцi. Няма нiякай радасцi i ў тым, Калi нам нехта вызначае шчасце.
Як можа чый разбэшчаны пагляд Мной кiраваць, маёй крывёй iмпэтнай? Я грэшны? - Так! Але грашней наўрад, Чым вы, шпiкi, з сваёю апраметнай!
Я - гэта я. А вы учынак мой Сваёю мерай мерыце старанна. Калi суддзя - гарбун, дык за суддзёй, З свайго жадання, я гарбатым стану?!
I не кажыце, што на свеце ўсiм Нiкога добрага няма зусiм!
122
Навошта мне дарунак твой - таблiцы? Нататкi ўсе у памяцi маёй. I так запiсаны, што iм скрышыцца Прыйшлося б толькi разам з галавой.
Ты будзеш жыць аж да тае часiны, Пакуль дарэшты знiшчыцца, на тло Усё, што да цудоўных успамiнаў Скарбнiцаю надзейнаю было.
Калi нататкам шчырага кахання Такiя сховы давялося мець, Няхай лепш некаму дарункам стане Таблiц халодных мармур або медзь.
Хто хоча мець для памяцi дарункi, Не верыць той у моц уласнай думкi.
123
Не спадзявайся, час, што я iнакшы! Ўсе пiрамiды - цуд малы зусiм. На новы лад стар'ё панiцаваўшы, Як дасягненнем, хвалiшся ты iм.
Наш век кароткi. Дзiва ў тым якое, Калi стар'ё за навiну даеш. Здаецца нам, i мы ствараем тое, Што створана ў мiнулым часе лепш.
Навошта мне усе твае таблiцы? Мiнулыя i сённяшнiя днi Ты апрануў такою небылiцай, Што не адрознiш праўду ад хлуснi.
Я кляўся ў тым, што быў i буду верным, А на цябе увагi мы не звернем.
124
З адной калыскi шчасце i няшчасце, Ды ў iх няма аднолькавых дарог: Цi можна кветкай у вянок папасцi, Цi пустазельнай былкаю ў быльнёг...
Любоў мая няпэўнасцi не знае, Багацце ёй не прынясе бяды. Яна палiтыканаў абмiнае I пагарджае iмi заўсягды.
Навошта ёй такiя мудрагерцы, Якiя твораць на кароткi час? Любоў жыла i будзе жыць у сэрцы, Ў якiм агонь сумлення не пагас.
А тыя ўсе бязглуздыя стварэннi Сваёю смерцю нам дадуць збавенне.
125
Навошта мне дурацкая пашана Цягаць над некiм нейкi балдахiн? Нашто для вечнасцi старацца стану, Калi яна не йдзе далей руiн?
Не бачым мы, як падхалiмаў зграя У панскi кут паўзе на жываце? I хлеб здаровы на прысмак мяняе, Як быццам шчасце з гаркаты расце?
О, не! Дазволь твайму аддацца сэрцу, Прымi мой бедны, але вольны дар, Якi не быў у рабскай паняверцы, I стань яму, як я табе, ўладар.
Прэч стукачоў! Для чыстага сумлення Не страшны нi паклёпы, нi ганеннi.
126
Мой любы хлопчык! Ты адзiн-адзiны Кiруеш часам, лiчыш нам хвiлiны.
Пакуль расцеш i прыгажэеш, вяне Тваiх прыхiльнiкаў замiлаванне.
Калi табе ўладарнiца-прырода Не хоча даць у час наступны ходу,
Дык для таго, каб хiтрасцю такою Спынiць яго уладу над табою.
Высцерагайся ты яе усё ж ткi, Пашкадаваўшы, пакарае жорстка:
Аддасць цябе, як толькi прыйдзе рата, Яна без жаднай лiтасцi ў адплату.
127
Красунямi не зваў нiхто чарнявых, Хоць сапраўды яны красунi ёсць. Каму i хто даваў на свеце права, Каб занядбаць такую прыгажосць?
Ад тых часiн, калi красу прыроды Нам падмяняюць фальшам штучных фарб, Як безназоўная, жыве урода, Як занядбаны i забыты скарб.
Дык вось чаму i зрок маёй каханай Пад колер гругановага крыла, Нiбы жалобаю па тых убраны, Над кiм падробка ўладу узяла.
Любоў мая ў жалобе так прыгожа, Што не адна захоча быць такой жа.
128
Калi ты, музыка душы маёй, Абудзiш струны музыкай дзiвоснай I ўсе лады пакорна пад рукой Пачнуць схiляцца, - як жа мне зайздросна!
Зайздрошчу я i струнам i ладам, Што ў пераборы ходзяць, як у танцы. I ад спакусы чырванею сам, Калi яны твае цалуюць пальцы.
Каб гэта доля дасталася мне Адчуць рукi пяшчотнай ласкатанне, Калi яна струну узварухне З пачуццем ласкi, шчырага кахання!
Калi iм так пашэнцiла - няхай! Аддай iм рукi, вусны - мне аддай!
129
Распуста не прыносiць духу гонар. Пакуль не задаволена яна, Парушыць клятву, пазнаёмiць з горам, Абразiць, схлусiць, высмакча да дна.
Сваё спагонiць - як яе адверне. Iзноў мы гонiмся, калi мiне. Апошнi розум страцiць, хто хоць зерне Спакуслiвай прынады той глыне.
Як утрапёная да мэты мкнецца I мэтай служыць для людзей сама. У пошуках прываблiвай здаецца, У адшуканай - радасцi няма.
Нiхто ж не адмаўляецца ад раю, Цераз якi у пекла ён трапляе!
130
Да зорах не падобны любай вочы, Каралi - шмат за вусны чырваней, Не златакосая - пад колер ночы, А снег - бялей смугi яе грудзей.
Не параўнаць яе да руж дамаскiх, Бяднейшы колер твару, на руках, I больш прыемны водар маюць краскi, Чым ад яе духмяных вуснаў пах.
Люблю я вельмi слухаць голас мiлай, Ды ўцехi больш мне музыка нясе. Не знаю, як багiня дзе хадзiла, Яна ж звычайна ходзiць, як усе.
I ўсё ж, клянуся, над яе на свеце Не адшукаеце нiдзе кабецiн!
131
Ты, як красунi ў нашым свеце ўсе, Ўладарнасцю сваёй тырану роўна. Ты ведаеш, што я ў тваёй красе Найдаражэйшы бачу скарб цудоўны.
Няхай гавораць, што смуглявасць шчок Не створана для палкага кахання. Глынуўшы моўчкi пры людзях папрок, Я з iм адзiн спрачаюся дазвання.
Клянуся я з адданасцю усёй I уздыханнем клятву падмацую, Што са сваёй смуглявай пекнатой Ты прыгажэй за ўсякую другую.
Ты не смуглявасцю чарней за ўсiх Чарней душою i у дзеях злых.
132
Люблю я вочы чорныя твае, У iх, спачуццем да мяне, жалоба. I хоць спакою ў сэрцы не стае, Яно развеяць смутак мой магло бы.
Нi сонца яснае на ўсходзе дня, Нi на заходзе зорка Мiлавiца Табе i напалову не раўня, Калi жалоба ў вочах прамянiцца.
О, каб ты сэрца апрануць магла Такiм пакровам смутку i самоты I каб спагадай да мяне была Уся твая цудоўная iстота!
Пакляўся б я, што хараство ўсё - чорна, Няма нiдзе красы з тваёю роўнай!
133
Я праклiнаю сэрца, што нясе Для нашых сэрцаў смутак нечуваны. Цi ж не здаволiлi цябе усе Мае пакуты i цяжкiя раны?
Мяне забраўшы ў самаго сябе, Твае бязлiтасна караюць вочы. Калi ж i друга страцiў, i цябе, Дык, значыцца, я пакараны тройчы.
З якiм я горам толькi не знаём! Тваё iмя мне стала як вязнiца. Дазволь для друга быць вартаўнiком, Калi пры мне стаiш ты вартаўнiцай.
Не згодзiшся ты з думкаю такой! I так я твой, а ўсё маё - са мной!
134
Згаджаюся, што друг мой стаў тваiм, А я цяпер - як твой падданы быццам Яго жаданне - я ж iсную ў iм! Каб ад цябе як-небудзь адлучыцца.
Не згодна ты, i ён, прызнацца, не: Ты сквапная, а ён сумленны надта. Ён - падпiсаўшы вэксаль за мяне, А ты - лiхвярскай прагнасцю абнята.
Цяпер цябе цiкавiць не заклад, Сама не ведаеш, чаго б там болей! Я перад другам вельмi вiнават, Цераз мяне ён трапiў у няволю.
Над намi ўлада поўная твая: Ў няволi ён, без волi з iм i я.
135
