KnigaRead.com/
KnigaRead.com » Научные и научно-популярные книги » Иностранные языки » Вадим Грушевский - Гренландские сказки / Tunumiut meeqqanut oqaluttuaat

Вадим Грушевский - Гренландские сказки / Tunumiut meeqqanut oqaluttuaat

На нашем сайте KnigaRead.com Вы можете абсолютно бесплатно читать книгу онлайн "Вадим Грушевский - Гренландские сказки / Tunumiut meeqqanut oqaluttuaat". Жанр: Иностранные языки издательство -, год -.
Перейти на страницу:

– Uivinngooq sakivillu toqukkaluttuarpaatsit (твой муж со свёкром собираются тебя убить, будь осторожна)! Kiisa upperimisaalerpai (наконец она поверила ему; -misaarpoq – немного).

Qilertini qilipajoriarlugu (закончив причёсываться: «свой пучок закрутив»; qilerpaa – укладывает /волосы/ в пучок; -pajuppoq – немного, зд. кое-как) anivoq (она выбежала /из дома/).

– Ah! Ingasaqqajaqaaq, uiata sakiatalu toqukkaa! Upperinnginnermik taamatut oqarpoq. Meeraq anivoq. Suli tassaniinniarluni aamma alla arpappalulerpoq.

– Uivinngooq sakivillu toqukkaluttuarpaatsit! Kiisa upperimisaalerpai.

Qilertini qilipajoriarlugu anivoq.

Anigami (выбежав из дома) tappavunga qimaalluni (прочь: «на восток» бегом; qimaavoq – убегает, сбегает) aallarpoq (бросилась: «направилась»). Ingerlagami, ingerlagami (шла она, шла) kuussuup qorlortulissuup ataanut pulavoq (на большой реке за большим водопадом спряталась; kuussuaq – большая река; qorlortoq – водопад; pulavoq – заходит куда-л.; находит прибежище). Tassani toqqorsimaniarluni (там спрятавшись; toqqorpoq – прячется) tusaalerpai (услыхала она) ujarlerpaluttut (как её ищут: «поисков звуки производящих»; ujarlerpoq – ищет).

Anigami tappavunga qimaalluni aallarpoq. Ingerlagami, ingerlagami kuussuup qorlortulissuup ataanut pulavoq. Tassani toqqorsimaniarluni tusaalerpai ujarlerpaluttut.

Uimi nipaa oqarpallattoq (её мужа голос раздался: «раздающийся») ilisarivaa (она узнала):

– Qangaammalli toqoreeraluarpara (давно бы уже я её убил; qangaammat – однажды; тогда; qanga? – когда?; -reerpoq – показатель завершённого действия), tammaannakaseqaaq aallaannakaseqaaq (если б не сбежала: «ведь не вижу чертовку, ушла чертовка»; tammaavaa – теряет его/её из виду)! Taava aatsaat upperilerpaa (вот тут-то она и поверила) ilumut uimi sakimilu toqukkamasigaluaraanni (/что/ действительно муж со свёкром собрались её убить).

Uimi nipaa oqarpallattoq ilisarivaa:

– Qangaammalli toqoreeraluarpara, tammaannakaseqaaq aallaannakaseqaaq! Taava aatsaat upperilerpaa ilumut uimi sakimilu toqukkamasigaluaraanni.

Tassani toqqorsimalluni, toqqorsimalluni (там она пряталась, пряталась) nipaaruteriarmata (а когда голоса стихли: «вернулись») timmut aallarpoq (вглубь суши двинулась). Timmut tappavunga ingerlagami, ingerlagami (от берега: «вглубь суши» всё дальше: «на восток» шла она, шла) siornani ersileriarput nanorsuit pingajorarsuit (перед ней возникли три огромных белых медведя; ersileriarpoq – приближается; ersippoq – является видным; явным; nanorsuaq – большой медведь; nanoq – полярный медведь). Pangalillutik aggermata (когда они бегом подбежали; pangalippoq – бежит, скачет /о животном/; aggerpoq – приближается), tikileriarmanni (приблизились к ней) oqarpoq (она сказала):

Tassani toqqorsimalluni, toqqorsimalluni nipaaruteriarmata timmut aallarpoq. Timmut tappavunga ingerlagami, ingerlagami siornani ersileriarput nanorsuit pingajorarsuit. Pangalillutik aggermata, tikileriarmanni oqarpoq:

– Qupaloraarsummik aarnuaqarpunga (у меня амулет – пуночка: «пуночкой амулет имею»; qupaloraarsuk – пуночка /кругополярная птица, гнездящаяся в области тундр Старого и Нового Света, популярный фольклорный персонаж у северных народов /чукчей, эскимосов и др.//; aarnuaq – амулет)! Sunaaffa qupaloraarsummik aarnualik (и действительно пуночка у неё амулет). Oqarniariutaa (только она о ней подумала: «сказать захотела»; -utaa – как только) qangaammalli qupaloraarsunngoreerpoq (тут же в пуночку превратилась). Ujarassuup qaavanut mikkami (когда она на большой валун опустилась; ujarassuaq – большой камень; ujarak – камень; mippoq – присаживается /о птицах/), ataani taakkua nanorsuit pissittaraluarsinnarlutik (под ним /эти/ медведи подскакивали-подскакивали; pissippoq – прыгает; -raluarpoq – вообще-то; хотя; -sinnarluni – после того как) inoramikku qaangiupput (так её и не достав, удалились; inorpaa – не может поймать его/её; qaangiuppoq – ушёл).

– Qupaloraarsummik aarnuaqarpunga! Sunaaffa qupaloraarsummik aarnualik. Oqarniariutaa qangaammalli qupaloraarsunngoreerpoq. Ujarassuup qaavanut mikkami, ataani taakkua nanorsuit pissittaraluarsinnarlutik inoramikku qaangiupput.

Qaangiussimalermata (когда они ушли) tikiuteqqeriarpoq qimusseq (проезжали мимо сани; tikippoq – приходит; uterpoq – возвращается; -qqippoq – дальше). Qimussersup aperaa (саночник спросил её):

– Nannunik takunngilatit (ты медведей не видела)? Oqaatigai (она рассказала ему) pingajoqqat aatsaannguummat qaangiuttut (/что/ три медведя только что прошли; pingajoqqat – медведица с двумя медвежатами; pingasut – три; aatsaannguummat – только что). Taava qimussersup taassuma oqarfigaa (тогда саночник этот сказал ей):

– Tassani utaqqiniarit (здесь подожди; utaqqivoq – ждёт) utimut aqqusaassavakkit (на обратном пути я тебя заберу; aqqusaarpaa – забирает его/её /по пути/)!

Qaangiussimalermata tikiuteqqeriarpoq qimusseq. Qimussersup aperaa:

– Nannunik takunngilatit? Oqaatigai pingajoqqat aatsaannguummat qaangiuttut. Taava qimussersup taassuma oqarfigaa:

– Tassani utaqqiniarit utimut aqqusaassavakkit!

Qimusseq taanna aallaqqeriarami (саночник тот когда снова уехал) mulullatsiaannarluni (долго не отсутствуя = спустя немного времени; muluvoq – /долго/ отсутствует; -llatsiarpoq – недолго) qangaammalli tikiuteqqereerpoq (тут же и вернулся) nannut pingasut tamaasa toqoreersimallugit (всех троих медведей убив). Ikeqqummani (/когда/ он сказал ей садиться в сани; ikivoq – садится /в сани, в лодку/; -qquaa – просит его/её /сделать что-л./) qimusseqasiuppaa (они поехали вместе: «взял её попутчицей в сани»; -qasiuppaa – берёт его/её в качестве спутника, соседа и т.п.). Aallariaramik (по дороге: «когда они ехали») qimussersup oqaluuppaa (саночник сказал ей):

Qimusseq taanna aallaqqeriarami mulullatsiaannarluni qangaammalli tikiuteqqereerpoq nannut pingasut tamaasa toqoreersimallugit. Ikeqqummani qimusseqasiuppaa. Aallariaramik qimussersup oqaluuppaa:

– Nuliakasikka pingasukasiit nerrersuuinnaapput (мои три жёнушки – обжоры; nuliaq – жена; nerrersooq – обжора), tikikkutta (когда мы приедем) isissanngilatit (ты заходить не будешь). Qamutikka nappartikkukkit (я свои сани поставлю стоймя; nappartippaa – ставит; приставляет его/её) tunuanut toqqussaatit (а ты за ними спрячешься)! Taava taakkua nannut ilioqqareerukkit (когда этих медведей выгружать мне надо будет; iliorarpai – выкладывает их одного за другим) igalaakkut oqariaruma (я через окно крикну) ”siulliup angineq piumaarpaa (первая самого большого получит; siulleq – первый; angineq – самый большой)”, tassaasiit siulliuniutissapput (они, как обычно, бросятся наперегонки, чтобы подбежать первыми; siulliuvoq – является первым; -niupput – соревноваться).

– Nuliakasikka pingasukasiit nerrersuuinnaapput, tikikkutta isissanngilatit. Qamutikka nappartikkukkit tunuanut toqqussaatit! Taava taakkua nannut ilioqqareerukkit igalaakkut oqariaruma ”siulliup angineq piumaarpaa”, tassaasiit siulliuniutissapput.

Tikikkamik (когда они добрались) taamaaliorpoq (она так и сделала). Qamutaata tunuanut toqqorluni (за санями спрятавшись), tamaana akunninnguisigut isiginnaarusaarluni (в щёлки тихонько наблюдая; akunneq – промежуток; isiginnaarpoq – наблюдает; -rusaarpoq – медленно; расслабленно; с удобством). Taava igalaakkut angut suaarpoq (тут через окно человек крикнул):

– Taamagooq (так, мол, и так) siulliup angineq pigumaaraa (первая самого большого получит)! Iii (ой-ой-ой), illunnguakasimmit anileriarput arnarsuit pingasut ululisartut (из домишки выбежали три бабищи с ножами улу /в руках/; illunnguakasik – неказистый домишко; -nnguaq – маленький; arnarsuaq – баба: «большая женщина»; ululisartoq – имеющий при себе нож-улу; -lik – оснащённый чем-л.) naarsuarnik ilikkaartut (с огромными животами /были они с большими/; naaq – живот; -kkaaq – имеет что-л. большое).

Tikikkamik taamaaliorpoq. Qamutaata tunuanut toqqorluni, tamaana akunninnguisigut isiginnaarusaarluni. Taava igalaakkut angut suaarpoq:

– Taamagooq siulliup angineq pigumaaraa! Iii, illunnguakasimmit anileriarput arnarsuit pingasut ululisartut naarsuarnik ilikkaartut.

Nannut tungaannut arpaliullutik (к медведям подбежав) oqarput (они сказали):

– Uanga aajuna pissara (я вот этого возьму)! – Uanga aajuna pissara (я вот этого возьму)! Tamarmik immikkut nanoq ilivitsoq tiguaat (каждая по одному целому медведю взяла; immikkut – по отдельности; ilivitsoq – целый; tiguaa – берёт его/её). Pilakkamikkit, pilakkamikkit (свежевали они их, на куски разрезали; pilappaa – сдирает кожу с него/с неё; режет на куски его/её) iseqaat (/а потом/ снова /в дом/ зашли). Uutsipput, uutsipput (готовили они /мясо/, готовили; uutsivoq – готовит еду; подвергает тепловой обработке), iga siulleq uuperarlugu (первый горшок /мяса/ только сварили; iga – горшок для варки; uuppaa – готовит /еду/; варит; жарит; uuppoq – готовится /о еде/; варится; жарится), qangaammalli uutatik nunguppaat (тут же его весь съели; nunguppaa – заканчивает, съедает его/её). Tullissaanik aamma taamannak uukkamikku (следующий /будущий/ снова так же как только сварили), suli uuinngitsoq (ещё и не доварили: «ещё не доваренный») aamma qangali nungoqqereerpaat (тоже в мгновение ока умяли; qangali – когда же? давно ли?; nungoqqereerpaa – снова съел; -qqi– – снова; -reerpoq – показатель завершённого действия), suliluunniit uertik nerisinnagu (а мужу их пока ничего не досталось: «ещё ничего их муж не поев»).

Nannut tungaannut arpaliullutik oqarput:

– Uanga aajuna pissara! – Uanga aajuna pissara! Tamarmik immikkut nanoq ilivitsoq tiguaat. Pilakkamikkit, pilakkamikkit iseqaat. Uutsipput, uutsipput, iga siulleq uuperarlugu, qangaammalli uutatik nunguppaat. Tullissaanik aamma taamannak uukkamikku, suli uuinngitsoq aamma qangali nungoqqereerpaat, suliluunniit uertik nerisinnagu.

Aatsaat pingajussaannik uutsereeramik (только третьим приготовленным /горшком мяса/) qaarsillareermata (когда они наелись; qaarsillarpoq – удовлетворяется) uiat asuuna oqartoq (их муж наконец сказал):

Перейти на страницу:
Прокомментировать
Подтвердите что вы не робот:*