Максим Дзевенис - Польские сказки
Na krzyk ten zbiegły się liczne pokojowe i towarzyszki księżniczki, okrążyły młodą swą panią, rzuciły się na brodatego natręta i tak go szczerze łaskotać zaczęły, że kupiec mniemany śmiał się i płakał razem, kaszlał i kichał, nogami brykał, rękami wywijał, rzucał się na wszystkie strony i plackiem na ziemię padał tarzając się jak szalony, a rady sobie dać nie mógł, bo na nieszczęście, w przestrachu był zapomniał, że jest czarownikiem, i nieprędko odzyskawszy przytomność, przemienił się w jeża, od którego dziewczęta, prawie do krwi białe swe paluszki pokłuwszy, z krzykiem odskoczyły.
Księżniczka znaleziony pieścień ojcu pokazała i tak go bardzo upodobała (княжна найденное кольцо отцу показала и так сильно его полюбила; tak bardzo – настолько, так сильно), że dzień i noc na serdecznym palcu nosiła (что день и ночь /его/ носила на безымянном пальце; palec serdeczny – безымянный палец).
Nazajutrz (на следующий день; jutro – завтра; nazajutrz – на следующий день), gdy jedna w pokoju została (когда она осталась одна в комнате), zaczęła się niby bawić i jakoś przypadkiem pierścień upadł (начала будто бы играть и как-то случайно кольцо упало; przypadek – случай; przypadkiem – случайно), potoczył się (покатилось), rozsypał i (рассыпалось и) – o dziw nad dziwy (о чудо из чудес; dziw nad dziwami – чудо из чудес). I (и) – przed piękną (перед прекрасной), zapłonioną księżniczką stanął śliczny chłopiec (покрасневшей княжной встал красивый парень; zapłonić się – покраснеть, зардеться), uczeń czarownika (ученик колдуна).
Księżniczka znaleziony pieścień ojcu pokazała i tak go bardzo upodobała, że dzień i noc na serdecznym palcu nosiła.
Nazajutrz, gdy jedna w pokoju została, zaczęła się niby bawić i jakoś przypadkiem pierścień upadł, potoczył się, rozsypał i – o dziw nad dziwy. I – przed piękną, zapłonioną księżniczką stanął śliczny chłopiec, uczeń czarownika.
Księżniczka tak się zmieszała (княжна так смутилась), że oczu podnieść nie śmiała (что не смела поднять глаза), ale gdy uczeń całą rzecz przełożył (но когда ученик /ей/ всё дело растолковал; przełożyć – уст. растолковать), tak go sobie upodobała (она так его полюбила; upodobać kogoś, coś – облюбовать, полюбить кого-л. что-л.), że mile z nim rozmawiała (что ласково с ним разговаривала; mile – мило, сердечно, ласково), a kiedy drzwiami ktoś skrzypnął (а когда кто-то дверью скрипнул), uczeń znów stał się pierścieniem (ученик снова стал кольцом), księżniczka na palec go włożyła (княжна на палец его надела), do piersi swych przytuliła i dygnąwszy grzecznie (к груди своей прижала и, сделав реверанс вежливо; dygnąć – сделать реверанс), ojca prosiła (просила отца), by owego kupca (чтобы того купца), jeśliby się do pałacu po pierścień przyjść poważył (если бы во дворец за кольцом прийти осмелился), precz za bramę przepędzić kazał (прочь за ворота прогнать велел).
Księżniczka tak się zmieszała, że oczu podnieść nie śmiała, ale gdy uczeń całą rzecz przełożył, tak go sobie upodobała, że mile z nim rozmawiała, a kiedy drzwiami ktoś skrzypnął, uczeń znów stał się pierścieniem, księżniczka na palec go włożyła, do piersi swych przytuliła i dygnąwszy grzecznie, ojca prosiła, by owego kupca, jeśliby się do pałacu po pierścień przyjść poważył, precz za bramę przepędzić kazał.
Kiedy jednak kupiec po pierścień tegoż dnia przybył (однако, когда купец за кольцом того же дня = в тот же день прибыл), książę, mimo uprzedzenia córki (князь, несмотря на предупреждение дочери; mimo – несмотря на), kazał mu go niezwłocznie oddać (приказал ему его немедленно отдать; niezwłoczny – немедленный; безотлагательный).
Księżniczka, zagniewana (княжна, рассерженная = рассердившись), ze łzami w oczach pierścień zdjęła (со слезами в = на глазах кольцо сняла; zdjąć – снять), kupcowi go pod nogi cisnęła (купцу его под ноги бросила), aż się w drobne rozsypał perełki (так, что оно даже рассыпалось в мелкие жемчужинки).
Kiedy jednak kupiec po pierścień tegoż dnia przybył, książę, mimo uprzedzenia córki, kazał mu go niezwłocznie oddać.
Księżniczka, zagniewana, ze łzami w oczach pierścień zdjęła, kupcowi go pod nogi cisnęła, aż się w drobne rozsypał perełki.
Nagle kupiec zadrżał cały (вдруг купец весь задрожал), plackiem upadł na podłogę (упал ничком на пол), stał się wnet czarnym kogutem i zaczął perełki dziobać (стал чёрным петухом и начал клевать жемчужинки), a podebrawszy wszystkie (а, подобрав все), wzleciał na okno (взлетел на окно), zatrzepał skrzydłami i zaśpiewał (захлопал крыльями и запел):
– Uczniu-gdzie-ty (ученик-где-ты)? – po czym śmignął w górę i zniknął (после чего взмыл вверх и исчез).
Nagle kupiec zadrżał cały, plackiem upadł na podłogę, stał się wnet czarnym kogutem i zaczął perełki dziobać, a podebrawszy wszystkie, wzleciał na okno, zatrzepał skrzydłami i zaśpiewał:
– Uczniu-gdzie-ty? – po czym śmignął w górę i zniknął.
Ale księżniczka, którą uczeń wcześnie nauczył (но княжна, которую ученик только что научил), jak miała postąpić (как ей следует поступить), rzuciwszy pierścień (бросив кольцо), upuściła niby przypadkiem swą chusteczkę (уронила будто бы случайно свой платочек), którą zręcznie jedną (которым ловко одну), najbujniejszą perełkę przykryła (самую пышную = большую жемчужинку прикрыла; bujny – буйный, обильный, пышный).
Ta to właśnie perełka (именно эта жемчужинка), wytoczywszy się w tej chwili spod owej chusteczki i na zapytanie koguta odpowiedziawszy także głosem kogucim (выкатившись сию минуту из-под того платочка и на вопрос петуха ответив тоже петушиным голосом; w tej chwili – сейчас, сию минуту):
Ale księżniczka, którą uczeń wcześnie nauczył, jak miała postąpić, rzuciwszy pierścień, upuściła niby przypadkiem swą chusteczkę, którą zręcznie jedną, najbujniejszą perełkę przykryła.
Ta to właśnie perełka, wytoczywszy się w tej chwili spod owej chusteczki i na zapytanie koguta odpowiedziawszy także głosem kogucim:
– A-ja-tu-taj (а-я-з-десь)! – rzuciła się w postaci sokoła przez okno (бросилась в виде/образе сокола через окно). Sokół dopędził wnet czarnego koguta (сокол догнал сразу чёрного петуха), szarpnął go silnie szponami (рванул его сильно когтями; szarpnąć – рвануть, дёрнуть), pochwycił lewe skrzydło (схватил левое крыло), zmiął wszystkie lotki (смял все маховые перья; zmiąć – смять; lotka – маховое перо), a kogut jak kamień padł do bystrego potoku i utonął (а петух как камень упал в быстрый ручей и утонул; paść – упасть).
Sokół zaś wzniósł się ponad pałacem książęcym (сокол же поднялся над княжеским дворцом), wleciał przez okno szerokie (влетел через широкое окно), siadł na ręku swej księżniczki i jasnymi swymi oczami poglądał na nią i zeskoczywszy na podłogę (сел на руке своей княжны и светлыми своими глазами поглядывал на неё и, спрыгнув на пол), znowu ukazał się takim (снова явил себя таким; ukazać – показать, указать; явить; się – себя), jakim go już raz księżniczka widziała (каким его уже однажды княжна видела), ślicznym uczniem czarownika (красивым учеником колдуна).
– A-ja-tu-taj! – rzuciła się w postaci sokoła przez okno. Sokół dopędził wnet czarnego koguta, szarpnął go silnie szponami, pochwycił lewe skrzydło, zmiął wszystkie lotki, a kogut jak kamień padł do bystrego potoku i utonął.
Sokół zaś wzniósł się ponad pałacem książęcym, wleciał przez okno szerokie, siadł na ręku swej księżniczki i jasnymi swymi oczami poglądał na nią i zeskoczywszy na podłogę, znowu ukazał się takim, jakim go już raz księżniczka widziała, ślicznym uczniem czarownika.
Odtąd uczeń czarów zaniechał (с тех пор ученик оставил колдовство; odtąd – с тех пор; czary – мн. чары, волшебство, колдовство; zaniechać czegoś – прекратить, оставить что-л.), z księżniczką się ożenił (женился на княжне; ożenić się z kimś – жениться на ком-л.), do pałacu swą matkę sprowadził (во дворец привёз свою мать), siostry za bogatych kupców powydawał (сёстры = сестёр за богатых купцов выдал), a po wszystkich szynkach całego kraju zalecił (а по всем кабакам всей страны предписал; szynk – шинок, кабак; zalecić – рекомендовать, предписать), by jego ojcu bezpłatnie wódkę dawano (чтобы его отцу бесплатно водку давали), za którą sam z własnej kieszeni co rok wypłacał (за которую сам из собственного кармана ежегодно платил; co rok – ежегодно; wypłacać – выплачивать, платить).
A wkrótce po śmierci swego teścia ów poczciwy synek szewca i biedny uczeń czarownika udzielnym księciem został i wraz z żoną i dziatkami (а вскоре после смерти своего тестя тот славный сынок сапожника и бедный ученик колдуна стал удельным князем и вместе с женой и детками; poczciwy – добрый, добродушный), i całym ludem poddanych był tak szczęśliwy (и всем народом подданных был так счастлив), że tego ani piórem opisać (что этого ни пером описать), ani pieśnią wyśpiewać (ни песней пропеть; pieśń – песня), ani bajką wybajać (ни сказкой рассказать: «разболтать»; wybajać – разболтать).
Odtąd uczeń czarów zaniechał, z księżniczką się ożenił, do pałacu swą matkę sprowadził, siostry za bogatych kupców powydawał, a po wszystkich szynkach całego kraju zalecił, by jego ojcu bezpłatnie wódkę dawano, za którą sam z własnej kieszeni co rok wypłacał.
A wkrótce po śmierci swego teścia ów poczciwy synek szewca i biedny uczeń czarownika udzielnym księciem został i wraz z żoną i dziatkami, i całym ludem poddanych był tak szczęśliwy, że tego ani piórem opisać, ani pieśnią wyśpiewać, ani bajką wybajać.
Lucjan Siemieński
(Люциан Семеньский)
12. Królowa Bałtyku 11
(Королева Балтийского моря)
W głębinie wód Bałtyku wznosił się za dawnych czasów pałac królowej Juraty (в глубине вод Балтийского моря возвышался в прежние времена дворец королевы Юраты; za dawnych czasów – в прежние времена). Ściany tego pałacu były z czystego bursztynu (стены этого дворца были из чистого янтаря), progi ze złota (пороги – из золота; próg – порог), dach z łuski rybiej (крыша – из рыбьей чешуи), a okna z diamentów (а окна – из бриллиантов). Razu jednego rozesłała królowa wszystkich szczupaków z listami do najznakomitszych bogiń Jury (однажды разослала королева всех щук с письмами к самым знатным богиням Юры12 = Моря; list – письмо; do – к; znakomity – уст. знаменитый. знатный), prosząc do siebie na gody i wspólną poradę (прося = приглашая их к себе на пиршество и совместный совет; prosić – просить; gody – мн. пиршество; wspólny – общий, совместный). Nadszedł dzień wyznaczony i zaproszone boginie przybyły (пришёл назначенный день и приглашённые богини прибыли; zaprosić – пригласить): wtenczas królowa (тогда королева), otoczona przydwornym orszakiem (окружённая придворной свитой), ukazała się w Sali (появилась в зале), uprzejmym ukłonem powitała gości i zasiadłszy na bursztynowym tronie (любезным поклоном приветствовала гостей и, сев на янтарный трон; uprzejmy – вежливый, любезный; zasiąść na czymś – усесться, сесть на что-л.), tak mówić zaczęła (начала говорить так; zacząć – начать):
