Пьер Буль - Планета малпаў (на белорусском языке)
Я вырашыў зрабiць дослед. Калi дзяўчына наблiзiлася да мяне, я паглядзеў ёй у самыя вочы i, пакуль яна не паспела павярнуць назад, шырока ўсмiхнуўся з усёй пяшчотаю i зычлiвасцю, на якiя толькi быў здольны.
Вынiк быў неверагодны. Дзяўчына спынiлася, устала нагамi на дно - у гэтым месцы вада даходзiла ёй да пояса - i выставiла наперад скурчаныя пальцы з доўгiмi пазногцямi. Яна баранiлася ад мяне! Потым адскочыла i кiнулася на бераг. Там яна азiрнулася i зноў застыла, як i на версе абрыву, насцярожана паглядваючы на мяне, бы звярок, якi адчуў небяспеку. Магчыма, яна зноў даверылася б нам, бо, умомант сагнаўшы з твару ўсмешку, я зноў пачаў плаваць туды i назад з сама нявiнным выглядам. Але тут дзяўчыну яшчэ мацней за маю ўсмешку ўстрывожыла новае здарэнне: спачатку мы пачулi ў лясным гушчары нейкi шум, а потым перад намi з'явiўся наш сябар Гектар. Пераскокваючы з галiны на галiну, ён спусцiўся на зямлю i зачыкiльгаў да возера, радуючыся гаспадарам. I тут твар у дзяўчыны скрывiўся ў звярынай грымасе лютасцi i проста неверагоднага жаху! Яна ўся сцiснулася, лiтаральна злiўшыся з каменнем, мускулы яе напружылiся, ногi падагнулiся, быццам для скачка, а пальцы скурчылiся, нiбыта яна выпусцiла кiпцюры. I ўсё гэта з-за маленькай смешнай малпы, якая спяшалася развесялiць нас сваiм крыўляннем!
Усё здарылася iмгненна. Калi Гектар, не зважаючы на дзяўчыну, параўняўся з ёю, тая выпрасталася, быццам спружына, i, скокнуўшы да яго, сашчапiла на шыi ў шымпанзэ рукi, а нагамi, бы цiскамi, абхапiла ягонае цельца, так што ён i паварушыцца не мог. Напад быў такi раптоўны, што мы не паспелi ўмяшацца. Гектар слаба тузануўся i застыў. Праз некалькi секунд дзяўчына адкiнула яго ён быў ужо мёртвы. Гэтая боскай прыгажосцi iстота - у рамантычным парыве я назваў дзяўчыну раней пра сябе Нова, бо з'яўленне яе перад намi можна было параўнаць хiба што з узыходжаннем зоркi на небе - узяла дый задушыла нi з таго нi з сяго бяскрыўднага ручнога звярка.
Калi мы нарэшце аправiлiся ад шоку i кiнулiся Гектару на дапамогу, было ўжо позна. Дзяўчына павярнулася да нас i зноў выцягнула рукi, быццам збiралася ўчапiцца цяпер ужо ў нас. Верхняя губа ў яе прыўзнялася, ашчэрылiся зубы. Выгляд у дзяўчыны быў такi люты, што мы замерлi на месцы. Потым яна гучна i працяжна цi то крыкнула, цi то ўзвыла - гук гэты можна было прыняць за кароткую песню перамогi цi папярэджанне, - i кiнулася ў гушчар. Праз iмгненне яе залацiстаскурае цела, мiльгануўшы апошнi раз памiж кустоў, схавалася ў зараснiку, i мы зноў засталiся адны сярод маўклiвага лесу.
Раздзел VI
- Гэта дзiкунка, - сказаў я нарэшце. - Можа, яна з якога-небудзь адсталага племенi накшталт тых, што знаходзяць яшчэ ў Новай Гвiнеi цi ў лясах Афрыкi?
Зрэшты, я сказаў гэта без асаблiвай упэўненасцi. I Артур Левэн адразу ж асадзiў мяне.
- У якiх гэта прымiтыўных плямёнаў бачыў ты такую дасканаласць формаў i гарманiчнасць рухаў? - спытаўся ён ледзь не са злосцю.
Я не знайшоў што i адказаць: Левэн сто разоў меў рацыю.
Прафесар Антэль хоць i быў цяпер надзвычай задуменны, але пачуў усё ж такi нашую размову.
- Нават у сама прымiтыўных нашых плямёнаў ёсць мова, - заўважыў ён. - А гэтая дзiвачка не ведае нiводнага слова.
Мы абшнырылi ўсё наваколле, але не знайшлi нiякiх слядоў незнаёмай. Тады вярнулiся на паляну, дзе стаяў наш катэр. Прафесар Антэль хацеў адразу ж узляцець, каб апусцiцца ў больш цывiлiзаваным раёне. Аднак Левэн прапанаваў пачакаць яшчэ хоць бы суткi i паспрабаваць наладзiць кантакт з жыхарамi джунгляў. Я падтрымаў яго, i ўрэшце Левэнава прапанова была прынятая i Антэлем. Мы не рашылiся прызнацца адзiн аднаму, што нас утрымлiвала тут надзея яшчэ раз убачыць незнаёмую.
Дзень закончыўся без новых здарэнняў. Настаў час захаду, i мы залюбавалiся гiганцкай Бетэльгейзе, што знiкала спакваля за гарызонтам: зямлянiн не можа ўявiць сабе такога фантастычна прыгожага вiдовiшча. I тут мы адчулi, што ў джунглях нешта змянiлася: яны напоўнiлiся таемнымi гукамi i шолахамi. Нам здавалася, што адусюль за намi сочаць скрозь лiсце нейкiя нябачныя iстоты. Аднак ноч прайшла спакойна: мы замкнулiся ў катэры i па чарзе дзяжурылi да ранiцы. На золку непрыемнае пачуццё таго, што за намi сочаць, узмацнiлася. Мне нават здалося, што з лесу даносяцца кароткiя прарэзлiвыя крыкi, накшталт тых, што мы чулi напярэдаднi ад Новы. У нашым уяўленнi лес ужо кiшма кiшыць невядомымi iстотамi, але нiводная так i не з'явiлася.
Трохi пазней мы вырашылi яшчэ раз схадзiць да вадаспада. Усю дарогу нас гняло ўсё тое ж непрыемнае пачуццё, што нейкiя iстоты, iдучы ўслед, неадступна сочаць за намi, не рашаючыся, аднак, паказацца. Але ж яшчэ ўчора Нова выйшла ўсё-такi нарэшце да нас.
- Можа, iх палохае нашая адзежа? - сказаў раптам Артур Левэн.
Мяне, бы маланкай, працяла здагадка! Я дакладна ўспомнiў, як Нова, задушыўшы Гектара, кiнулася ўцякаць i наткнулася на нашу зваленую ў кучу адзежу. Яна ўмомант шарахнулася ўбок, бы спалоханы конь.
- Зараз паглядзiм! - сказаў я.
I вось, раздзеўшыся дагала, мы, як i мiнулы раз, кiнулiся ў возера i прынялiся дурэць з сама бесклапотным выглядам.
Выпрабаваныя ўжо аднойчы хiтрыкi зноў далi чаканы вынiк. Праз некалькi хвiлiн мы заўважылi на абрыве Нову, хоць i не прыкмецiлi, як яна туды трапiла. Гэтым разам дзяўчына была не адна. Побач з ёю стаяў зусiм голы мужчына, на выгляд звычайны зямлянiн, ужо ў гадах. Асобныя яго рысы настолькi нагадвалi твар нашае багiнi вадаспада, што я прыняў мужчыну за яе бацьку. Як i яна, ён разглядваў нас з трывогаю i недаўменнем.
Паступова вакол нас пачалi з'яўляцца ўсё новыя i новыя людзi. Мы напусцiлi на сябе абыякавы выгляд. Людзi выходзiлi з лесу i наблiжалiся да возера з усiх бакоў, акружаючы нас. Усе яны, мужчыны i жанчыны, статныя, залацiстаскурыя, былi вельмi прыгожыя. Яны ўзбуджана жэстыкулявалi, зрэдку коратка ўскрыкваючы.
Кола сарорцаў самкнулася, i нас ахапiла трывога: эпiзод з Гектарам мiжволi насцярожыў. Аднак у паводзiнах людзей не было анiчога пагрозлiвага: мусiбыць, iх усяго толькi, гэтаксама ж як i Нову, цiкавiлi нашыя гульнi ў вадзе.
Так яно i было! Неўзабаве Нова, якую я ўжо лiчыў нашай старой знаёмаю, кiнулася ў возера, а за ёй пасля больш-менш доўгiх ваганняў i ўсе астатнiя. Мы распачалi нашыя ўчарашнiя забавы, ганяючыся адзiн за адным, быццам цюленi. Рознiца была толькi ў тым, што сёння вакол нас плюхалiся i фыркалi прынамсi два дзесяткi дзiўных iстот, чые сур'ёзныя твары надта ўжо не стасавалiся да iх дзiцячых паводзiн.
Прайшло хвiлiн пятнаццаць, i мяне агарнула стома. Няўжо мы iмкнулiся да такой далёкай Бетэльгейзе дзеля такiх вось дзiцячых забаў? Мне стала сорамна за сябе. Я засмучана пазiраў на нашага мудраца Антэля, якi аддаваўся гэтай наiўнай гульнi з вiдавочным задавальненнем. Але што нам, зрэшты, заставалася яшчэ рабiць? Наўрад цi хто можа ўявiць, як цяжка наладзiць кантакт з iстотамi, якiя не ўмеюць нi гаварыць, нi нават усмiхацца. Аднак я спрабаваў дамагчыся iх разумення. Пачаў жэстыкуляваць, стараючыся ўкласцi ў кожны жэст пэўнае значэнне. З сама зычлiвым выглядам, на якi толькi быў здольны, складваў рукi на грудзях. Кланяўся "па-кiтайску". Пасылаў паветраныя пацалункi. Але ўсе мае руплiвыя спробы не мелi нiякага поспеху. У вачах у сарорцаў не запалiлася анiводнай iскаркi разумення.
