Станислав Лем - Салярыс (на белорусском языке)
- Камбiнезон?.. Навошта? - спыталася яна, адразу сцягваючы сукенку.
Але тут высветлiлася дзiўная рэч - сукенку нельга было зняць- яна аказалася без усялякай зашпiлькi. Чырвоныя гузiкi пасярод былi толькi аздобай. Нiякiх зашпiлек няма. Хэры разгублена ўсмiхалася. Робячы выгляд, што гэта сама звыклая справа, я падняў з падлогi iнструмент, падобны на скальпель, надрэзаў iм сукенку, там, дзе на спiне пачыналася дэкальтэ. Цяпер яна магла зняць сукенку праз галаву. Камбiнезон быў ёй трохi велiкаваты.
- Мы паляцiм?.. Разам? - дапытвалася яна, калi мы, апрануўшыся, выходзiлi з пакоя.
Я кiўнуў галавой. Я надта баяўся, што мы сустрэнем Снаўта, але калiдор, якi вёў да ўзлётнай пляцоўкi, быў пусты, а дзверы радыёстанцыi, мiма якiх мы прайшлi, зачынены.
На Станцыi панавала мёртвая цiшыня. Хэры сачыла, як на невялiкай электрычнай калясцы я вывозiў з сярэдняга бокса на свабодную паласу ракету. Я метадычна праверыў стан мiкрарэактара, тэлекiраванне рухавiка, затым разам са стартавай каляскай перакацiў ракету на круглую ролiкавую плоскасць стартавага стала пад цэнтрам лейкападобнага купала, прыняўшы адтуль пустую капсулу.
Гэта была невялiкая ракета для сувязi Станцыi з Сатэлоiдам; яна прызначалася для перавозак грузу, людзi ў ёй ляталi ў выключных выпадках ракета не адчынялася знутры. Мне патрабавалася менавiта такая ракета. Вядома, я не збiраўся запускаць яе, але рабiў усё, як перад сапраўдным стартам. Хэры неаднойчы суправаджала мяне пад час палётаў i крыху разбiралася ў падрыхтоўцы да старту. Я праверыў стан кандыцыянераў i кiслароднай апаратуры, запусцiў iх, а калi запалiлiся кантрольныя лямпачкi, вылез з цеснага бокса i звярнуўся да Хэры, якая стаяла ля трапа:
- Заходзь.
- А ты?
- Зайду пасля цябе. Мне трэба зачынiць люк.
Я не баяўся, што яна адгадае мой намер. Калi яна па трапе паднялася ў ракету, я адразу ж усунуў галаву ў люк i спытаўся, цi добра ёй там; пачуў глухое "ага", адступiўся i з усяе сiлы зачынiў века. Я дарэшты зацiснуў абедзве засаўкi i загадзя падрыхтаваным ключом пачаў закручваць пяць шрубаў, якiя замацоўвалi ў пазах века люка.
Металiчная сiгара стаяла вертыкальна i была гатова вось-вось узляцець. Я ведаў, той, якую я замкнуў, нiчога не пагражае - у ракеце дастаткова кiслароду, нават харчу крыху ёсць; зрэшты, я зусiм не збiраўся трымаць яе там да бясконцасцi.
Я iмкнуўся любой цаной здабыць хоць некалькi гадзiн свабоды, каб усё абдумаць, звязацца са Снаўтам i пагаварыць з iм ужо на роўных.
Калi я закручваў апошнюю шрубу, дык адчуў, што металiчныя мацаваннi, на якiх трымаецца ракета, устаноўленая толькi на выступах з трох бакоў, уздрыгваюць, але вырашыў, што гэта я сам з дапамогай вялiкага ключа неасцярожна расхiстаў стальную глыбу.
Я адышоўся на некалькi крокаў i ўбачыў тое, чаго не хацеў бы бачыць больш нiколi ў жыццi.
Ракета расхiсталася ад удараў знутры. Ды якiх удараў! Каб там быў стальны робат, а не чорнавалосая стройная дзяўчына, то i ён не здолеў бы гэтак трэсцi васьмiтонную ракету!
На палiраванай паверхнi снарада мiгцелi i пералiвалiся водблiскi агнёў касмадрома. Я не чуў нiякiх гукаў - унутры было цiха, толькi шырока расстаўленыя апоры стартавага стала, на якiх стаяла ракета, страцiлi дакладнасць абрысаў. Яны вiбравалi, як струны, - я нават спалохаўся, што ўсё можа развалiцца. Дрыготкiмi рукамi зацiснуў апошнюю шрубу, кiнуў ключ i саскочыў з трапа. Паволi адступаючы, я ўбачыў, як амартызатары, разлiчаныя толькi на пастаянны цiск, падскокваюць у сваiх гнёздах. Мне здалося, што стальная абшыўка мяняе свой колер. Як звар'яцел'ы, я падбег да пульта дыстанцыйнага кiравання, абедзвюма рукамi штурхануў угору рубiльнiк пуску рэактара i ўключэння сувязi; тады з рэпрадуктара, якi быў спалучаны з ракетай, пачуўся не то пiск, не то скавытанне, зусiм не падобнае на чалавечы голас, i ўсё-ткi я разабраў: "Крыс! Крыс! Крыс!!!"
Зрэшты, гучала гэта не вельмi выразна. Кроў лiлася з разбiтых костачак, так хаатычна i прымусова стараўся я запусцiць снарад. Блакiтны водблiск упаў на сцены стартавага стала; з адлюстравальнiка газаў павалiлi клубы дыму, якiя ператварылiся ў сноп асляпляльных iскраў; усе гукi накрыў высокi працяжны гул. Ракета ўзнялася на трох струменях полымя, якiя адразу ж злiлiся ў адзiн вогненны слуп, i, пакiдаючы за сабой дрыготкае марыва, вылецела праз шлюзавую адтулiну, якая адразу ж зачынiлася. Аўтаматычныя вентылятары пачалi падаваць свежае паветра ў залу, дзе яшчэ вiхурыўся едкi дым. Я на ўсё гэта не звяртаў увагi. Рукамi трымаўся за пульт, твар гарэў ад апёку, валасы абгарэлi ад цеплавога выпраменьвання; я сутаргава хапаў паветра, якое пахла гарэлым i азонам. Хоць пад час старту я iнстынктыўна заплюшчыў вочы, рэактыўны струмень асляпiў мяне. Даволi доўга перад вачыма стаялi чорныя, чырвоныя i залатыя кругi. Паступова яны растварылiся. Дым, пыл, туман знiкалi ў трубах вентылятараў, якiя цяжка стагналi. Перш за ўсё я ўбачыў зялёны экран радара. Я пачаў шукаць ракету з дапамогай радыёлакатара. Калi нарэшце злавiў, яна была ўжо за межамi атмасферы. Нiколi ў жыццi я не запускаў снарад так паспешна, усляпую, не ведаючы, якое паскарэнне яму надаць, куды наогул яго скiраваць. Я падумаў, што прасцей за ўсё вывесцi ракету на арбiту вакол Салярыс з радыусам каля тысячы кiламетраў. Тады я здолеў бы выключыць рухавiкi. Калi яны будуць працаваць, можа адбыцца катастрофа, вынiкi якой цяжка ўявiць. Тысячакiламетровая арбiта - як я пераканаўся з таблiцы - была стацыянарная. Але i яна, калi гаварыць праўду, нiчога не гарантавала. Проста я не мог прыдумаць нiчога iншага. У мяне не хапiла адвагi ўключыць радыёсувязь, якую я выключыў адразу пасля старту. Я зрабiў бы ўсё, абы толькi не чуць гэтага страшнага голасу, у якiм ужо не засталося нiчога чалавечага. Усе маскi былi сарваны - у гэтым можна прызнацца, - i пад выявай Хэры адкрылася iншая, сапраўдная выява, такая, што шаленства стала ўяўляцца сапраўдным збавеннем.
Была роўна гадзiна, калi я пайшоў з касмадрома.
"МАЛЫ АПОКРЫФ"
Скура на маiх руках i твары была абпаленая. Я ўспомнiў, што калi шукаў снатворнае для Хэры (калi б у мяне была сiла, я пасмяяўся б над сваёй наiўнасцю), то заўважыў у аптэчцы бутэлечку з маззю ад апёкаў, i пайшоў да сябе. Адчынiў дзверы i ў чырвоным святле захаду ўбачыў, што ў крэсле, ля якога Хэры стаяла нядаўна на каленях, нехта сядзiць. На нейкую долю секунды мяне апанаваў страх, я запанiкаваў i адскочыў, гатовы ўцякаць. Той, хто сядзеў, падняў галаву. Гэта быў Снаўт. Заклаўшы нагу за нагу, спiнай да мяне (на iм былi тыя ж шарачковыя штаны з плямамi ад рэактываў), ён праглядаў нейкiя паперы. Яны ляжалi на столiку побач. Пасля адклаў паперы i пачаў змрочна разглядаць мяне з-пад апушчаных на кончык носа акуляраў.
Не кажучы нi слова, я падышоў да рукамыйнiка, дастаў з аптэчкi мазь i пачаў мазаць ёю лоб i шчокi, там, дзе былi сама моцныя апёкi. На шчасце, я паспеў тады зажмурыцца, i вочы мае ацалелi. Некалькi вялiкiх пухiроў на вiсках i шчоках я прапароў стэрыльнай iголкай i шпрыцам высмактаў з iх вадкасць. Пасля наклеiў на твар дзве марлевыя накладкi з маззю. Снаўт па-ранейшаму назiраў за мной. Мне было ўсё адно. Твар мой гарэў усё мацней. Я закончыў свае працэдуры i сеў у другое крэсла, зняўшы з яго сукенку Хэры. Гэта была сама звычайная сукенка, толькi без усялякiх зашпiлек.
