Георгий Флоровский - Восточные Отцы IV века
Спасение для человека в соединении с Богом. Однако, воплощением Слова еще не завершается спасение. Со всею силою св. Григорий подчеркивает искупительное значение Крестной Смерти. В ней высшее благо и высший дар Божий, — «страдание Бога, Агнец, закланный за наши грехи»… Крест есть Жертва, — «очищение не малой части вселенной и не на малое время, но целого миpa и на веки». Св. Григорий со всею силою подчеркивает жертвенный характер смерти Спасителя. Он подробно сопоставляет эту жертву с прообразовательными жертвами Ветхого Завета. Крест есть жертвоприношение, и Христос есть истинный Агнец и Жрец, Примиритель и Архиерей. И это — Жертва и выкуп, λυτρον… Υπθρςξρ οπθεμλες νΰ Ρεα βερό γπευ χελξβεχερκθι θ οξςξμσ ρςπΰζδες, «θηξαπΰζΰ β Ρεαε νΰρ», «κΰκ Γλΰβΰ φελξγξ ςελΰ»… έςξ νε οπξρςξε ηΰμεωενθε, — βμερςξ νΰρ… Ρβ. Γπθγξπθι ρξ βρει πεηκξρςόώ ρςΰπΰεςρ βϋπΰηθςό βελθχΰιψσώ θνςθμνξρςό οπθνςθ θ σρβξενθ Ροΰρθςελεμ νΰψει κλςβϋ θ γπευΰ θ νΰηϋβΰες εγξ νεοεπεβξδθμϋμθ νεξλξγθημΰμθ: αυτοαμαρτια θ ς.ο. Κξνεχνξ, βξροπθνςϋι γπευ νε ξρκβεπνλ Αεηγπεψνξγξ. Βξλεώ βξρυξδ νΰ Κπερς, Αξγξχελξβεκ βξηνξρθς νΰ νεγξ νΰψ γπευ θ πΰροθνΰεμϋι ρξπΰροθνΰες εγξ νΰ νεμ… Θ ρβ. Γπθγξπθι οερνξρλξβθς «κπερς θ γβξηδθ, κξςξπϋμθ πΰηπεψεν ξς γπευΰ». Ξδνΰκξ, οξ μϋρλθ ρβ. Γπθγξπθ, ρμϋρλ Κπερςνξι ρμεπςθ νε βϋπΰζΰεςρ δξ κξνφΰ β οξνςθυ ζεπςβϋ θ βξηδΰνθ. «Ξρςΰεςρ θρρλεδξβΰςό βξοπξρ θ δξγμΰς, μνξγθμθ ξρςΰβλεμϋι αεη βνθμΰνθ, νξ δλ μεν βερόμΰ ςπεασώωθι θρρλεδξβΰνθ», — γξβξπθς ξν β ρβξεμ ηνΰμενθςξμ Οΰρυΰλόνξμ Ρλξβε. «Κξμσ θ δλ χεγξ οπξλθςΰ ρθ θηλθννΰ ηΰ νΰρ κπξβό — κπξβό βελθκΰ θ οπερλΰβνΰ Αξγΰ θ ΐπυθεπε, θ Ζεπςβϋ. Μϋ αϋλθ βξ βλΰδενθθ λσκΰβξγξ, οπξδΰννϋε οξδ γπευ θ ρλΰρςξλώαθεμ κσοθβψθε ρεαε οξβπεζδενθε. ΐ ερλθ φενΰ θρκσολενθ δΰεςρ νε θνξμσ κξμσ, κΰκ ρξδεπζΰωεμσ βξ βλΰρςθ, ροπΰψθβΰώ: κξμσ θ οξ κΰκξι οπθχθνε οπθνερενΰ ςΰκΰ φενΰ. Ερλθ λσκΰβξμσ, ςξ κΰκ ρθε ξρκξπαθςελόνξ! Πΰηαξινθκ οξλσχΰες φενσ θρκσολενθ, οξλσχΰες νε ςξλόκξ ξς Αξγΰ, νξ Ρΰμξγξ Αξγΰ, ηΰ ρβξε μσχθςελόρςβξ αεπες ςΰκσώ αεημεπνσώ ολΰςσ, χςξ ηΰ νεε ροπΰβεδλθβξ αϋλξ οξωΰδθςό θ νΰρ. ΐ ερλθ Ξςφσ, ςξ, βξ-οεπβϋυ, κΰκθμ ξαπΰηξμ? Νε σ νεγξ μϋ αϋλθ β ολενσ. ΐ, βξ-βςξπϋυ, οξχεμσ κπξβό Εδθνξπξδνξγξ οπθςνΰ Ξςφσ, Κξςξπϋι νε οπθνλ θ Θρΰΰκΰ, οπθνξρθμξγξ ξςφεμ, νξ ηΰμενθλ ζεπςβξοπθνξψενθε, βμερςξ ρλξβερνξι ζεπςβϋ δΰβ ξβνΰ. Νε βθδνξ λθ θη ρεγξ, χςξ Ξςεφ οpθεμλες (ζεπςβσ) νε οξςξμσ, χςξαϋ ςπεαξβΰλ θλθ θμελ β νει νσζδσ, νξ οξ δξμξρςπξθςελόρςβσ θ οξςξμσ, χςξ χελξβεκσ νσζνξ αϋλξ ξρβςθςόρ χελξβεχερςβξμ Αξγΰ, χςξαϋ Ξν Ρΰμ θηαΰβθλ νΰρ, οπεξδξλεβ μσχθςελ ρθλξώ, θ βξηηβΰλ νΰρ κ Ρεαε χπεη Ρϋνΰ, οξρπεδρςβσώωεγξ θ βρε σρςπξώωεγξ β χερςό Ξςφΰ, Κξςξπξμσ Ξν ξκΰηϋβΰεςρ βξ βρεμ οξκξπνϋμ». Μξζες οξκΰηΰςόρ, χςξ ρβ. Γπθγξπθι νε δΰες οπμξγξ ξςβεςΰ νΰ βξοπξρ. Β δειρςβθςελόνξρςθ ξν δΰες εγξ, οπΰβδΰ, κπΰςκξ: «Δΰ ασδες οπξχεε οξχςενξ μξλχΰνθεμ». Κπερς ερςό Οξαεδΰ νΰδ ρΰςΰνξώ θ ΰδξμ, νξ νε βϋκσο. Κπερς ερςό Ζεπςβΰ αλΰγξοπθςνΰ, νξ νε ολΰςΰ θ νε βϋκσο Αξγσ. Κπερς ερςό νεξαυξδθμξρςό χελξβεχερκξι οπθπξδϋ, νε νεξαυξδθμξρςό Αξζερςβεννξι Οπΰβδϋ… Θ ξρνξβΰνθε ύςξι δξμξρςπξθςελόνξι νεξαυξδθμξρςθ — β γπευε χελξβεκΰ θ β νεκξεμ βϋπξζδενθθ ςελΰ, — χπεη οΰδενθε ΐδΰμΰ ολξςό ξςζελελΰ θ ρςΰλΰ ςπσοξμ, ΰ δσψΰ «ςπσοξνξρθφει»… Ολξςό ξχθωΰεςρ θ κΰκ αϋ ξαλεγχΰεςρ χπεη Κπερςνξε οπξλθςθε κπξβθ. Κπερς ρβ. Γπθγξπθι β ξδνξμ μερςε νΰηϋβΰες Κπεωενθεμ, — «κπξβόώ θ μσχενθχερςβξμ». Β δπσγξμ μερςε ρβ. Γπθγξπθι γξβξπθς ξ δβξκξμ ξχθωενθθ, δΰπξβΰννξμ Υπθρςξμ: «ξδνξ — βεχνξγξ Δσυΰ, θ θμ ξχθρςθλ βξ μνε οπεζνθε οξβπεζδενθ, πξζδΰεμϋε ξς ολξςθ; δπσγξε — νΰψει κπξβθ (θαξ ρβξεώ νΰηϋβΰώ ςσ κπξβό, κξςξπσώ θρςξωθλ Υπθρςξρ Αξγ μξι), — θρκσολενθε οεπβξπξδνϋυ νεμξωει θ θηαΰβλενθε μθπΰ». Κπερς ερςό νεκξε πξζδενθε, — οξςξμσ-ςξ Κπεωενθε ερςό οπθχΰρςθε Κπερςσ, ρξσμθπΰνθε θ ροξγπεαενθε, βξηπξζδενθε θη γπξαΰ θ χπεη γπξα… «Θαξ μνε νεξαυξδθμξ οπεςεποεςό ρθε ροΰρθςελόνξε θημενενθε, χςξαϋ κΰκ θη οπθςνξγξ οπξθηξψλξ ρκξπανξε, ςΰκ θη ρκξπανξγξ βνξβό βξηνθκλξ οπθςνξε». Νΰ Κπερςε, οξ μϋρλθ ρβ. Γπθγξπθ, βξρρςΰνΰβλθβΰεςρ οεπβξηδΰννΰ χθρςξςΰ χελξβεχερκξι οπθπξδϋ. «Μϋ βξηϋμελθ νσζδσ β Αξγε βξολξςθβψεμρ θ σμεπψεμ, χςξαϋ νΰμ ξζθςό. Μνξγξ αϋλξ β ςξ βπεμ χσδερ: Αξγ πΰροθνΰεμϋι, ρξλνφε ξμπΰχΰώωεερ θ ρνξβΰ πΰηγξπΰώωεερ (θαξ νΰδλεζΰλξ, χςξαϋ θ ςβΰπθ ρξρςπΰδΰλθ βξπφσ), ηΰβερΰ πΰηδπΰβψΰρ, κπξβό θ βξδΰ, θηλθβψΰρ θη πεαπΰ (ξδνΰ οξςξμσ, χςξ αϋλ Ξν χελξβεκ, δπσγΰ οξςξμσ, χςξ Ξν βϋψε χελξβεκΰ); ηεμλ κξλεαλώωΰρ, κΰμνθ, πΰρςξπγΰώωθερ πΰδθ Κΰμν, μεπςβεφϋ βξρρςΰβψθε βξ σβεπενθε, χςξ ασδες οξρλεδνεε θ ξαωεε βξρκπερενθε, χσδερΰ οπθ οξγπεαενθθ. Νξ νθ ξδνξ θη νθυ νε σοξδξαθςρ χσδσ μξεγξ ροΰρενθ. Νεμνξγθε κΰολθ κπξβθ βξρρξηθδΰώς φελϋι μθπ, θ δλ βρευ λώδει δελΰώςρ ςεμ ζε, χεμ αϋβΰες ηΰκβΰρκΰ δλ μξλξκΰ, ρξαθπΰ θ ρβησ νΰρ βξεδθνξ». Υπθρςξρ βξροπθνλ βρε χελξβεχερκξε, «βρε, χςξ οπξνθκλΰ ρμεπςό», — θ ρμεπςόώ πΰηπσψθλ ρμεπςό… Ρμεπςό ερςό Βξρκπερενθε, β ύςξμ ςΰινΰ Κπερςΰ. Οξςξμσ θ γξβξπθς ρβ. Γπθγξπθι β δενό Οΰρυθ ξ ρςπΰδΰνθυ Αξγΰ. «Β ρει δενό βελθκθι Υπθρςξρ βξηηβΰν ξς μεπςβεφξβ, κ κξςξπϋμ οπθλξζθλρ. Β ρει δενό ξςπΰηθλ Ξν ζΰλξ ρμεπςθ, ρξκπσψθλ μπΰχνϋε ηΰςβξπϋ σνϋλξγξ ΰδΰ, δΰπξβΰλ ρβξαξδσ δσψΰμ. Β ρει δενό, βξροπνσβ θη γπξαΰ, βθλρ Ξν λώδμ, δλ κξςξπϋυ πξδθλρ, σμεπ θ βξηασζδεν θη μεπςβϋυ, χςξαϋ μϋ, βξηπξζδεννϋε θ θηαεζΰβψθε ρμεπςθ, βξρυθωενϋ αϋλθ ρ ξαξώ βξρυξδωθμ».
