К Акула - За волю (на белорусском языке)
Трэба было зрабiць разьведку. Хто-ж яна такая i адкуль узялася? Прывабна-прыгожая. Хараство сьцiпласьцi: поўныя вусны без памады, валосы роскаш. Грудзi... Стан... Там сярод радоў жаночага тавару цяжка было блiжэй прыгледзецца. Вочы... У iх, магчыма, разгадка, калi блiзка ў iх заглянуць. Трэба праверыць, пазнаёмiцца безадкладна.
Гэты кут крамы, дзе працавала тая гожая, якую ўбачыў Алесь учора, дзяўчына, трэба было трымаць на воку. Розныя найнавейшыя цудоўныя матар'ялы, прызначаныя для ласканьня жаночага цела, прыцягвалi, быццам магнiт, розных так званых "пэрвэртаў", такiх скажоных абэлтусаў мужчын, што мелi дзiўныя погляды на плоць i самi насiлi жаночую бялiзну. I Алесь, пасьля гутаркi з босам, пайшоў зноў, як казаў сам сабе, у разьведку. Прыглядаўся разьвешаным на стаяках сукенкам, пасьля спынiўся каля рознакаляровых лiфчыкаў, наўмысна сканцэнтраваўся на iх.
Дзяўчына падыйшла да Алеся.
- Магу служыць вам, спадару? - спыталася ў яго.
- Гм, здаецца мне...
Алесь захапiўся дзяцiннай нявiннасьцю на гэтым немаляваным рознымi пудрамi цi памадамi твары, ён прыглядаўся пары блакiтных прамянiстых вачэй, якiм цi льга было знайсьцi параўнаньне. Дзяўчына iз свайго боку добра трымала позiрк. На твары - ласкавая ўсьмешка, а ў вачох - пытальнiк. Ужо пасьля ў будучынi Алесь намагаўся прыгадаць цi ў гэну першую сустрэчу, вочы ў вочы, запалiлася iскра, якая пасьля разгарэлася неабдымным полымем.
- Ёсьць у мяне вялiкая праблема, якую я павiнен неадкладна вырашыць, гаварыў Якiмовiч. - Можа-б вы памаглi?
Ён ледзь-ледзь усьмiхнуўся.
- Калi гэта нейкiм чынам адносiцца да маёй працы, - адказала дзяўчына ўпэўненым i лагодным голасам.
- Якраз вашыя веды могуць быць мне памочнымi. Я маю знаёмую i хачу купiць ёй, як вось, - ён паказаў рукамi на грудзi, - называюцца гэтыя жаночыя, што на грудзi йдуць?
- Лiфчыкi?
- Ага, яны...
- Дык у чым тая вялiкая праблема?
Гэтта надыйшоў момант. Алесь цяпер надзвычайна ўважна аглядаў дзяўчыну, што стаяла ля яго амаль упрытык.
- Такая, ведаеце, паўстала ў мяне нязручнасьць. Ня ведаю ейнага разьмеру дый не выпадала пытацца. Спадзяюся, што вы можаце зразумець у якой шчапятлiвай сытуцыi я апынуўся...
- Разумею, - распрамянiўся дзявочы твар шчырай усьмешкай. - Значыцца так, якога яна росту?
- Ооо, я-бы сказаў... - Алесь аглядаў дзяўчыну ад чубка валасоў, затрымаўся на яе поўных грудзях, што напэўна выгадна чуюцца ў лiфчыку "крос май гарт" пад белай блюзкай. - Я-бы сказаў, прыблiзна вашага...
- У такiм выпадку вам патрэбны лiфчык майго разьмеру.
Прафэсiйны голас прадаўшчыцы. Алесю здалося, што лёгкi румянец каўзануў па ейным твары.
- Вы пэўныя? - спыталася ў яго дзяўчына, што прыглядалася лiфчыкам дзясятага разьмеру.
- Ну ведаеце, - завагаўся Алесь, - мусiць я гэтага самага, ня зусiм. Можа мне лепш спытацца ў яе сяброўкi... Тады я зноў да вас загляну.
- Калi ласка. Я заўсёды да вашых паслугаў.
На ейным твары зьявiлася ўсьмешка, якая, здалося, гаварыла: каго-ж ты, дзiвак, зводзiш? Пасьля Алесь прыгадваў i ацэньваў тое першае пра дзяўчыну ўражаньне. Бяз сумлеву, яна належала да тых, якiх усе хлопцы трымалi-б у абдымках так, як добрыя бацькi сваiх перадшкольных гадоў дачушак. Дзяцiнны й сьвежы выгляд. Дадай да гэтага бадзёрасьць. Мясцовыя спартовыя "балельнiкi" такiх вось ахвотна рознымi спартовымi прыгажунямi (мiсамi) выбiраюць.
Алесь трымаўся старое мудрасьцi, што недахопу прыгажосьцi штучнымi сродкамi не лiквiдуеш. Адно можна добра замаскавацца для падману чужога вока. I мiж касмэтыкай размаляваных масак, што нахабна дэманстравалi сваю штучную красу, проста захапляешся й славiш Богам створаную дасканаласьць, якая не на павадку разрэклямаваных гiганцкiмi касмэтычнымi фiрмамi тавараў. Алесю здавалася, што гэтая дзяўчына зьявiлася нямаведама адкуль, каб быццам падкрэсьлiць кантраст мiж штучным i прыродным. Трыфты Тонi быў перапоўнены i маскамi-тварамi, i штучнымi грудзьмi, i...
- Хочаш паглядзець як запраўды яна выглядае? Зацягнi ў ванну, адмый усе тыя памады-шмiнкi ды розныя мудрыя пудры! - жартавалi дзяцюкi.
Давiд Зэлман быў гэнай ранiцай усхваляваны. Толькi што скончыў доўгую гутарку з рыл-эстэйт агентам (рыл-эстэйт займаецца тут гандлем дамоў i зямлi), якi таргаваўся з суседзямi. Трыфты Тонi патрабаваў новае тэрыторыi i будынкаў для экспаньсii. Звыш дванаццацi суседнiх дамоў ляжала на дарозе. Прасiлi больш паўмiльёна даляраў, - паводле Зэлмана, астранамiчную суму, - i анi-нi ня спускалi. Пранюхалi ды й ведалi, што Зэлману няма выхаду, паскача, палаецца, а грошы знойдзе.
Купiўшы суседнiя будынкi, Зэлман плянаваў iх разбурыць ды на прасторы вялiкага кавалка зямлi пабудаваць шасьцi цi васьмiпавярховы будынак для свайго гандлёвага росту. Давiд ня мог пагадзiцца з тым, што ўласьнiкi прасiлi амаль удвая вышэйшую цану чымся была ў гэтым раёне гораду. I якi выхад? Усе казыры трымалi ў сваiх руках суседзi. Сама горш, што яны могуць запаволiць экспаньсiю Трыфты Тонi. Зэлман круцiўся як чарвяк на рыбным кручку.
- Што за людзi! Яны скуру зь мяне хочуць садраць! Так, скуру садраць хочуць! - хваляваўся, тупаючы па канторы Зэлман. - Ты толькi падумай: за дваццаць футаў шырынi фронту яны просяць па трыццаць тысяч даляраў. Гэта-ж немагчыма, мой бой! Я ведаю, што гэткая маёмасьць на сяньняшнiм рынку не каштуе й паловы гэтага. Поўнае абдзёрства з боку гэтых ненажэрна прагавiтых, вось яно што!
- Цi агент наш добра iх пацiснуў?
- Няўжо-ж! Веру яму. Але што ты зробiш з гэтымi ўпартымi асламi?!
- Боль росту...
Крыху памаўчалi.
- Сяньня пра тваё падарожжа гаварыць ня будзем. Неўзабаве мушу некага пабачыць, - казаў Давiд Алесю. - Заўтра ранiцай прыходзь на гадзiну дзявятую на сустрэчу экзэкутывы. Мяркую, што цябе пакуль што варта затрымаць каля дому, каб ты мне памог, пакуль я заняты з гэтымi пацукамi.
Пацукамi Зэлман называў суседзяў, што зь яго "скуру хочуць садраць". Алесь Якiмовiч думаў пра тое, што ўласьнiк крамы сказаў. Як заўсёды ў Зэлмана, усё пыхкала наперад экспрэсам, а часта важнае зьлятала зь ягонага языка незаўважна, мiмаходам. Такое разявяка можа лёгка празяваць. Алесь зразумеў адразу.
- Вы што, павышэньне мне даеце? - спытаўся ў боса.
- Але, вiншую! - падаў Давiд Алесю руку.
- Дзякую, бос, дзякую! - усьцешыўся Алесь.
- Будзеш мець многа нагодаў, каб выказаць мне сваю ўдзячнасьць, тлумачыў Зэлман. - Мусiш узяць у рукi пэўныя пазыцыi, некаторыя матар'ялы ня йдуць так, як павiнны... Вось яно тымчасам. Згода?
- Пастараюся як найлепш, - абяцяў Алесь.
- Ня маю сумлеву, што будзеш намагацца. Цяпер можаш iсьцi дамоў i адпачыць. Заўтра пабачымся.
Пакiдаючы краму, Алесь прыгадаў, што добра было-бы даведацца ў сакратаркi пра тую новую дзяўчыну. Ды няхай яна пачакае. Трэба насамперш паразважаць, супакоiцца, памеркаваць пра тую новую пазыцыю, якую заўтра мае заняць.
6
Алесь жыў у паўночным прадмесьцi. У тым дзесяцiпаверхавым будынку жылi пераважна людзi зь сярэдняе вышынi заработкамi. Арэнда тут высокая. Алесяў апартамэнт меў добра ўмэбляваную сьвятлiцу, спальню, кухню й ванну з прыбiральняй. Дзьверы са сьвятлiцы выходзiлi на балькон чацьвёртага паверху. Адсюль раскрывалася велiчная панарама гораду, што цяпер рос як на дражджох.
Летнi дзень, з дробнымi хмаркамi ў вышынi, лёгкiм ветрыкам i тэмпэратурай каля сямiдзесяцi Фарэнгайта спанукаў Алеся на балькон. У кухнi нарыхтаваў сабе сёе-тое, каб "замарыць чарвяка": вiскi, ваду, лёд, алiўкi, копчаныя устрыцы, пару кавалкаў жытняга хлеба й кiслы агурок. На бальконе паставiў паднос з гэтым дабром на пераносным столiку побач крэсла-гойдаўкi. Любiў гэтае крэсла. Як хораша з кнiжкай у руцэ адпачываць цi думаць, гойдаючыся ў iм, калi намагаешся апынуцца ў iншым сьвеце чымся той, што бяз стомы наступае на цябе з усiх бакоў.
З гэтага балькону можна было назiраць хуткi рух на тэй супэрэкспрэсвэй - вялiзнай дарозе, што перасякала горад. Вочы вандруюць далей на поўдзень да вялiкага прастору цяпер шэра-сiняга возера. Там групы ветразьных лодак, магчыма ў нейкiх спартовых гонках. Налева крыху - цэнтар гораду, горб найвышэйшых будынкаў расьце ўверх i ўшыр. Зь вялiзнага лётнiшча на захадзе чуваць гул.
Якiмовiч ня думаў пра тое, што бачыў з выгаднага крэсла-гойдаўкi. Выпiў паўшклянкi вiскi зь лёдам, закусiў устрыцай з агурком i хлебам. Сяньняшнiя падзеi змусiлi яго зiрнуць у мiнулае - адкуль i як пачаў тут, у гэтым горадзе, - ды падумаць i пра будучыню.
Гады цi ня тры назад пачаў працаваць у Трыфты Тонi. Прыгадваецца душны лiпеньскi дзень. Падбiты, змучаны, смага ў горле, душнае-парнае, характэрнае ў раёне вялiкiх вазёраў Амэрыкi, - надвор'е. Зьнямога. Карцiць прылегчы дзесьцi ў цяньку пад дрэвам у парку. Спакуса! Лепш прэч, вон яе! Там бамы. Гэта мясцовыя гультаi-абiбокi, што мала чым, апроч пошукаў бутэлькi вiна й якога гат-дога, цiкавiлiся. А гэтта побач iх зладзеi, прастытуткi, наркаманы. Не, Алесю туды нельга. Ён верыць, што нейкую працу сабе абавязкова знойдзе. Ходзiць гэтак па горадзе ўжо ня першы дзень, у шматлiкiя дзьверы стукае. Бегае па многiх адрасох, што з абвестак у газэтах. Дарэмна. Ломаная ангельская мова, нiякай канкрэтнай прафэсii. Што ты хочаш у вялiкiм чужым горадзе?! Гэта ўсё пасьля таго, як адгакаў год кантракту ў пушчы на поўначы. Цяпер-жа - падбiтыя ногi, зьнямога духовая i фiзычная. Трэба шукаць сваiх. Недзе-ж яны тут ёсьць. Але тымчасам... што гэта вось тут на рагу? Гляньце, людцы мiлыя! Дзiвосы нейкiя. Падыйдзем, прыгледзiмся.
