Михаил Зарецкий - Двое Жвiроўскiх (на белорусском языке)
Так не магло доўга цягнуцца. Так было цяжка, нязносна абодвум. I чулi абодва, што прыйдзе нейкi канец. Не зналi - якi, але чулi i чакалi яго. Бацька - з трывогай тупой, а сын - з палахлiвай надзеяй, з туманнай радасцю.
Блiшчала ў той час сонцам i радасцю лета. У сонечнай радасцi пералiвала сумятнёй квяцiстай маладое жыццё. Было ў iм поўна задору моцнага, свежага, поўна размаху шырокага. Захапляла гэта жыццё, цягнула ў сваё бурлiвае ўлонне ўсё маладое, здаровае, усё, у чым клякоча крынiцай рунёвы ядраны сок.
Жвiроўскi-бацька пачаў бiць Жвiроўскага-сына. Ён бiў не так, як звычайна б'е бацька непаслухмянага сына. Ён бiў з асаблiвай звярынай жорсткасцю, знаходзiў у гэтым сабе бруднае, дзiкае здаволенне. Ён перастаў гаварыць, перастаў весцi сваю бясконца цягучую буркатню. Ён маўчаў увесь час, у маўчаннi збiраў злосць, каб вылiць яе ў жорсткiх здзеках-пабоях.
Сын пачаў не прыходзiць дахаты. Сыну хата стала турмой, стала катаргай. Сын аддаўся цалкам сумятнi пярэстай жывога жыцця. Прыходзiў дамоў толькi нанач. Прыходзiў з тупым адчаем, з затоенай глуха ў дзiцячым сэрцы варожасцю. Iшоў i знаў, што зараз бацька зашчэпiць дзверы, возьме хлудзiну якую i пачне бiць. Бiць будзе доўга, бо сын не хоча плакаць, а сцiсне зубы ад болю i маўчыць. Будзе бiць, пакуль усё-такi сын не заплача. А сын заплача не ад болю, боль ён можа стрымаць, - заплача ад злосцi бяссiльнай, ад таго, што сiлы няма, што не зробiш нiчога. I яшчэ ад таго, што доўга ўжо, жудасна доўга б'е раз'юшаны бацька.
I вось прыйшоў нарэшце канец.
Канец быў такi.
Прыйшлi нешта раз да Жвiроўскага-бацькi i сказалi, што ён не мае права бiць свайго сына. Жвiроўскi-бацька нiчога не адказаў, толькi ўсмiхнуўся таемна i злосна. Потым сядзеў на ложку i нешта шаптаў, часамi нервова ўздрыгваючы i крывячы ў дзiкую ўсмешку-грымасу свой шызы, аброслы куца падстрыжанай шэрсцю, зморшчаны твар.
На полудзень прыйшоў сын. Прыйшоў, як зазвычай, цёмны, насуплены. З-пад зведзеных броў палахлiва блiшчалi вострыя вочы, вочы загнанага звярка.
Бацька, як сына ўбачыў, адразу затросся, зашамаў бязгучна дрыжачымi вуснамi. Хацеў нешта сказаць, хацеў закрычаць, але замест гэтага вырваўся толькi дзiкi зашчэмлены вiск.
Ён кiнуўся да сына, схапiў сваiмi касцянымi пальцамi сына за вуха, вывеў моўчкi з хаты i з усёй сiлы штурхнуў за вароты. Сам вярнуўся ў хату, зашчапiў дзверы i сеў зноў на ложку - чорны, страшны, як нейкая дзiкая крыважэрная птушка.
Сын адразу сцямiў, у чым тут справа.
Ён пастаяў часiнку на месцы, зiрнуў, вока прыжмурыўшы, на пякучае яснае сонца, падшмаргнуў разы са два носам i пайшоў па завулку, адважна махаючы левай рукой, задраўшы задорна ўгару востры нос - дзюбку птушыную.
Так разлучылiся двое Жвiроўскiх.
Жвiроўскi-бацька i Жвiроўскi-сын...
1926 г.
