Юры Станкевіч - Стрыечница
За сталом з ноутбукам і некалькімі тэлефонамі сядзеў усходняга тыпу каржакаваты, без аніводнага валаска на галаве, жаўтаскуры мужчына сярэдніх гадоў, амаль карлік, толькі шыракаплечы, з масіўным залатым ланцугом на шыі. Напаўвар’яцкія чорныя вочы яго ўтаропіліся на тых, хто ўвайшоў.
— Гэту хату вы трымаеце? — спытаў яго Зміцер Дашкевіч.
— Хто гэта? Мент? — звярнуўся да качкоў карлік. — Што яму трэба?
— Базар у яго...
— Давай па справе і ў трох словах: што хочаш?
— Я не мент. Сястру маю Аню-«бульбашку» адпусціце з богам, — сказаў Змітрок Дашкевіч. — Пашпарт вярніце, і зараз.
— А-а, вось яно што. Прад’ява, значыць? А ты з «бульбашыі» прыбыў? Ат я радуюся... А ў вас там, як я чуў, не людзі жывуць. А лахі. — (Ён зрабіў націск на апошні склад.) — Гэта праўда?
— Сястру адпусціце...
— А мы яе сюды звалі? Вось няхай табе мае гракі скажуць. У нас — масажны салон. Яна, так бы мовіць, прафесію засвоіла. І — не малалетка. Яна, што — цябе сюды паслала? За пашпартам?
— Усё гэта — вада. Давайце па справе.
— Ну, ты мне ўвесь кайф абламаў. Мо цябе ў карты праіграць? — весяліўся карлік. — Дык ты не парся, усё ўстаканіцца, ха-ха!
Качкі лісліва захіхікалі.
— Аньку сюды! Хутка! — раптам сагнаў усмешку з твару карлік.
Прывялі стрыечніцу Аню. У вачах яе з’явіўся страх, і Зміцер Дашкевіч
зразумеў, што дабром усё гэта не скончыцца.
— Значыць, ты, Аня, пашпарт хочаш і зліняць намылілася? Так?
Стрыечніца маўчала.
— А колькі бабла ты нам вінна — ведаеш? Можа, падлічыць?
Стрыечніца Аня раптам затрэслася ў плачы.
— Вы з бабай пра жыццё не вырашайце, — сказаў Зміцер Дашкевіч. — Я за ўсё адкажу.
— Аня, выйдзі.
Стрыечніца выйшла.
— Дваццаць штук. Г атоўкай, — сказаў карлік. — Думай хутчэй.
— Што ж, я пакуль пайду. Пагаворым у іншым месцы.
— Вы чулі, — спытаў карлік, — які мутняк вярзе гэты тормаз? Ён жа мне пагражае! Ён з’ехаў з разьбы, не інакш. Ды навучыце яго жыць, ха-ха.. Праводзьце адпаведна!
Быццам чакаючы гэтага, «качкі» накінуліся на яго і, схапіўшы за рукі, пацягнулі вонкі. У холе да іх далучыўся і «вертухай». Білі ўтраіх ужо на ходніках, потым на асфальце.
***
Ачуняўшы, ён з трэцяга разу спыніў таксі. Таксіст неахвотна і падазрона агледзеў яго, але грошы наперад узяў і адразу палагоднеў.
— У бліжэйшы ламбард, — папрасіў Зміцер Дашкевіч.
У ламбардзе яго ветліва сустрэў малады чалавек з прылізаным праборам на яйкападобнай галаве.
Зміцер Дашкевіч зняў з рукі гадзіннік і паклаў на стойку.
— Можна дамовіцца без афармлення, — сказаў ён. — Я наўрад ці сюды вярнуся.
Малады чалавек пачаў старанна вывучаць гадзіннік, паклікаў яшчэ аднаго — пэўна, больш уплывовага дзялка.
— У вас нешта дрэннае з тварам, — заўважыў той. — Урэшце, гэта ваша праблема, хоць мы можам прапанаваць вам асвяжыцца. Вы з кімсьці пасварыліся?
— Я спяшаюся, — сказаў Дашкевіч. — Давайце па сутнасці. Я прапаную вам «ролекс» за палавіну кошту.
— «Штуку» гатоўкай.
— Паўтары. Вы ведаеце лепш за мяне, што гадзіннік каштуе ў дзесяць раз больш. Інакш я паеду ў іншае месца.
Яны пераглянуліся.
— Згода. Няхай па-вашаму.
Зміцер Дашкевіч забраў грошы і выйшаў. Таксіст чакаў яго, як і абяцаў.
— А зараз, — сказаў Зміцер Дашкевіч, — паедзем у бліжэйшую краму, дзе гандлююць зброяй. Дзеці, бач ты, цікавяцца пнеўматыкай.
Крама знайшлася хутка. У гэты час там было адносна пуста. Прадавец, малады мужчына бандыцкага выгляду, не выказаў аніякага здзіўлення, пабачыўшы нецярплівага наведвальніка са свежым крывападцёкам на твары.
— Чым цікавіцеся? — спытаў. — У нас, дарэчы, шырокі выбар. Усё, так бы мовіць, для самаабароны: пнеўматычныя і газавыя вінтоўкі, карабіны, пісталеты, рэвальверы. Ёсць проста пугачы, камуфляж. Ад сапраўднай зброі не адрозніш.
— Мне натура трэба, — сказаў Зміцер Дашкевіч. — Я заплачу, як належыць.
— Ну, не кісла, — усміхнуўся прадавец, але быццам і не здзівіўся. — Вы, гэта, не заходзьце з поўначы. Вы хто? Мент?
— А што — падобны?
— Ды не вельмі. Бачу, што не мясцовы. Акцэнт. Але зараз нікому нельга давяраць. Жыццё такое.
— Рызыка аплачваецца ўдвая.
Запанавала кароткая паўза.
— Што трэба? — раптам, панізіўшы голас, спытаў прадавец. — Коратка. У выглядзе намёку. А я, можа, зразумею, а можа, і не.
— Калісьці з «макарам» сябрукаваў, — сказаў Зміцер Дашкевіч.
— Дзве «штукі».
— Згода. І запасную абойму ў дадатак.
У падсобцы ён атрымаў пісталет, агледзеў, праверыў і адлічыў грошы.
— Тавар не засвечаны. І вы мяне ніколі не бачылі, як і я вас, — сказаў на развітанне прадавец.
***
У таксі, па дарозе назад, Зміцер Дашкевіч раптам, на здзіўленне самому сабе, супакоіўся. Уражанне было такое, быццам прыняў двайную дозу транк-вілізатара. Прычына таму, як адразу зразумеў, простая: пісталет за поясам і запасная абойма ў кішэні. Зараз вернецца да таго двухпавярховіка за ага-роджай, і настане, як кажуць, момант ісціны. Урэшце, не ён хоча гэтага і не ён павінен ў тым, што адбудзецца. Такое жыццё. Як каму пашанцуе. Можна пражыць яго ціха, спакойна, трываць прыніжэнні, а можна трапіць у нерат выпадковасці, бо раны могуць і загаіцца, але ж абраза — ніколі. Яму таксама можна вярнуцца дадому і жыць далей з гэтай абразай. Але не здолее. Зміцер недастаткова мяккі чалавек, каб загінуць у барацьбе за існаванне, але ж і не зусім жорсткі, каб прыніжаць іншых і знаходзіць у гэтым асалоду. Ён толькі хоча душэўнага спакою.
Стрыечніца быццам прычына тут. Але хто вінаваты ў тым, што маладых дзяўчат з лёгкасцю аддаюць у чужыя нячыстыя рукі? Ён раптам успомніў, як па дарозе ў Афганістан праязджалі аддаленыя кішлакі на тэрыторыі былога Саюза і там ён бачыў некалькі маладых настаўніц, сваіх зямлячак, скіраваных туды па размеркаванні, і бачыў тое, што з імі сталася. Хто вінаваты, што маладых дурнаватых дзяўчат, такіх самых, як яго стрыечніца Аня, выхоўваюць у дурноце? І яны не ствараюць сем’і, а служаць распусце на карысць хітрым чужынцам ці нараджаюць мяшанцаў?
І гэтая дурнота распаўсюджваецца, і яе становіцца ўсё болей з кожнай гадзінай, з кожным днём.
Так, усё гэта ёсць, але не можа служыць апраўданнем нікому. І тое, што ён вяртаецца назад, каб разлічыцца з той хітрай дурнотай, магчыма, не ўратуе нікога, але чалавек да таго часу застаецца чалавекам, пакуль у стане здзейсніць няхай сабе і маленькі, але такі неабходны крок. Таму ён зараз і спакойны. Абсалютна спакойны.
