Герберт Уэллс - Вайна сусветаў (на белорусском языке)
Мы заставалiся ва Ўэйбрыджы да паловы дня. Каля шэпертонскага шлюза, дзе злiваюцца Тэмза i Ўэй, мы памаглi дзвюм старэнькiм нагрузiць цялежку. Вусце ракi Ўэй мае тры рукавы, тут можна набыць лодку i ходзiць паром. На другiм беразе вiднелася харчоўня i перад ёй лагчынка, а далей над дрэвамi падымалася званiца шэпертонскай царквы - цяпер яна заменена шпiлем.
Тут мы засталi шумны, узбуджаны натоўп беглякоў. Хоць панiкi яшчэ не было, але жадаючых перабрацца на другi бераг аказалася значна больш, чым маглi змясцiць лодкi. Людзi падыходзiлi, задыхаючыся пад цяжкаю ношай. Адна сямейная пара цягнула нават невялiкiя ўваходныя дзверы ад свайго дома, на якiх былi складзены iх пажыткi. Нейкi мужчына сказаў нам, што хоча паспрабаваць паехаць са станцыi ў Шэпертоне.
Усе гучна размаўлялi; хтосьцi нават строiў жарты. Многiя думалi, што марсiяне - гэта проста людзi-велiканы; яны могуць напасцi на горад i спустошыць яго, але, вядома, у рэшце рэшт будуць знiшчаны. Усе трывожна паглядалi на другi бераг, на лугi каля Чэртсi, але там было спакойна.
На тым баку Тэмзы, акрамя месца, дзе прычальвалi лодкi, таксама было спакойна - рэзкi кантраст з Сэрэем. Людзi, выходзячы з лодак, падымалiся ўверх па дарозе. Вялiкi паром толькi што пераплыў. Тры цi чатыры салдаты стаялi на лужку каля харчоўнi i кпiлi з беглякоў, не прапаноўваючы iм сваiх паслуг. Харчоўня была зачынена, як звычайна ў гэты час.
- Што гэта? - крыкнуў раптам адзiн з лодачнiкаў. - Цiха ты! - цыкнуў хтосьцi каля мяне на брахлiвага сабаку. Гук паўтараўся, на гэты раз з боку Чэртсi: прыглушаны гул - пушачны выстрал.
Пачаўся бой. Прыхаваныя дрэвамi батарэi за ракою направа ад нас уступiлi ў агульны хор, цяжка бухаючы адна за адной. Закрычала жанчына. Усе спынiлiся як укопаныя i павярнулi ў бок блiзкага, але нябачнага бою. На шырокiх лугах не было нiчога, акрамя кароў, якiя мiрна пасвiлiся, i серабрыстых вербаў, нерухомых у промнях гарачага сонца.
- Салдаты затрымаюць iх, - няўпэўненым тонам прагаварыла жанчына каля мяне.
Над лесам паказаўся дымок.
I раптам мы ўбачылi - далёка ўверх па цячэннi ракi - клуб дыму, якi ўзляцеў i завiс у паветры; i тут жа глеба ў нас пад нагамi задрыжала, аглушальны выбух скалануў паветра; разляцелiся шыбы ў суседнiх дамах. Усе анямелi ад здзiўлення.
- Вунь яны! - закрычаў якiсьцi чалавек у сiняй куфайцы. - Вунь там! Бачыце! Вунь там!
Хутка, адзiн за адным паявiлiся пакрытыя бранёй марсiяне - адзiн, два, тры, чатыры - далёка-далёка над маладым ляском за лугамi над Чэртсi. Спачатку яны здавалiся маленькiмi фiгуркамi ў каўпаках i рухалiся быццам на колах, але з хуткасцю птушак.
Яны спешна спускалiся да ракi. Злева, наўскасяк, да iх наблiжаўся пяты. Iх браня блiшчэла на сонцы; наблiжаючыся, яны хутка павялiчвалiся. Самы дальнi з iх на левым фланзе высока падняў вялiкую скрынку, i страшны цеплавы прамень, якi я ўжо бачыў у ноч на суботу, слiзгануў у бок Чэртсi i ўдарыў па горадзе.
Убачыўшы гэтых дзiўных хуткаходных пачвараў, людзi на беразе здранцвелi ад страху. Нi воклiчаў, нi крыкаў - мёртвае маўчанне. Потым хрыплы шэпт i рух ног - боўтанне па вадзе. Якiсьцi чалавек, напалохаўшыся, не здагадаўшыся скiнуць груз з плячэй, павярнуўся i краем свайго чамадана так моцна стукнуў, што ледзь не звалiў мяне з ног. Нейкая жанчына адпiхнула мяне i кiнулася бегчы. Я таксама пабег з натоўпам, але ўсё ж не страцiў развагi. Я падумаў аб страшэнным цеплавым промнi. Нырнуць у ваду! Лепш за ўсё!
- Нырайце! - крычаў я, але нiхто мяне не слухаў.
Я кiнуўся ўнiз па пакатым беразе прама насустрач марсiянiну, якi наблiжаўся, i рынуўся ў ваду. Хтосьцi зрабiў тое самае. Я паспеў заўважыць, як толькi што адчаленая лодка, рассоўваючы людзей, урэзалася ў бераг. Дно пад нагамi было слiзкае ад цiны, а рака настолькi мелкая, што я прабег каля дваццацi футаў, а вада дасягала мне толькi да пояса. Калi за ярдаў дзвесце над маёй галавой паказаўся марсiянiн, я лёг нiцма ў ваду. У маiх вушах, як удары грому, аддаваўся ўсплеск вады - людзi скакалi з лодак. Iншыя спешна высаджвалiся, узбiралiся на бераг.
Але марсiянiн глядзеў на мiтуслiвых людзей так, як чалавек на мурашак, ступiўшы нагой на мурашнiк. Калi, задыхаючыся, я падняў галаву над вадой, каўпак марсiянiна быў павернуты да батарэяў, якiя ўсё яшчэ абстрэльвалi раку; наблiзiўшыся, ён чымсьцi ўзмахнуў, вiдаць, генератарам цеплавога промня.
У наступны момант ён быў ужо на беразе i ступiў на сярэдзiну ракi. Каленi яго пярэднiх ног упiралiся ў супрацьлеглы бераг. Яшчэ момант - i ён выпрастаўся ва ўвесь рост ужо каля самага пасёлка Шапертон; следам за тым шэсць пушак (нiхто не ведаў пра iх на тым беразе, бо яны былi прыхаваны ў ваколiцы) далi залп. Сэрца маё моцна забiлася. Пачвара ўжо нацэлiла камеру цеплавога промня, калi першы снарад разарваўся за шэсць ярдаў над яго каўпаком.
Я крыкнуў ад здзiўлення. Я забыў пра астатнiх чатырох марсiянаў: уся мая ўвага была паглынута падзеямi. Амаль адначасова з першым разарвалiся два другiя снарады; каўпак тузануўся, ухiляючыся ад iх, але чацвёрты трапiў прама ў твар марсiянiну.
Каўпак трэснуў i разляцеўся ва ўсе бакi кускамi чырвонага мяса i блiскучага металу.
- Забiты! - закрычаў я не сваiм голасам.
Мой крык падхапiлi людзi, якiя стаялi вакол мяне ў рацэ.
Ад радасцi я гатовы быў выскачыць з вады.
Абезгалоўлены гiгант пахiснуўся, як п'яны, але не ўпаў, захаваўшы нейкiм цудам раўнавагу. Нiкiм не кiруемы, з высока ўзнятай камерай, якая выпускала цеплавы прамень, ён хутка, але няўпэўнена ступаў па Шэпертоне. Яго жывы мозг быў разарваны на кускi, i пачвара стала цяпер сляпой машынай разбурэння. Яна крочыла па прамой лiнii, наштурхнулася на званiцу шэпертонскай царквы i, раструшчыўшы яе, як таранам, шарахнулася, спатыкнулася i з грукатам рухнула ў раку.
Раздаўся аглушальны выбух, i смерч вады, пары, гразi i абломкаў металу ўзляцеў высока ў неба. Як толькi камера цеплавога промня апусцiлася ў ваду, яна стала ператварацца ў пару. У тую ж секунду агромнiстая мутная хваля, кiпучая, гарачая, пакацiлася супраць цячэння. Я бачыў, як людзi барахталiся, стараючыся выбрацца на бераг, i чуў iх енк, што прыглушаўся шумам бурнай вады i грукатам таго марсiянiна.
Не зважаючы на гарачыню, забыўшыся пра небяспеку, я паплыў па бурлiвай рацэ, адпiхнуўшы нейкага чалавека ў чорным, i дабраўся да павароткi. З паўдзюжыны пустых лодак бездапаможна гайдалiся на хвалях. Далей, унiз па цячэннi, упоперак ракi ляжаў марсiянiн, амаль увесь пад вадой.
Густыя воблакi пары ўзнiмалiся над месцам падзення, i праз iх рваную мiгатлiвую павалоку час ад часу я глядзеў на вялiзныя органы пачвары, якая ўздрыгвала i выкiдвала ў паветра фантаны гразi i пены. Шчупальцы размахвалi i бiлiся, як рукi, i калi б не бязмэтнасць гэтых рухаў, то можна было б падумаць, што нейкая раненая iстота змагаецца за жыццё сярод хваляў. Чырванавата-бурая вадкасць з гучным шыпеннем струменем бiла ўверх з машыны.
