Жорж Сименон - Дзяўчына i бясхвостыя парсючкi (на белорусском языке)
У газеце не было паведамлення нi пра якi кватэрны ўзлом, нi пра iншае здарэнне, якое магло б датычыць мужа.
Але гэта нiчога яшчэ не значыла: не кожная ранiшняя газета газета паспявае паведамiць пра ўсе начныя здарэннi, а тут яшчэ яна чытала тую, у якое працуе сам Марсэль!
Дзесяць гадзiн. Тэлефон маўчаў. Праз паўгадзiны на Вялiкiх бульварах пачнуць прадаваць дзённыя газеты. Жэрмэн апранулася. I хоць яна i выпiла ўсяго толькi два-тры глыткi каньяку, адчуванне было такое, як пасля сапраўднай гулянкi. I як гэта Iвэта магла выпiць ажно тры чвэрцi бутэлькi?
У кашальку - троху меней за сто франкаў. Нягуста! Але ўсё ж яна ўзяла таксi!
Купiла ў вулiчнага гандляра газету. Ногi зрабiлiся проста ватныя. Яна i праўда была п'яная - i гэта нагадала ёй адзiн вечар, калi яны былi разам з Марсэлем у гасцях i выпiлi лiшняе...
Зайшла ў кавярню "Мазарынi" - i вось там раптам убачыла на першай старонцы газеты тое, што шукала: "Няўдалы напад на кватэру графа Ньёля".
Граф i Маленькая Графiня - так завуць у свеце яго жонку за яе мiнiяцюрныя фiгурку, тварык i неверагодную рухавасць... Арыстакраты, якiя займаюцца ўсiм: спортам, мастацтвам, кiно... Пастаянна выбiраюцца на балi, кактэйлi i розныя iншыя вечарыны. З Енскага праспекта, на якiм знаходзяцца мастацкiя выставы-аўкцыёны, у iх кватэру шмат чаго прыбывае. Аднаго разу Жэрмэн хадзiла да iх з Марсэлем на адкрыты вечар паглядзець на калекцыю твораў жывапiсу. Было сама мала трыста чалавек: журналiсты, акторы тэатра i кiно, знакамiтыя дактары i адвакаты... Стаяў гармiдар.
"Глядзi, - сказаў Марсэль, - у iх, бадай што, сама прыгожыя Рэнуары ружовага перыяду..."
Яна амаль што нiчога не ўбачыла. Надта ўжо зашмат было народу. Слугi, падыходзячы да кожнага госця, налiвалi вiскi, шампанскае проста бесперапынна. Можна было сказаць, спiртное лiлося ракою.
Вось тое, што яна так доўга хацела ўведаць уначы: граф i графiня Ньёль. Матч па боксе яны не прапусцяць, гэта ўжо напэўна: iм гэта тое самае, што тэатральная прэм'ера... Безразважная Маленькая Графiня проста зачараваная гэтым мужным спортам...
"Гэтай ноччу на кватэру вядомых усяму Парыжу графа i графiнi Ньёль быў зроблены напад з узломам, якi ледзь не закончыўся смерцю рабаўнiка. Граф i графiня былi тым часам на матчы па боксе ў зале "Ваграм". Цiкавая дэталь, выяўленая неўзабаве пасля замаху: вярнуўшыся дамоў у дзве гадзiны ночы, графiня заўважыла, што згубiла на матчы ключ ад кватэры, якi быў у яе сумачцы яшчэ тады, калi яна выпраўлялася з дому. Гэты факт дазваляе меркаваць, што напад не быў запланаваны загадзя i насiў выпадковы характар.
Невядомы..."
Жэрмэн збялела.
"...якi трапiў у кватэру, скарыстаўшыся ключом, у дванаццатай гадзiне, мог завалодаць iм толькi ў зале "Ваграм". Немагчыма, каб ключ быў наўмысна ўкрадзены якiмсьцi спрытным "кiшэннiкам": сумка ў графiнi была на засцежцы-маланцы.
Маленькая Графiня, як заве яе ўвесь Парыж, згадала, што калi яна падыходзiла да свайго месца, то дастала з сумкi насоўку. Можа, ключ упаў на падлогу якраз у той самы момант? У натоўпе ёй самой цяжка было тое прыкмецiць.
Ва ўсякiм разе, той, хто падняў ключ, добра ведаў, каму ён належаў i якую можна тут мець выгаду.
Далей невядомы трапiў у кватэру, у якой нiкога не павiнна было быць. Толькi выпадак прывёў у яе дзядзьку графiнi Ньёль пана Марцiно, якi зайшоў да пляменнiцы ўвечары i, адчуўшы стому, застаўся ў кватэры адпачыць замест таго, каб пайсцi на матч у зале "Ваграм".
Ледзь ён заснуў, як яму пачуўся шум у вестыбюлi, дзе былi вывешаны сама каштоўныя палотны з калекцыi гаспадароў. I, натуральна, спалоханы, пан Марцiно ўзяў у рукi рэвальвер..."
Словы, лiтары расплывалiся. Прагнучы ведаць, чым усё скончылася, Жэрмэн усё ж была вымушана, каб дайсцi да сэнсу, перачытваць кожны радок па два-тры разы. Хлопчык-афiцыянт паставiў на яе стол мандарынавы лiкёр.
"У вестыбюлi стаяў на крэсле невядомы з кiшэнным электрычным лiхтаром. Убачыўшы пана Марцiно з рэвальверам у руцэ, ён выключыў лiхтар, скочыў на падлогу i збiў графiнiнага дзядзьку з ног ударам кулака.
Устаўшы, пан Марцiно стрэлiў, будучы, як ён кажа, у стане афекту. А куля выпадкова трапiла ў злодзея, бо i на дыване, i на лесвiцы былi знойдзены сляды крывi.
Наколькi цяжка быў ранены нападчык? Немагчыма меркаваць аб гэтым цяпер, але, бясспрэчна, яго арышт - пытанне сама блiзкага часу. Вечарам вы, напэўна, ужо даведаецеся пра тое. Пан Марцiно, чалавек у гадах, да таго ж яшчэ i збянтэжаны незвычайным здарэннем, не мог дагнаць злодзея.
Напэўна, iм быў або дэбютант у гэтай справе, або аматар-выпадковец - але толькi не рэцыдывiст-прафесiянал. На гэтую думку наводзiць той факт, што шум, якi пачуў дзядзька Маленькай Графiнi, быў выклiканы падзеннем вялiзнай сэўрскай вазы, рэчы сапраўды гiстарычнай, вельмi вялiкай каштоўнасцi: датуецца яна напалеонаўскай эпохаю. Стаяла ваза пад адмысловай карцiнай Рэнуара ружовага перыяду "Купальшчыца", якую, бадай, усхваляваны прафан-няўдалiца выпусцiў з рук, ледзь зняўшы.
Вось i ўсе нашы здагадкi, якiмi мы можам падзялiцца з чытачом. Але ў зале "Ваграм" было, заўважым, некалькi тысяч гледачоў - i..."
Жэрмэн машынальна выпiла лiкёр, склала газету i паклала яе ў сумку.
Нягледзячы на ўсё, што здарылася, вочы ў яе, калi яна выходзiла з кавярнi, свяцiлiся радасцю. Яна была ўпэўнена: Марсэля яшчэ не ўзялi! Хвалявалася i таму яшчэ, што некалькi гадзiн назад сама аб усiм здагадалася.
Яна прайграла загадзя ў сваiм уяўленнi ўсю гэтую гiсторыю дзякуючы толькi званку Марсэля а палове адзiнаццатай i знойдзенаму ў кiшэнi ў мужавым палiто бясхвостаму фарфораваму парсючку. Яна ўжо бачыла i постаць невядомай тады яшчэ ёй арыстакраткi, якая ўпусцiла ключ, i пра Рэнуара згадала - сама.
А што больш за ўсё было ёй прыемна ўведаць, дык гэта тое, што ён быў няспрытны! Выпусцiў карцiну на сэўрскую вазу. Можа, рукi ў яго дрыжалi? Ва ўсякiм разе, яму было страшна. Ён паводзiў сябе, быццам пачатковец або нявопытны дылетант, якi кажа сабе:
"Яшчэ раз... Толькi раз!.."
Кажа гэта сабе, адчуваючы, што бярэцца не за сваю справу, што i праўда не будзе больш ёю займацца...
- Iдыёт, - ледзь чутна сказала яна сама сабе ў натоўпе, калi выйшла на Вялiкi бульвар.
Але дарагi ёй iдыёт! Што ён рабiў, паранены, на вулiцы, пакiдаючы за сабою сляды крывi? Трэба было адбегчыся ад дома графа Ньёля. Толькi б ён не дадумаўся ўзяць таксi!.. Тады яго непазбежна знойдуць: палiцыя ж, вядома, апытае ўсiх шафёраў таксi. Ужо апытвае. Але нават усхваляваны, Марсэль мусiў быць хiтрэйшы.
- Iдыёт! - зноў паўтарыла сама сабе.
Але, iдыёт, што не прыйшоў адразу ж дадому. Яна б дагледзела яго, вядома ж! Знайшла б знаёмага доктара, любога доктара, якi б перавязаў яго i зрабiў усё неабходнае, не выдаючы палiцыi. Каго хочаш можна знайсцi, як спатрэбiцца.
Напэўна, яму было сорамна перад ёю.
"Урэшце, я не якi-небудзь жулiк", - зноў успомнiла яна яго словы.
Iдучы, Жэрмэн размаўляла з Марсэлем - i нi разу яшчэ не была яна з iм такая лагодная. Гэты хлапчук, але, нягодны хлапчук, што так гарэзлiва ўсмiхаўся, меў цяпер як нiколi патрэбу ў ёй: яго трэба было выцягнуць з бруднай гiсторыi, у якую ён трапiў.
Iдыёт, так!.. Хлапчук, смелы на словах, нават у нейкiх учынках, але зусiм яшчэ баязлiвы ў душы.
Хацеў - пан такi! - звазiць яе на адпачынак у горы i пакатаць на аўтамабiлi! А яна i не пярэчыла, не заiкнулася нават: адкуль жа мы возьмем на гэта грошы? Усмiхалася адно. А трэба было сказаць:
"Ты з глузду з'ехаў, дурненькi... Пра гэта падумаем неяк пазней... А пакуль што пiшы свае рэпартажы пра бокс ды рэгбi..."
Вядома, уначы яна не памылiлася, калi адчула раптам, што ён яе клiча. Як яна была яму тады патрэбная! Толькi духу ў яго не хапiла паклiкаць яе на дапамогу.
- Пан вельмi горды, - з'едлiва сказала яна сама сабе.
Ну i дурань, ну i iдыёт!.. Але ж якi дарагi ёй!.. Дагэтуль яшчэ не набраўся розуму...
Толькi ж не застаўся ён на вулiцы на ўсю ноч?.. Дзе ён мог спынiцца, каб прывесцi сябе ў парадак?..
Цi ж думаў ён пра тое, што перажывае цяпер яна? Ну, вядома! Мабыць, уяўляе яе ўсю ў слязах. Думае, ягоная Жэрмэн баiцца, што ён кiнуў яе, падмануў!..
Дурненькi...
Толькi таму i не паддалася роспачы, што, нягледзячы нi на што, адчувала радасць: цяпер яна ведала, што ён яшчэ зусiм маленькi i мае патрэбу ў ёй.
Напачатку баялася яна. Думала, што прыйдзе неяк дзень i Марсэль даведаецца, хто яна такая, чым займаецца яе бацька, дрыжала, бо ў параўнаннi з мужам, журналiстам, яна была зусiм нiхто...
А ён, аказваецца...
Яна iшла i ўсё яшчэ думала, думала - толькi ўжо старалася не гаварыць сама з сабою, бы старая дзеўка.
Трэба было спяшацца, каб паспець Марсэлю на выручку. Хто-небудзь мог прыкмецiць яго ў зале "Ваграм", якраз тады, калi ён падбiраў з падлогi ключ Маленькай Графiнi.
Цяпер ужо роўна гадзiна, як Марсэль павiнен быў з'явiцца ў рэдакцыi. Яна зноў зайшла ў кавярню. Божа мой, i тут мандарынавы лiкёр! Падышла да тэлефона, набрала нумар.
- Алё, мадэмуазэль, будзьце так ласкавы, дайце мне рэдактара. Гэта панi Блан...
Так, спакойна, не хвалявацца. Жэрмэн не ведала, цi правiльна яна рабiла, што званiла, але трэба было захоўваць абсалютны спакой.
