Жорж Сименон - Порт у тумане (на белорусском языке)
Ён цяжка ўскочыў на судна. Мэгрэ ляжаў тварам да мора. Лiхтар на канцы фала даставаў да верху мачты. Каля штурвала вiднелася чыясьцi чорная постаць.
- Адчальваем!
Вакол кнехтаў заслiзгалi канаты, якiя цягнулi з судна. Залапаталi ветразi. Нос шхуны адышоў ад паляў, i судна развярнулася ледзь не на трыста шэсцьдзесят градусаў - такi моцны быў парыў ветру.
Але рулявы здолеў усё ж выраўняць шхуну. На iмгненне "Сэн-Мiшэль" замёр на месцы - i паплыў памiж пiрсамi...
Яго чорная маса на вачах знiкала ў непрагляднай цемрадзi... На палубе свяцiлася нейкая кропка... Высока на мачце - другая... Яна здавалася зоркаю, што згубiлася ў штармавым небе...
Мэгрэ i паварухнуцца не мог. Ляжаў у лужыне, на краi бясконцага прасцягу...
Напэўна, яны разап'юць цяпер там, на шхуне, бутэльку джыну - для настрою. Хто-небудзь падкiне ў печ пару брыкецiн.
Адзiн стаiць каля руля... Астатнiя ляжаць у сырых. ложках.
Чамусьцi здавалася, што сярод кропляў, якiя сцякалi па твары, адна была саланейшая за iншыя.
Вялiкi i дужы чалавек, бадай, сама мужны ва ўсёй крымiнанальнай палiцыi Францыi, ляжаў каля кнехта, на краi пiрса - i разумеў, што знайсцi яго змогуць, вiдаць, толькi ранiцай.
Калi б ён мог павярнуцца, дык убачыў бы маленькi драўляны будыначак "Марацкага прытулку", у якiм нiкога ўжо не было.
ХI. ВОДМЕЛЬ "ЧОРНЫЯ КАРОВЫ"
Мора хутка адступала. Мэгрэ чуў, як бiлiся хвалi - спачатку ў канцы пiрсаў, потым далей, на пясчаным беразе, з якога сплывала вада.
Як заўсёды, з адлiвам ацiхаў i вецер. Стрэлы дажджу радзелi, i калi на досвiтку пачалi святлець сама нiзкiя хмары, начны лiвень ператварыўся ў iмжысты дождж, яшчэ больш халодны.
Пакрысе з цемры выступала ўсё, што патанула ў ёй ноччу. Угадвалiся касыя мачты рыбацкiх лодак, што ляжалi цяпер, у адлiў, на прыбярэжнай цiне.
Дзесьцi вельмi далёка ад берага мыкалi каровы. Царкоўны звон нягучнымi ўдарамi сцiпла заклiкаў да ютранi - значыць, было ўжо сем гадзiн.
Але трэба было яшчэ чакаць: дарога ў царкву праходзiла не цераз порт. Шлюзаўшчыкам да пачатку прылiву няма чаго тут рабiць. Хiба што мог завiтаць выпадкова якi-небудзь рыбак... Ды толькi наўрад цi нават i рыбакi вылазяць з ложка ў такое надвор'е...
Цяпер, думаў Мэгрэ, ён, мусiць, падобны на мокрую груду ануч... Камiсар уяўляў сабе ўсе ложкi Вiстрэама, самавiтыя драўляныя ложкi з вялiзнымi пухавiкамi, у якiх пад цёплымi коўдрамi лянiва песцяцца жыхары гарадка, непрыязна паглядаючы на бледны прамавугольнiк акна. I, бадай што, кожны з вiстрэамцаў усё адцягвае i адцягвае той момант, калi прыйдзецца ўсё ж нарэшце ступiць на халодную падлогу босымi нагамi.
Цiкава, цi спiць яшчэ Люка? Можа быць, яго таксама звязалi?.. Iнакш як растлумачыць тое, што ўначы на борце "Сэн-Мiшэля" з'явiўся нейкi iншы чалавек - напэўна, Марцiно?.. Або... мэр?!. Цi ёсць яшчэ якi-небудзь удзельнiк гэтай заблытанай гiсторыi?..
Пакуль што камiсар абмалёўваў сабе сiтуацыю так: Жану Марцiно ўдалося нейкiм чынам вызвалiцца з-пад нагляду iнспектара. Пасля Марцiно падышоў да "Сэн-Мiшэля" i пачуў яго, Мэгрэ, голас. Цярплiва чакаў, калi хто-небудзь выйдзе на палубу. А калi Вялiкi Луi высунуў галаву з люка, нарвежац даў яму знак - можа, шапнуў, можа, перадаў цыдулку - як паводзiць сябе далей.
Зрабiць астатняе было няцяжка. Шум на палубе. Пасылаюць наверх Сэлестэна. Той перагаворваецца з Марцiно. А пачуўшы галасы, нельга было не выбрацца з кубрыка.
I як толькi ён высунуўся з люка, двое наверсе заткнулi яму рот, а Ланэк i Луi звязалi рукi i ногi.
Цяпер шхуна, пэўна, далёка ад зоны тэрытарыяльных водаў, якую аддзяляюць ад берага толькi тры мiлi. Калi толькi яны не зойдуць у якiсьцi французскi порт, што малаверагодна, затрымаць iх будзе ўжо немагчыма.
Мэгрэ не варушыўся, бо пры кожным руху пад палiто цякла вада.
Прыцiснуўшы вуха да зямлi, ён чуў розныя гукi, пазнаваў iх адзiн за адным. Так ён пазнаў шум помпы ў Жарысавым садзе.
Значыць, Жулi ўстала. Надзела сабо i пайшла пампаваць ваду, каб памыцца. Але ўсё роўна дзяўчына нiкуды не пойдзе з дому.
Крокi... Нейкi чалавек перайшоў мост i ступiў на мураваны пiрс... Iшоў ён павольна... Кiнуў нешта ў лодку, мусiць, звязку вяровак...
Рыбак?.. Мэгрэ з цяжкасцю павярнуў галаву i ўбачыў яго метраў за дваццаць ад сябе. Чалавек збiраўся спусцiцца па жалезнай лесвiцы, што вяла ў мора. Нягледзячы на кляп, камiсару ўдалося цiха прастагнаць.
Рыбак азiрнуўся, убачыў чорную груду, доўга i недаверлiва пазiраў на яе, нарэшце рашыўся падысцi.
- Што вы тут робiце?
Ён, вiдавочна, чуў пра меры засцярогi, неабходныя пры выяўленнi злачынства, бо памяркоўна сказаў:
- Мусiць, трэба спачатку пашукаць палiцыю.
Але кляп усё ж такi выняў. Камiсар пачаў тлумачыць, што з iм здарылася, i рыбак не надта ўпэўнена стаў развязваць вяроўкi, лаючы таго, хто завязаў такiя мудрагелiстыя вузлы.
У шынку служанка расчынiла аканiцы. Мора па-ранейшаму было неспакойнае, хоць вецер i сцiх. Але яно ўжо не шумела так раз'юшана, як ноччу. Хвалi з адкрытага мора дасягалi на пясчаных водмелях трох метраў вышынi i разбiвалiся з глухiм грукатам - стваралася ўражанне, што трасецца зямля.
Рыбак, невысокi, зарослы барадою стары, усё яшчэ глядзеў на Мэгрэ з недаверам, не ведаючы, што рабiць.
- Трэба было б усё ж паведамiць пра вас у палiцыю.
- Ды кажу ж вам, што я сам палiцыя - толькi ў цывiльным!
- Жандар у цывiльным? - перапытаў стары.
Яго позiрк слiзнуў па паверхнi мора, прабег па лiнii гарызонта i спынiўся раптам на нейкай кропцы справа ад пiрса, у кiрунку Гаўра. Праз якую хвiлiнку стары перавёў спалоханыя вочы на Мэгрэ.
- Ну, што там такое?
Рыбак быў такi ўсхваляваны, што не адказваў. Камiсар усё зразумеў, як толькi глянуў на небакрай.
Вiстрэамская бухта абязводнела. На адлегласцi больш чым мiлi скрозь вiднеўся пясок, колеру спелага жыта, i толькi недзе ўдалечынi бушавалi яшчэ белыя ад шуму хвалi.
Справа ад пiрса, прыкладна з кiламетр, сядзела на мелi нейкае судна. Адна яго палова ляжала на пяску, другая заставалася ў вадзе. Хвалi з сiлаю разбiвалiся аб яго корпус.
Дзве мачты, адна з якiх - квадратная. Шхуна з Пэнполя. Вiдаць, "Сэн-Мiшэль".
У тым баку ўсё было мярцвяна-бледнага колеру: мора i неба злiвалiся.
У гэтай шэранi вылучалася чорнаю кропкаю судна, якое села на мель.
- Надта позна выйшлi ў мора пасля прылiву, - заўважыў уражаны вiдовiшчам рыбак.
- Такое часта бывае?
- Здараецца! Вада ў праходзе стаяла нiзка. Вось iх i выкiнула цячэннем ракi на водмелi "Чорных кароў"...
Наўкол - панурая цiшыня. У iмжыстым дажджы паветра здавалася ватным. Гледзячы на судна, якое выступала з вады, цяжка было ўявiць, што яго экiпажу пагражала якаясьцi небяспека.
Але калi яно села на мель, мора яшчэ даставала да дзюнаў. Не менш дзесяцi радоў раз'юшаных хваляў!
- Трэба папярэдзiць начальнiка порта...
Дробная дэталь: рыбак машынальна павярнуўся да Жарысавага дома, пасля паволi вымавiў:
- Праўда што...
I пайшоў у другi бок. Шхуну, мабыць, прыкмецiлi з iншага месца, хутчэй за ўсё з царкоўнага цвiнтара, бо да iх наблiжалiся капiтан Дэлькур i яшчэ трое. Начальнiк порта пацiснуў камiсару руку, не прыкмецiўшы нават, што той прамок да нiткi.
- Я ж iм казаў!
- Яны папярэдзiлi, што выходзяць?
- Не. Але калi я ўбачыў, як яны тут швартуюцца, дык падумаў, што яны не будуць чакаць прылiву. Ну, i параiў Ланэку сцерагчыся цячэння...
Iшлi па пяску, па лужынах, ногi загразалi па шчыкалаткi. Дабралiся з цяжкасцю, страцiўшы шмат часу.
- Гэта iм небяспечна? - спытаўся Мэгрэ.
- Iх ужо няма на борце! Iнакш яны падавалi б сiгналы трывогi, узнялi б флаг бедства, - адказаў Дэлькур.
I раптам заклапочана дадаў:
- Вось толькi шлюпкi ў iх не было... Памятаеце?.. Калi параход прывёў шлюпку, яе паставiлi ў шлюз...
- Ну i што вы думаеце?
- Значыць, дабралiся да берага плывам... Цi хутчэй за ўсё...
Дэлькур адчуваў сябе нiякавата. Яго нешта трывожыла.
- Дзiўна, што яны не паставiлi шхуну на падпоры, каб яна не легла на борт... Калi толькi адразу не перавярнулася... Ну i ну!..
Падышлi блiжэй. Камiсар канчаткова зразумеў, у якой бядзе апынулася судна. Бачны быў зялёны кiль, да якога прылiплi ракаўкi.
Маракi ўжо разглядвалi шхуну з усiх бакоў, шукалi пашкоджаннi, але нiчога не знаходзiлi.
- Проста селi на мель...
- Нiчога сур'ёзнага?
- З блiжэйшым прылiвам буксiр выцягне - не сумняваюся... Не разумею толькi...
- Чаго вы не разумееце?
- Чаму яны пакiнулi судна... Хлопцы не з баязлiвых... Дый ведаюць, што шхуна многае можа вытрымаць... Вы паглядзiце толькi, што гэта за судна!.. Гэй, Жан-Бацiст!.. Схадзi пашукай лесвiцу...
Без лесвiцы немагчыма было залезцi на шасцiметровы борт нахiленай шхуны.
- Не трэба!
Са шхуны звешваўся парваны вант. Зачапiўшыся за яго, Жан-Бацiст ускараскаўся па iм, нiбы малпа, пагайдаўся колькi секунд у паветры i саскочыў на палубу. Праз некалькi хвiлiн ён спусцiў унiз канец вяровачнай лесвiцы.
- На борце нiкога?
- Нiкога!
На беразе за некалькi кiламетраў вiднелiся дамы гарадка Дзiў, заводскiя комiны. Можна было разгледзець абрысы Кабура, Улгата, скалiсты выступ, за якiм хавалiся Давiль i Трувiль.
