Рекс Стаут - Крылаты рэвальвер (на белорусском языке)
Iдучы з Вулфам у сталовую, дзе нас чакаў абед, я заўважыў, звяртаючыся да яго шырокай спiны:
- У межах вялiкага Нью-Йорка налiчваецца ўжо восемсот дзевяць чалавек, якiя б хацелi вас атруцiць. Цяпер будзе восемсот адзiнаццаць. Вы не лiчыце, што рана цi позна яны даведаюцца?
- Вядома, даведаюцца, - згадзiўся ён, высоўваючы крэсла, каб сесцi за стол. - Але занадта позна.
Да канца дня i ўвечары, як нам было вядома, нiчога не здарылася.
Назаўтра ранiцай, у 10.40 я сядзеў за сваiм пiсьмовым сталом у канторы, калi зазванiў тэлефон. Я ўзяў слухаўку i адказаў:
- Кантора Нiра Вулфа, ля тэлефона Арчы Гудвiн.
- Я хачу пагаварыць з мiстэрам Вулфам.
- Яго не будзе да адзiнаццацi гадзiн. Чым магу дапамагчы?
- Гэта неадкладная справа. З вамi гаворыць Уэплер, Фрэдэрык Уэплер. Я ў тэлефоннай будцы каля аптэкi на Дзевятай авеню непадалёк ад Дваццатай вулiцы. Разам са мной мiсiс Мiён. Нас арыштавалi.
- Божа! - з жахам у голасе ўсклiкнуў я. - За што?
- Каб дапытаць нас у сувязi са смерцю Мiёна. У iх былi ордэры на затрыманне сведак, якiя могуць даць iстотныя паказаннi. Яны трымалi нас i вось толькi што адпусцiлi пад заклад. Я запрасiў адваката, каб уладкаваць справу наконт закладу, але не хачу, каб ён ведаў пра тое, што мы раiлiся з Вулфам, i цяпер яго няма з намi. Нам трэба сустрэцца з Вулфам.
- Ну, зразумела, - пагадзiўся я з запалам. - Гэта абуральна! Зараз жа прыходзьце да нас. Пакуль вы прыедзеце, ён ужо вернецца з аранжарэй. Хапайце таксi.
- Мы не можам. Iменна таму я i званю. За намi па пятах iдуць два сышчыкi, а нам не хацелася б, каб яны даведалiся пра сустрэчу з Вулфам. Як нам ад iх адвязацца?
Каб не марнаваць часу i сiлы, варта было б параiць яму iсцi i не звяртаць увагi на хвасты, прышпiленыя афiцыяльнай палiцыяй, але я падумаў, што мне лепш працягваць пачатую гульню.
- Крый Бог, - сказаў я з агiдай у голасе. - Гэтыя лягавыя дзейнiчаюць мне на нервы. Паслухайце. Вы чуеце мяне?
- Так.
- Iдзiце да "Федэр пэйпер компанi", нумар 535 на Семнаццатай вулiцы на захад ад Пятай авеню. У канторы спытайцеся мiстэра Сола Федэра. Скажыце, што ваша прозвiшча Мантгомеры. Ён праводзiць вас па калiдоры, што выходзiць на Васемнаццатую вулiцу. Там каля тратуара або ў другiм радзе будзе стаяць таксi з насоўкай на дзвярной ручцы. У машыне буду я. Не марнуючы часу, хуценька залазьце ўсярэдзiну. Зразумела?
- Думаю, што так. Было б добра, каб вы паўтарылi адрас.
Я паўтарыў i параiў iм пачакаць хвiлiн дзесяць, перш чым пайсцi па ўказаным адрасе, каб я меў час дабрацца туды. Потым патэлефанаваў Солу Федэру, каб даць адпаведныя ўказаннi, знайшоў Вулфа па ўнутраным тэлефоне, каб паведамiць аб тым, што адбываецца, i памчаўся да месца сустрэчы.
Мне трэба было папрасiць Уэплера пачакаць пятнаццаць - дваццаць хвiлiн, а не дзесяць, бо я ледзь-ледзь паспеў да месца сустрэчы на Васемнаццатай вулiцы. Маё таксi толькi што спынiлася, i я высоўваў руку з машыны, каб прывязаць насоўку - калi яны выйшлi на тратуар. Я на ўсю шырыню адчынiў дзверцы, i Фрэд лiтаральна ўкiнуў Пегi ў машыну, а сам нырнуў услед.
- Вадзiцель, - сказаў я суровым тонам, - вы ведаеце, куды ехаць, - i мы рушылi наперад.
Калi мы завярнулi на Дзесятую авеню, я спытаў, цi снедалi яны, i атрымаў сцвярджальны, але пазбаўлены ўсякага энтузiязму адказ. Трэба сказаць, што i самi яны выглядалi не надта бадзёра. Тонкi зялёны жакет Пегi, надзеты паверх карычневай сукенкi, пакамячыўся i быў не вельмi чысты, недагледжаным выглядаў i твар. Валасы Фрэда, здавалася, з месяц не прычэсвалiся, а яго трапiчнага крою карычневы касцюм можна было назваць па-рознаму, толькi не ахайным. Яны сядзелi, пабраўшыся за рукi, i амаль штохвiлiны Фрэд паварочваўся назад i зазiраў у задняе акно.
- Мы адарвалiся, не хвалюйцеся, - запэўнiў я яго. - Я прыберагаў Сола Федэра спецыяльна для такiх надзвычайных выпадкаў.
Паездка доўжылася ўсяго пяць хвiлiн. Калi я правёў iх у кабiнет, Вулф быў ужо там i сядзеў за сталом у сваiм вялiкiм, зробленым на замову крэсле. Ён устаў, каб павiтацца з увайшоўшымi, запрасiў iх сесцi, спытаў, цi добра яны паснедалi, i сказаў, што вестка аб арышце непрыемна ўразiла яго.
- Тут ёсць адна акалiчнасць, - выпалiў, не паспеўшы сесцi, Фрэд. - Мы прыйшлi да вас на сустрэчу, каб канфiдэнцыяльна параiцца, а праз сорак восем гадзiн нас арыштоўваюць. Гэта што, чыстае супадзенне?
Вулф нарэшце зноў зручна ўладкаваўся ў крэсле.
- Гэта нiяк нам не дапаможа, мiстэр Уэплер, - сказаў ён без усякае крыўды. - Калi вы думаеце так, а не iнакш, дык вам лепей пайсцi куды-небудзь i астыць. Вы i мiсiс Мiён - мае клiенты. Намёк на тое, што я здольны дзейнiчаць супраць iнтарэсаў клiента, занадта дзiцячы, каб яго абмяркоўваць. Што хацела даведацца палiцыя?
Але Фрэда такi адказ не задаволiў.
- Вы не двудушны чалавек, - пагадзiўся ён. - Я гэта ведаю. Але як наконт Гудвiна? Ён таксама можа не быць двудушным чалавекам, але мог аказацца неасцярожным у размове з кiм-небудзь.
- Арчы, гэта так? - перавёў позiрк у мой бок Вулф.
- Не, сэр. Але я магу пачакаць з яго прабачэннямi. У iх была цяжкая ноч. Я зiрнуў на Фрэда. - Сядайце i супакойцеся. Калi б у мяне быў доўгi язык, я б i тыдня не пратрымаўся на гэтай рабоце.
- Вельмi смешна, - не супакойваўся Фрэд. Ён сеў. - Мiсiс Мiён згодна са мной. Праўда, Пегi?
Пегi, якая сядзела ў чырвоным скураным крэсле, глянула ў яго бок, потым перавяла позiрк на Вулфа.
- Думаю, што я была згодна, - прызналася яна. - Так, я была згодна. Але цяпер, калi я тут, бачу вас, - яна абвяла рукою прысутных. - Ат, забудзем пра гэта! Нам няма болей да каго iсцi. Безумоўна, мы ведаем адвакатаў, але мы не хацелi б расказваць адвакату пра тое, што нам вядома - пра рэвальвер. Вам мы гэта ўжо расказалi. Але цяпер палiцыя пачала нешта падазраваць. Мы на волi, але адпусцiлi нас пад заклад, i вы павiнны нешта зрабiць!
- Што вы даведалiся ў панядзелак вечарам? - спытаў Фрэд. - Вы ўхiлiлiся ад пытання, калi я патэлефанаваў вам учора. Што яны сказалi?
- Паведамiлi факты, - адказаў Вулф. - Як вы чулi па тэлефоне, я дабiўся пэўных вынiкаў. У мяне няма больш нiчога дадаць - цяпер. Але я хачу ведаць, я мушу ведаць, якога кiрунку пачала трымацца палiцыя? Цi ведаюць яны, што вы расказалi мне пра рэвальвер?
Фрэд i Пегi адмоўна пакруцiлi галовамi.
- Тады ў мяне ёсць дастаткова падстаў, каб прапанаваць вам адмовiцца ад намёку на тое, што мы з мiстэрам Гудвiнам здрадзiлi вам. Пра што яны ў вас пыталiся?
Для адказу на гэтае пытанне спатрэбiлася добрае паўгадзiны. Палiцэйскiя не выпусцiлi нiводнай дэталi агульнай карцiны, бо яна была iм вядома, i, выконваючы ўказанне Крэймера быць асаблiва ўважлiвымi, не абмiнулi нiводнай дробязi. Яны зусiм не абмяжоўвалiся ў сваiх пытаннях толькi днём смерцi Мiёна i асаблiва цiкавiлiся пачуццямi i дзеяннямi Пегi i Фрэда на працягу некалькiх месяцаў перад здарэннем i пасля яго.
Некалькi разоў я мусiў прыкусiць язык, бо мне карцела спытаць клiентаў, чаму яны не паслалi палiцэйскiх к чортавай матары, але на самай справе я ведаў чаму: яны баялiся. Напалоханы чалавек - чалавек непаўнацэнны. У канцы расказа пра перажытыя Пегi i Фрэдам выпрабаваннi я пачаў спачуваць iм i нават адчуваць сябе крыху вiнаватым за Вулфа, але тут ён раптам нечакана вывеў мяне са стану спагадлiвасцi.
- Арчы! - раптам звярнуўся ён да мяне. - Выпiшы чэк на пяць тысяч даляраў на iмя мiсiс Мiён.
Пегi i Фрэд здзiўлена ўтаропiлiся ў Вулфа. Я ўстаў i пайшоў да сейфа. Яны папрасiлi растлумачыць, у чым справа. Я спынiўся каля дзверцаў сейфа, каб выслухаць адказ.
- Я адмаўляюся супрацоўнiчаць з вамi, - коратка сказаў Вулф. - Я не выношу хлуснi. У нядзелю я гаварыў, што нехта адзiн альбо вы абое хлусiце, i вы ўпарта адмаўлялi гэта. Я пачаў расследаванне на падставе вашай хлуснi i рабiў усё, што было ў маiх сiлах. Але цяпер, калi палiцыя зацiкавiлася смерцю Мiёна i непасрэдна вамi, я не хачу больш рызыкаваць. Я гатовы быць Дон-Кiхотам, але толькi не дурнем. Скасоўваючы дамоўленасць з вамi, я павiнен паведамiць, што маю намер неадкладна iнфармаваць iнспектара Крэймера аб усiм, што вы мне расказалi, а таксама папярэдзiць вас, што мы з iм добра знаёмыя i ён мне паверыць. У выпадку, калi палiцыя падступiцца да вас наступны раз i вы будзеце настолькi дурныя, каб адхiляць мае паказаннi, адзiн Бог ведае, што здарыцца. Лепш за ўсё вам расказаць палiцыi ўсю праўду i папрасiць, каб яны працягвалi расследаванне, якое вы хацелi даручыць мне, але я вымушаны папярэдзiць вас, што яны не дурнi i таксама зразумеюць, што вы хлусiце, урэшце, адзiн хлусiць. Арчы, што вы стаiце разявiўшы рот? Вы атрымалi маё даручэнне. Вазьмiце чэкавую кнiжку.
Я адчынiў сейф.
Яны нават не пiкнулi. Думаю, што занадта стамiлiся, каб неяк рэагаваць. Падышоўшы зноў да стала, я ўбачыў, што яны сядзяць нерухома, гледзячы адно на аднаго. Калi я пачаў рабiць адпаведны запiс у чэкавай кнiжцы, пачуўся голас Фрэда.
- Вы не зробiце гэтага. Гэта неэтычна.
- Фу! - фыркнуў Вулф. - Вы наймаеце мяне, каб я вызвалiў вас з бяды, хлусiце мне i зараз гаворыце аб этыцы! Мiж iншым, я дасягнуў значнага поспеху ў панядзелак вечарам. Высветлiў усё, акрамя дзвюх дэталяў, i адна, чорт яе вазьмi, залежыць ад вас. Я павiнен ведаць, хто паклаў рэвальвер каля трупа. Упэўнены, што гэта зрабiў адзiн з вас, але вы гэта адмаўляеце. Таму я нiчога не магу зрабiць, i вельмi шкада, бо, акрамя ўсяго, ведаю, што вы не маеце дачынення да смерцi Мiёна. Калi б...
